● جهان

• کسانی که، چه در داخل و چه در خارج از کشور، فرمان مرگ و حکم حذف می دهند دیر یا زود حرکت ملی آنان را به بیرون از خود خواهد راند و این اندیشه و عمل آنان در نهایت به حذف خود آنان خواهد انجامید. در طول زمان پر فراز و نشیب حرکت ملی آذربایجان، افراد و جریانات زیادی آمده اند که اساس خود را بر تخریب نهاده اند و در نهایت خود تخریب شده و از میان رفته اند ...

اشاره‌: تصور نمی‌کردم دست کم به‌ اين زوديها سطوری در اين باب بنگارم. اما يکی از دوستان مقاله‌ای تحت عنوان فدراليسم قومی و موانعِ پيش رو به‌ قلم آقای کوروش اعتمادی برايم ارسال نمود، آن را با تعجيل خواندم و تصميم گرفتم نکاتی کوتاه‌ را با ايميل خدمت ايشان بفرستم، اما حال که‌ اين نکات کوتاه‌ به‌ چند صفحه‌ تبديل شد، آن را بصورت مستقل در اختيار علاقمندان اين حوزه‌ می‌گذارم.

بررسی وضع قوم ها و مردم ساکن ايران پس از هجوم عرب ها و مغول ها به ايران و نيز در دورة صفويه و قاجاريه تا انقلاب مشروطه که نياز به توضيح ميدانی تاريخی دارد، بيانگر اين جمع بندی کلی است که همواره يک الگوی همانند فرمانرواست که هستة مرکزی آن را قوم غالب تشکيل می دهد و بقيه تابع و فرمانبر هستند. با انقلاب مشروطه فصل جديدی در شيوة مديريت جامعه آغاز گرديد. حاکميت سياسی طبق قانون اساسی انقلاب و متمم آن به مردم سپرده شد و قدرت بر پاية تفکيک قوه ها و پيش بينی تشکيل انجمن های ايالتی و ولايتی...

آذربایجان از آن همه است نه عده ای محدود که فقط خود را متولی آذربایجان می دانند. ما باید آگاه باشیم که چنین نگرشهای استبدادی ریشه ما را بر باد می دهد و مهلک ترین ضربه را به این حرکت مردمی می زند و مسیر قهقرایی آن را هموار می نماید ...

نوشته ام استبداد از حاکمیت به طرف مردم و از پایین دوباره به سوی بالا بازتاب مییابد. توضیح مسایل با این منشور صورت میگیرد. عامل اصلی حاکمیت است در ارتباط متقابل با وابستگانش در پایین و انعکاس استبداد در میان توده های مردم. در روابط عینی و ذهنی. مسایل را نمیتوان بدون بهره گیری از دانشهای مربوطه با درستی نسبی توضیح داد و هیچ اصل و متد علمی در بر خورد شما رعایت نمیشود. خواهش من اینست که توضیح پیش خود پدیده را کنار بگذارید ، در علوم مربوطه دقیق شوید و با این ابزار به توضیح فنومنها بپردازید.

● اگر قرار بر این هست که ساختار حکومت آیندهءِ ایران غیر متمرکز و تقسیم قدرتِ سیاسی و اقتصادی بصورتِ عمودی و افقی در آن بصورتِ فدرالیسم همگون و یا فدرالِ دوآلیسم رقابتی آنهم فقط بر مبنای جغرافیایی و ضرورت سیستم اقتصادی و نه بر پایهءِ اِتنیکی قومی عملی شود، تشکیل یک شورایِ ملّی بر اساس فدرالیسم از بالا با مشارکت نمایندگانِ حقیقی از کلِ استانهایِ جغرافیای کشور اوّلینِ قدمِ مثبت در این مسیر و نزدیکترین روشِ حقیقیِ به تئوریهایِ دمکراسیِ مدرن امروزی است

نگاهی به مصاحبه هادی صوفی زاده تحت عنوان «بهائی ستیزی ریشه در فرهنگی ایرانی انسان ستیز دارد ».هدف نویسنده از این سخنان همانطور که اعلام میکند به زعم خود اثبات درست بودن تجزیه ایران است. در اندیشه «ذات باوری» او عنوان کردن مقوله انسان ستیزی، دلیل بهانه سرشتی ست، برای صحت امر تجزیه ، و بر اساس تئوریهای رایج نیز رسیدن به کردستان بزرگ . چنگ انداختن به تاریج باب و بهاء هم در این رابطه است.

