وخامت جهانی آزادی رسانه‌ها ؛ کرونا بهانه فشار بیشتر دولت‌ها بر روزنامه‌نگاران شد

سازمان گزارشگران بدون مرز(RSF) با انتشار گزارش رتبه‌بندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۲۱ هشدار داد که حرفه روزنامه‌نگاری به عنوان «مهمترین واکسن موثر بر جریان تولید اطلاعات غلط» همزمان با شیوع ویروس کرونا و افزایش اهمیت اطلاع‌رسانی درست طی دوره بحران جهانی سلامت در ۱۳۲ کشور جهان با محدودیت‌ها و موانع جدی مواجه بوده است.

بر اساس شاخص آزادی مطبوعات جهانی که محدودیت دسترسی به اطلاعات و موانع پوشش اخبار را اندازه گیری می‌کند، روزنامه‌نگاری در ۷۳ کشور جهان «غیرممکن و یا با موانع جدی» مواجه است و در ۵۹ کشور نیز با «محدودیت‌هایی» رو به روست. بدین ترتیب روزنامه‌نگاران در ۱۳۲ کشور جهان که معادل ۷۳ درصد از ۱۸۰ کشور مورد بررسی را تشکیل می‌دهد از آزادی لازم برای اطلاع‌رسانی درست، شفاف، دقیق و به موقع برخوردار نیستند.

در مقابل، سطح شاخص آزادی مطبوعات تنها در ۱۲ کشور جهان مطلوب گزارش شده که در مقایسه با سال ۲۰۲۰ نسبت آن از ۸ درصد به ۷ درصد کشورهای جهان کاهش یافته است. سازمان گزارشگران بدون مرز تاکید کرده که منطقه مطلوب برای فعالیت آزادانه روزنامه‌نگاران از سال ۲۰۱۳ تا کنون به این حد محدود نشده بوده است.

در همین حال، کریستف دلوار، دبیر کل سازمان گزارشگران بدون مرز به خبرگزاری فرانسه گفته که همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ برای برخی کشورها فرصتی را فراهم کرده تا آزادی مطبوعات را محدودتر کنند و مانع دسترسی گسترده روزنامه‌نگاران به اطلاعات مربوط به نتایج اقدام‌های بهداشتی اعمال شده و آمار مرگ و میر ناشی از شیوع کرونا شوند.

سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش خود تصریح کرده که این رویه در کشورهای عربستان سعودی(رتبه ۱۷۰)، ایران(رتبه ۱۷۴/یک پله نزول)، سوریه(رتبه ۱۷۳/یک پله صعود)، برزیل(رتبه ۱۱۱/۴ پله نزول)، ونزوئلا(رتبه ۱۴۸/یک پله نزول)، مصر(رتبه ۱۶۶)، مالزی(رتبه ۱۱۹/۱۸ پله نزول) و مجارستان(رتبه ۹۲/سه پله نزول) از سوی دولت‌ها پیگیری شده است.

در حالی که چین، ترکمنستان، کره شمالی، اریتره در انتهای رده‌بندی جهانی شاخص آزادی مطبوعات قرار گرفته‌اند، صدر این رتبه‌بندی برای پنجمین سال متوالی در اختیار نروژ قرار دارد. هر چند که اروپا همچنان امن‌ترین منطقه جهان برای روزنامه‌نگاران است ولی در فرانسه برخورد با روزنامه‌نگاران در جریان اعتراض به تصویب قانون امنیتی جدید در این کشور افزایش یافت و در آلمان نیز ده‌ها روزنامه‌نگار از سوی جریان افراطی مخالف با محدودیت‌های کرونایی مورد حمله قرار گرفتند. در مقابل، آفریقا همچنان ناامن‌ترین قاره جهان برای روزنامه‌نگاران باقی مانده است.