آقای تابنده هرچند بین سیاسیون در ایران نامی شناخته شده است اما تا پیش از ماجرای درگیری‌های خیابان گلستان هفتم چندان برای عموم مردم شناخته شده نبود. اعتراض درویشان گنابادی به حبس خانگی نورعلی تابنده ملقب به مجذوب‌علیشاه بود که در بهمن سال ۱۳۹۶ به درگیری نیروهای امنیتی ایران با آنها و کشته‌شدن یک درویش، سه مامور پلیس و دو عضو بسیج منجر شد. در این درگیری‌ها حداقل ۳۸۲ درویش دستگیر که یکی از آنها، محمد ثلاث به اعدام و بسیاری از آنها به حبس‌های بسیار طولانی محکوم شدند.
بازتاب گسترده این درگیری‌ها در اجتماع این پرسش را مطرح کرد که چرا باید رویارویی با یک جریان غیرسیاسی به چنین خشونت‌هایی بیانجامد؟ هجمه سنگین رسانه‌های امنیتی و "تروریست" خواندن اعضای این گروه نشان می‌داد که نگاه‌ها به نورعلی تابنده و گروه درویشانی که گرد او جمع شده‌اند فراتر از یک جریان عرفانی است.
نورعلی تابنده با مدرک دکترای حقوق پیش از انقلاب سال ۵۷ در دادگستری و وزارت امور خارجه سمت‌هایی داشت. او در آن زمان هم به عنوان وکیل، وکالت برخی چهره‌های سیاسی ضد حکومت پهلوی را برعهده گرفت. آقای تابنده از این منظر بین انقلابیون چهره آشنا و خوش‌نامی بود.
نورعلی تابنده پس از انقلاب هم به کار وکالت برای چهره‌های سیاسی ادامه می‌دهد. از جمله سیاسیون مشهوری که او وکالت آنها را پذیرفته می‌توان به عباس امیرانتظام اشاره کرد.
او از نظر سیاسی به جریان ملی مذهبی‌ها نزدیک بود. بر همین اساس در دولت موقت مهدی بازرگان، برای مدتی سمت‌هایی مانند معاون وزیر دادگستری، معاون وزیر ارشاد و رئیس سازمان حج و زیارت را عهده‌دار بود. اما پس از پایان عمر دولت موقت بازرگان مانند بقیه افراد وابسته به این جریان از سمت‌های دولتی کنار گذاشته شد.
با این‌حال فعالیت‌های سیاسی تابنده همچنان ادامه داشت. او در سال ۱۳۶۹ از جمله یکی از ۹۰ نفری بود که در نامه‌ای خطاب به اکبر هاشمی رفسنجانی از "حكومت مطلقه انحصار و اختناق و انحراف" انتقاد کردند. تابنده به دلیل امضای همین نامه هشت ماه را در زندان سپری کرد.
او همچنین عضو کمیته "جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران" بود که به وسیله مجموعه‌ای از فعالان ملی مذهبی از جمله عزت‌الله سحابی، مهدی بازرگان و یدالله سحابی تشکیل شده بود. تابنده در نشریه این جمعیت در رد نظریه ولایت فقیه مقالاتی نوشته بود.
حق نشر عکسUGCImage captionنورعلی تابنده و سلسله درویشان مرتبط با او در سال‌های بعد فعالیت سیاسی آشکاری نداشتند با این‌همه در روزهای پایانی بهمن‌ماه سال ۱۳۹۶ نیروهای امنیتی به قصد حبس خانگی او وارد عمل شدند که به درگیری‌های گلستان هفتم انجامید
آقای تابنده سال ۱۳۷۵ به عنوان قطب سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی برگزیده شد. سابقه سلسله نعمت‌اللهی به "شاه نعمت‌الله ولی" از عرفای قرن نهم هجری باز می گردد.
پيروان اين سلسله طريقت در قرن نوزدهم به سه شاخه ذوالرياستينی (منورعليشاهی)، گنابادی (سلطان‌عليشاهی) و صفی‌عليشاهی (صفائی) تقسيم شدند. شاخه گنابادی به اهل شريعت نزديکتر است، تا آنجا که مکان‌های تجمع اين سلسله به جای خانقاه حسينيه ناميده می شود.