دوستان فدائی، شما استنباط نموده‌ايد که‌ حزب دمکرات کردستان از سويی خواهان کردستان بزرگ شده‌ است و از سويی ديگر از غرب خواسته‌ که‌ در ايران نيز دخالت نظامی نمايد. به‌ يقين بايد گفت که‌ شما ـ خوشبختانه‌ ـ دراشتباهيد.

ایران نه فقط از ملیتهای متنوع فارس و آذری و کرد و لر و بلوچ و عرب و ترکمن و غیره تشکیل شده، بلکه در ایران خلاف آنچه که رهبران جمهوری اسلامی ادعا می کنند، باصطلاح 99% مردم مسلمان شیعه هستند، در این کشور درصد بس بالائی که من دقیق آماری در دست ندارم، تخمینی باید گفت: حدودا 20 میلیون سنی مذهب مسلمان، دو ونیم میلیون یارسانی با باورغیر اسلامی، صدها هزار زرتشتی، یهودی، مسیحی، بهائی و غیره زندگی می کنند. همین تنوع در ملیت و آئینها، فرهنگ کهن این جامعه چند قومی یا چند ملیتی و چند آئینی را غنی تر می کند.

نگاهی به مقاله کوروش تمدن تحت عنوان «درس بزرگ شهریور 90 برای گوناذ تی وی»:با توجه به چگونگی برنامه های گون آذ میتوان نتیجه گرفت این ابزار میخواست نقش کمکی در رابطه با حرکت داخل بعهده بگیرد. بنابراین مسئله «رهبری مردم» به عهده خود فعالان داخلی بود، نه تنها گون آذ، بل هیچ تشکلی درخارج همچو مسئله ای را طرح نمیکرد و نمیتواند طرح بکند. هیچکس و هیچ تشکلی نمیتواند جریان و تشکل دیگری را از جنبش حذف کند و در جریان خیزشها در تلویزیون نیز کسی درپی چنین سیاستی نبود، برعکس همه به اتحاد تأکید میکردند

این میان، آن دسته از توابین جریانات چپ درگذشته که امروزه ناسیونالیست شده‌اند گوی سبقت را از لیبرال‌ها ربوده‌اند و با بدگوئی از ایدئولوژی‌ها سعی دارند جنبش ملی را از هرمحتوای ایدئولوژیک تهی سارند.١ این ورشکستگان سیاسی که کینه وسرخوردگی‌های دیرینه با سازمان‌های سیاسی خود را بدرون جنبش‌های ملی می‌آورند بدشمنی با سازمان‌های سیاسی دامن می‌زنند، سازمان‌هائی که برای جنبش‌های ملی بیشترنقش رقیب را بازی می‌کنند تا دشمن، و با راندن آنها بدامان حاکمین جمهوری اسلامی...

این میان، آن دسته از توابین جریانات چپ درگذشته که امروزه ناسیونالیست شده‌اند گوی سبقت را از لیبرال‌ها ربوده‌اند و با بدگوئی از ایدئولوژی‌ها سعی دارند جنبش ملی را از هرمحتوای ایدئولوژیک تهی سارند.١ این ورشکستگان سیاسی که کینه وسرخوردگی‌های دیرینه با سازمان‌های سیاسی خود را بدرون جنبش‌های ملی می‌آورند بدشمنی با سازمان‌های سیاسی دامن می‌زنند، سازمان‌هائی که برای جنبش‌های ملی بیشترنقش رقیب را بازی می‌کنند تا دشمن، و با راندن آنها بدامان حاکمین جمهوری اسلامی به قدرت دشمن اصلی می‌افزایند که...

فعالین حرکت آذربایجان در زنجان طی بیانیه ای اعلام کرده اند روز پنجشنبه 31 شهریور 90 – ساعت 6 عصر در سبزه میدان زنجان به خیابان می آیند تا از خواسته های مردم سخن گفته و فریاد دریاچه اورمیه این نگین حیات بخش آذربایجان را بار دیگر منعکس سازند. در این بیانیه آمده : زنجان اعتراضات آذربایجان را به بازگشایی دانشگاهها پیوند می زند. عروس زیبای آذربایجان جان می دهد و انسانها را به یاری فرا می خواند: ای انسانها، ای کسانی که وجدان و انسانیت در شما تجلی دارد، اگر لبهای تشنه و تن نمک آلودم شما را رنج نمی دهد

از سه سال پیش فعالین ملی آذربایجان با اعتراضات مسالمت آمیزازجمله با ریختن آب به دریاچه به صورت سمبلیک و برگزاری تظاهرات مسالمت آمیز در روز طبیعت (سیزده بدر) کوشیدند مسئولین جمهوری اسلامی را متوجه نزدیک شدن فاجعه بکنند اما جواب حکومت به خواست مردم چیزی غیر از سرکوبی نبوده است نگارنده این سطور در سال های اخیر با نوشتن مقالات متعدد و دهها گفتار تلوزیونی و رادیوئی کوشیده است خطر خشک شدن دریاچه اورمیه را به کسانی که مصدر امورهستند گوشزد نماید اما نگاه امنیتی مسئولین جمهوری اسلامی به...

حکومت شاه در آذربایجان پس از استقرار و تسویه حساب با عوامل ملی و عناصر فرقه دموکرات اقدامات حکومت ملی در زمینه ایجاد دانشگاه و رادیو تبریز و سیستم شهری را بنام خود مصادره نمود باحفظ اولویت تسلط بر آذربایجان توسعه وابسته آذربایجان در راستای حکومت وابسطه خود را به کندی دردستور کار قرار داد. و بر سیاست پیشین پدرش مبنی بر مستحیل کردن آذربایجان در معادلات فرهنگی،اقتصادی،اجتماعی با مرکز ایران و نابودی ویژگیهای آن کمر همت بست با افزایش درآمد نفتی شاه در اوایل دهه چهل...

در این خطه از ایران نیز شهروندان مطالباتی دارند که بخشی از این مطالبات فرهنگی است مثل آزادی آموزش زبان مادری، بخشی سیاسی است مثل بومی بودن مدیران، و بخشی اقتصادی است مثل استفاده از منابع زیرزمینی در راستای منافع منطقه. این مطالبات برآمده از حقوق شهروندی است. مردم آذربایجان در مقام یک شهروند خود را مُحق می دانند که حقوق فرهنگی-سیاسی- اقتصادی خود را مطالبه کنند. این از یک سو. سوی دیگر این موضوع این است که پاسخ گویی به این مطالبات و تحقق بخشیدن به آن ها، یک نظام دموکراتیک را می طلبد.

ما اعلام می‌داریم که محیط زیست، دریاچه، زمین‌های کشاورزی، مردم و خودمان را دوست داریم و برای جلوگیری از نابودی‌ آنها تلاش می‌کنیم. این تفکر مردمی است که همه هستی و زندگی خویش را در خطر نابودی و فنا می‌بینند. نابودی مزارع کشاورزی، باران نمک، تخریب محیط زیست، آوارگی مردم و ... همه پیامدهای خسارت به یک دریاچه هستند. دریاچه اورمیه می‌رود تا از بزرگترین دریاچه داخلی به یکی از کویرهای نمک تبدیل شود. برای نجات دریاچه اورمیه هیچ فکر، سلیقه، مرز جغرافیایی نمی‌تواند مانع باشد.

تاکتیک آذربایجان در نبرد، «مبارزه مسالمت آمیز» است: تغییر تاکتیک جنبش، کار یک گروه نیست. به ویژه که رژیم آرزویش را دارد، جنبش را زود هنگام درگیر برخورد نظامی کرده و در شرایط عدم تناسب قوا و برتری نظامی، کار را یکسره کند. همانطور که مسیر حرکت آذربایجان نشان داده تاکتیک درست جنبش «مبارزه مسالمت آمیز» است. از دیدگاه تئوریک مبارزه مسالمت آمیز هم استراتژی،هم تاکتیک جنبشهای ملی-دموکراتیک است. اگر دیکتاتوری حاکم در شرایط قیام عمومی و سراسری راه قذافی را پیش بگیرد...

امروزه نیز جنبش ملی آذربایجان بیش از آنکه در پی کسب حمایت خارجی باشد باید بدنبال متفقین داخلی بگردد که در صدر آنها جنبش‌های سایر ملت‌ها قراردارد که بطور مشابه درمعرض سیاست‌های شوونیستی هستند. بغیرازین متفقین طبیعی ملت آذریایجان در مبارزه علیه حاکمیت فاشیسم اسلامی افراد و نیروهای دمکرات دیگری را در کنار خود دارد که جنبش های دمکرات دیگری را نمایندگی میکنند: از مسلمانان غیرشیعه بگیرد تا زنان که نیم جمعیت ایران را تشکیل میدهند یا کارگرانی که تشکیل اتحادیه و سندیکاها برایشان امری حیاتی است...

خبرهای رسیده از خیزش مردم ارومیه به رسانه ها، حاکی از آن است که جوانان شجاع این شهر در روز 12 شهریور سال 90 ، با حرکت از چهار سوی شهر، ضمن درهم شکستن مقاومت نیروی استبداد ، پیروز مندانه میدان میانه شهر « مرکز»، و مراکز قدرت حکومت، میدان « ایالت»، را برای ساعتها در تصرف خود داشتند. تسخیر میدان «مرکز» ارومیه ، سمبل تسخیر مرکز ایران است، و اخطار جدی به حکومت، که به خواست مردم آذربایجان و ایران، برای نجات دریاچه از خشکاندن ، تمکین کند.

حرکت های ملی و هویت خواهی در جغرافیای ایران آتشفشانهای بالقوه ای هستند که با اتحاد و یکپارچگی هر آن میتوانند وضعیت موجود در ایران را تغییر داده و موازنه مبارزاتی را به نفع دمکراسی خواهی در ایران تغییر دهند.* اکنون این پدیده را بار دیگر در صحنه سیاسی ایران در حال تجربه هستیم و امروزه جنبش سبز نباید تراژدی گذشته را تکرار نماید گرچه آقای امیرارجمند و تشکیلات راه سبز اخیرا چالش های بسیار خوبی را شروع کرده اند وحمایت اعلامیه منتشره راه سبز در خصوص حقوق ملت های موجود در ایران...

تاکنون اکثر اعتراضات احزاب سبز محدود و در قالب تظاهراتهایی عمدتا نرم در دفاع از محیط زیست بوده است. اما آنچه که در روز پنجم شهریورماه سال 1390 در دو کلانشهر تبریز و اورمیه به وقوع پیوست و همراه با حمایت وسیع و قاطع مردمی در سراسر آذربایجان جنوبی و ایران مواجه شد، قیامی کاملا منحصر بفرد دست کم در تاریخ ایران و آذربایجان محسوب میشود.

حکومت به جای پاسخ مثبت به اعتراضات روز گذشته مردم آذربایجان ، و تغییر سیاست خشکاندن دریاچه ارومیه ، که سدهای ساخته شده بر روی رودخانه های منطقه ، یکی از مهمترین علل خشکیدن دریاچه بشمار میرود، با دهن کجی به خیزش شهرهای ارومیه و تبریز ، فردا دوشنبه،احمدی نژاد را برای افتتاح «سد آغ چای» ، واقع در 45 کیلومتری شهرستان خوی، به ارومیه میفرستتد. سیاستهای بیخرادانه و ضد انسانی حکومت فاشیستی وقتی اصلاح میشود که دیگر وجود نداشته باشد.

در این روزهای سخت ، که مردم آذربایجان برای مقابله با سیاست ضد محیط زیستی حکومت ، در مورد دریاچه اورمیه ، علیه رژیم فریاد میکشند ، این سخص برای ضربه زدن به حرکت مردم و خواسته های انسانی آنان ، و سیاه نشان دادن چهره جنبش مردم پیش آزادیخواهان، به بهانه موضوع دریاچه ، مقاله ء «نبرد هیتلر» گونه خود را انتشار داده است. وضعیت حساس آذربایجان از انسانهای آزادیخواه هوشیار ی طلب میکند.

مرداد ماه نیزهمچون سایر ماههای سپری شده برای آذربایجان توام با دستگیری و محاکمه فعالین مدنی بود.خبر انتقال سعید نعیمی و سعید موغانلی به بند عمومی زندان تبریز و نیز آزادی ساسان واهبی وش ، علیرضا فرشی ، یوسف مهر، بیوک سیدلر تحت الشعاع خبر دستگیری سایر فعالین آذربایجانی و نیز رد طرح دو فوریتی آب رسانی به دریاچه ی اورمیه از سوی مجلس شورای اسلامی ، قرار گرفت.

سرگذشت جمعی ما نشان میدهد حکومتهای مستبد و دیکتاتور ، در طول تاریخ هرگز به میل خود به خواستهء مردم تن نداده و نمیدهند. اگر توازن قوا در میدان نبرد به «قدر کافی» به سود مردم باشد حکومت در برابر خود دو راه بیشتر ندارد: با کمی دور اندیشی و تدبیر خواست مردم را می پذیرد و کنار میرود؛ و یا فاقد دور اندیشی و خرد است که در این حالت تا نابودی کامل در مقابل مردم میایستد، و سرانجام هم به اجبار از بین میرود.

زماني ميگفتند ما هرچه ميكشيم از دست كمونيست ها « سولچي لار» دردرون حركت ملي ميباشد .اما امروزه شاهد اين هستيم كه خودمان تيشه به ريشه خودمان ميزنيم .كنفسيوس حكيم بزرگ چيني ميگويد « برزگترين ظلم ها در دنيا در حق واژه گان اعمال ميشود » ،با اين جمله انسان به ياد واژه گاني مانند « وطن » ، «ملّت » ، «حركت ملي » و « آذربايجان » مي افتد كه چه ظلمهايي بر اين واژه گان رفته است ، آن هم نه از سوي بيگانه بلكه از سوي خود ما كه ظاهرا دغدغه اين چنين كلماتي را يدك ميكشيم .

استقرار دمکراسی مستلزم وجود اندیشه‏ی پذیرش دیگری و دیگران است. دیگرانی که به تبع حضور فیزیکی‏ هزاران ساله در سرزمین مادری خود حقی هم نسبت به آن برای خود قائلند. و این حق را اگر تا امروز سیستمی مستبد از رأس تعیین و تعریف کرده، در فرداروز دمکراسی قاعدتاً باید ماجرا متفاوت بوده و حق‏ها و حدودها به گونه‏یی دیگر تعریف شوند. دمکراسی به شیوه‏ی مطلوب این عده از دوستان(یعنی نادیده انگاشتن دیگری و ترس از اعتراف به هویت او) تکرار مجدد همان تاریخ تاریکی است که تا امروز بوده است.

نیاز آذربایجان و کردستان، اعمال «سیاست دوستی و اتحاد با یکدیگر » در مقابل حکومت است ؛ و حل مشکلات ارضی فی مابین از راه «برسمیت شناختن حق خود مختاری مناطق چند ملیتی و اداره ی امور آنها، مشترکأ بدست مردمان خود این مناطق » ممکن است. هیچ نیازی به اتحاد با فاشیسم حاکم و اعمال سیاست دشمنی علیه همدیگر نیست. درست اینست که هم کردستان و هم آذربایجان خود گردانی مناطق چند ملیتی را برسمیت بشناسند.

در صورتی که در منشور جنبش سبز بصورت شفاف و صریح به راه حل های سیستماتیک و معناداری مانند فدرالیسم اشاره شود می تواند در همراهی اقوام ایرانی بسیار موثر باشد زیرا در دنیای امروز و با توجه به تجارب انقلاب 57 نمی توان تنها به احترام اخلاقی و یا تلاش های فردی بسنده کرد. در عین حال ضعف رهبري و نبود سازمان دهي مناسب دو مانع جدي ديگري است كه جنبش را زمين گير كرده است و بايد براي آن چاره جويي كرد.

قای محمد جلالی چیمه، ایران یک کشور کثیر المله است، چه شما بخواهید و چه نخواهید. اگرچه ملیتها را می توان به توپ و تانک بست و قتل عام هم کرد، اما این راه حل در ایران جواب نخواهد نداد و تاکنون هم جواب نداده است. یکی از اصلی ترین خواستهای بیش از نیمی از جمعیت ایران این است که ستم و تبعیضات ملی در ایران رفع شود و حقوق برابر ملیتها با فارس زبانها به رسمیت شناخته شود. اگر این حقوق و خواستهای بدیهی انسانی محترم شمرده نشود،ایران روی آزادی و صلح را به خود نخواهد دید.

آثاری که حسن زیرک در رادیو تهران به ضبط رساند، اغلب باساز اساتیدی همچون حسین یاحقی، حسن کسایی، جلیل شهناز، جهانگیر ملک، احمد عبادی، و با سرپرستی مشیر همایون شهر دار همراه بود. در همانجا حسن زیرک باخانم میدیا زندی، گویندهٔ بخش کردی رادیو تهران، ازدواج کرد که حاصل آن ازدواج دو دختر به نام‌های مهتاب(آرزو) و مهناز(ساکار) بود. او چند ترانه نیز برای فرزندانش اجرا کرده‌ است‌. حسن زیرک تنها خواننده ای در جهان است، با وصف اینکه فقط 51 سال عمر کرد، توانسته است با 36 زن ازدواج کند.

یورش غيرقابل توجيه‌ رژيم به‌ مناطق مرزی در خاک کردستان عراق و درگيرشدن با نيروهای رزمی پژاک که‌ بيش از يک سال است تحرک نظامی انجام نداده‌ است،‌ تنها در راستای مقاصد واميال رژيم است و درتعارض با مصالح امروز و آيندة کل مردم ايران قرار دارد. نه‌ حمله‌ به‌ سازمان مجاهدين خلق ايران و برچيدن پايگاههای آن و کشتار فرزندان مجاهد خواست مردم ايران بوده‌ است و نه‌ حمله‌ به‌ حزب حيات آزاد کردستان ايران و کشتار چريکهای فدائی کُرد آن می‌تواند در انطباق با منافع ومصالح عمومی مردم ايران وکردستان قرار داشته‌ باشد

مدخلی دوباره‌ بر تهاجم نظامی ایران به‌ کوردستان اواخر سال 2008 پارلمان ترکیه‌ مجوز حمله‌ نظامی به‌ کوردستان عراق را به‌ بهانه‌ حضور حزب کارگران کوردستان صادر نمود. بدنبال مصوبه‌ پارلمان، آرتش ترکیه‌ از منطقه‌ای معروف به‌ زاپ ( دجله‌ ) به‌ خاک کوردستان حمله‌ ودرمدت یکهفته‌ نبرد با دادن تلفات انسانی بسیار و سقوط دو هلی کوپتر و دریک شکست دیپلماتیک ناچار به‌ عقب نشینی گردید.

بدون شک حرکت ملی آذربایجان در صاحه نظری در طی بیست سال اخیر پیشرفته های بسیاری نموده است ، اما این به معنای تکمیل شدن تمام کمال نظریه نیست. برای تکمیل آن اولین وظیفه در راستای حرکت ملی ارزیابی تلاش های نظری بعنوان ثروت ملی و رفع نقصانهای 200 سال گذشته است. حوادث خرداد 2006 بر همگان آشکار است، در خرداد ماه حرکت بزرگ توده ای انجام شد، این قیام توده ای همزمان با نکات مثبت ؛ جنبه های ضعیف ما را هم به نمایش گذاشت.