فعالیت‌های سیاسی تابنده پس از برگزیده شدن به عنوان قطب درویشان گنابادی کاهش پیدا کرد اما همچنان در برخی مواقع اظهارنظرهای سیاسی داشت. از جمله در انتخابات بحث برانگیز ریاست‌جمهوری سال ۸۸ او با وجود تاکید بر این نکته که درویشان از دخالت در سیاست پرهیز می‌کنند اما از نامزدی مهدی کروبی حمایت کرد.
مهدی کروبی تنها چهره شناخته‌شده سیاسی بود که پیشتر از سرکوب درویشان و تخریب حسینیه‌های آنها انتقاد کرده بود. از چند سال پیش از انتخابات سال ۸۸ برخوردهای امنیتی با درویشان و تخریب حسینیه‌های آنها آغاز شده بود.
در بهمن‌ماه سال ۱۳۸۴ حسینیه درویشان گنابادی در شهر قم هدف حمله قرارگرفت و تخریب شد و در پی آن عده‌ای از آنها بازداشت و محاکمه شدند. در ادامه محاکمه درویشان حتی برای وکلای آنان هم مجازات‌هایی در نظر گرفته شد.
سال ۱۳۸۵ هم محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت وقت اعلام کرد برای جلوگیری بروز و ظهور افراد، تشکل‌ها و انجمن‌های "انحرافی در پوشش مسائل عرفانی و معنوی" تدابیری اتخاذ کرده است. در آبان‌ماه سال بعد بار دیگر حسینیه درویشان این‌بار در بروجرد به دست نیروهای امنیتی تخریب شد.
نورعلی تابنده و سلسله درویشان مرتبط با او در سال‌های بعد فعالیت سیاسی آشکاری نداشتند با این‌همه در روزهای پایانی بهمن‌ماه سال ۱۳۹۶ نیروهای امنیتی به قصد حبس خانگی او وارد عمل شدند که به درگیری‌های گلستان هفتم انجامید.
حق نشر عکسMIZANImage captionمحمد ثلاث در اواخر اسفند و کمتر از یک ماه بعد به وقوع حادثه با آنکه اتهاماتش را نپذیرفته بود به اعدام محکوم شد
این اتفاق یک ماه بعد از اعتراض‌های سراسری دی‌ماه همان سال بود. برخی رسانه‌های امنیتی در ایران از جمله سایت «مشرق» در توجیه برخورد با درویشان اتهام‌هایی مانند «اقدام‌های ضد امنیتی، اعلام فراخوان‌های آشوب‌طلبانه، همکاری با دول خارجی و دشمن، مخدوش‌کردن چهره کشور با دروغ‌پردازی و تهیه خوراک تبلغاتی و به‌راه انداختن اغتشاش‌هایی که منجر به کشته‌شدن مردم شده» را به آنها منسوب کرد. هرچند این رسانه‌ها هیچ مدرک مشخصی برای این اتهام‌ها ارائه نکردند.
پس از دستگیری گسترده درویشان و محکومیت‌های بلندمدت آنها، هراز چندگاهی خبرهایی درباره بدرفتاری با آنها در زندان و همچنین ادامه اعمال محدودیت برای نورعلی تابنده منتشر می‌شد تا اینکه تقریبا یک ماه پیش اعلام شد تابنده در اعتراض به این محدودیت‌ها اعتصاب غذا کرده است.
هرچند اخبار درباره اعتصاب غذای قطب درویشان ضد و نقیض بود اما این موضوع به اعتصاب غذای ۷۲تن از درویشان زندانی منجر شد. در نهایت تابنده از نهم آبان ماه امسال به دلیل آنچه "وخامت حال و ضعف جسمانی" گفته می‌شد در بیمارستان مهر بستری شده بود.
زندگی سیاسی نورعلی تابنده در کنار رهبری یک گروه مذهبی بزرگ در کشوری که حکومت آن تنها قرائت از دین را قرائت رسمی می‌داند چالش‌های بزرگی ایجاد کرده بود. چالش‌هایی که بعید به نظر می‌رسد درگذشت او نقطه پایانی بر آنها بگذارد
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید