نفوذ گروه "دولت اسلامی" (داعش) در کشورهای مسلمان آسیای میانه (تاجیکستان ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان) گسترش مییابد. رسانههای محلی از برافراشته شدن پرچم داعش در تاشکند و بخارا خبر دادند. درتاجیکستان هم مقامات هشدار دادند که در ماههای گذشته تعداد افرادی که به گروه افراطی "دولت اسلامی" پیوستند، افزایش یافته و خطر نفوذ گروه دولت اسلامی در آسیای میانه با ظهور این گروه در افغانستان بیشتر شده است. افغانستان با تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و قرقیزستان هزاران کیلومتر مرز مشترک دارد و کنترل مرزهای صعبالعبورآن دشوار است.
به گفته مقامات امنیتی و قضائی تاجیکستان شمار شهروندان این کشور که به دولت اسلامی پیوستند ۴۰۰ نفر برآورد میشود. مقامات قضائی تاجیکستان برای ۱۵۰ تن از شهروندان خود به اتهام عضویت در گروههای تروریستی پرونده جنائی باز کردند. این افراد از طرف "اینترپل"، پلیس بینالملل، نیز تحت تعقیب قرار گرفتهاند. تا کنون۶۰ تن از جنگجویان تاجیک در سوریه و عراق کشته و ۱۲ نیز نفر بازداشت شده‌اند.
پیوستن سرهنگ تاجیک به گروه دولت اسلامی
مقامات وزارت کشور تاجیکستان مهمترین عامل پیوستن تاجیکان به گروههای تروریستی را ناآگاهی سیاسی عنوان کردند. آنها تائید میکنند که گرایش به گروه دولت اسلامی در میان جوانانی که برای یافتن کار به روسیه رفتند نیز بیشتر بوده است. اما کارشناسان حتی نسبت به نفود گروه دولت اسلامی در ساختار دولت این کشور هم هشدار می‌دهند.
اخیرا سرهنگ گلمراد حلیماف یکی از افسران ارشد وزارت کشور تاجیکستان به گروه تروریستی "دولت اسلامی" پیوست.
در شبکههای اجتماعی روز چهارشنبه (۶ خرداد / ۲۷ مه) ویدیویی از حلیماف در لباس سیاه متعلق به جنگجویان گروه دولت اسلامی منتشر شد. او مدعی شد که در آمریکا و روسیه دورههای آموزشی نظامی گذرانده و در دانشگاه نظامی تاجیکستان تحصیل کرده است.
این سرهنگ تاجیک در فیلمی ۱۲ دقیقهای از قوانین تاجیکستان، که به نظر وی مخالف شریعت است، انتقاد میکند. حلیماف خطاب به مهاجران تاجیک هم میگوید: "غلام کافران نباشید و غلام الله باشید!" این فرمانده سابق نیروهای ویژه وزارت کشور تاجیکستان اعلام کرد که با هدف برقرار کردن "خلافت اسلامی" به تاجیکستان بازخواهد گشت.
خطر نفوذ داعش در ساختار دولتی تاجیکستان
آندره سرنکو کارشناس مرکز مطالعات افغانستان معاصر
آندره سرنکو کارشناس "مرکز مطالعات افغانستان معاصر" که در رابطه با گسترش نفوذ گروه دولت اسلامی در آسیای مرکزی هم تحقیق میکند دلیل پیوستن سرهنگ تاجیک به گروه دولت اسلامی را گسترش فساد در تاجیکستان و پایین بودن سطح زندگی میداند. وی بر این باور است که افسران و مقامات بلندپایه‌ی نظامی این کشور مجبورند یا به "دایره فساد بپیوندند و بخشی از سیستم فاسد شوند" یا اینکه به گروههایی بپیوندند که انگیزههایی غیر از رشوه‌خواری دارند. به نظرآقای سرنکو سرهنگ تاجیک ترجیح داده است به گروه دولت اسلامی بپوندند.
این کارشناس همچنین تاکید میکند که "یارگیری" گروه دولت اسلامی فقط از میان مهاجران کاری تاجیک در روسیه نبوده، بلکه این گروه در ساختار دولتی تاجیکستان هم طرفدارانی دارد. وی نتیجه میگیرد که گروه "دولت اسلامی" در میان نخبگان کشورهای آسیای میانه برای پیوستن به صوف خود تبلیغ میکند. پیوستن سرهنگ تاجیک به گروه دولت اسلامی به عقیده این کارشناس جذابیت و نفوذ گروه دولت اسلامی را نشان میدهد و بزرگترین پیروزی آن گروه در تاجیکستان شمرده میشود.
انگیزه پیوستن جوانان تاجیک به گروه دولت اسلامی
به گفته واحدخان قاصدیناف یکی از رهبران "حزب نهضت اسلامی تاجیکستان" ممنوعیت ورود مردان زیر ۱۸ ساله به مسجد و ممنوعیت آموزش خصوصی قرآن و علوم اسلامی سبب شده است که جوانان تاجیک به صفوف گروههای اسلامی بپیوندند.
قاصدیناف در گفت‌وگو با دویچه وله فارسی میگوید: «سبب اصلی گرایش مردم به خصوص جوانان تاجیک به داعش این است که آنان دانش اسلامی ندارند و این معلومات دینی را از گروههای افراطی اسلامی میگیرند. در تاجیکستان عملا گرفتن معلومات دینی ممنوع شده است. از سوی دیگر نبود اشتغال و نازل بودن سطح زندگی جوانان ما را مجبور کرده است برای یافتن کار به روسیه مهاجرت کنند. این جوانان آسب پذیرند و به دام گروههای افراطی گرفتار میشوند.»
تبلیغات داعش در میان جوانان
مومن شعر، تحلیلگر مقیم شهر دوشنبه در مصاحبه با دویچه وله فارسی به "تبلیغات داعش و شبکههای اجتماعی" در میان جوانان تاجیک اشاره میکند و میگوید: «تنها عامل پیوستن جوانان تاجیک به گروه دولت اسلامی فقط فقر، بیکاری و مهاجرت نیست. مشاهده شده است جوانانی که زندگی خوبی هم داشتند به گروه دولت اسلامی پیوستتند. اینان تحت تاثیر تبلیغات دولت اسلامی قرار گفتند و ممنوعیت حجاب و رفتن جوانان زیر ۱۸ سال به مسجد را بهانه میکنند.»
این تحلیلگر خاطرنشان میکند: «اکثر جوانان تاجیک که در صفوف دولت اسلامی در سوریه و عراق میجنگند پشیمان هستند اما هیچ امکانی ندارند از آنجا برگردند. چون بر اساس قواعد شرعی "دولت اسلامی" هر کسی که از جهاد برگردد قتل او جایز است. عفو دولتی هم ظاهرا در میان کسانی که در داخل کشور قصد پیوستن به گروه دولت اسلامی را داشتند، روشنگری کرده است. اما در بازگشت تاجیکانی که در ترکیب جهادگران دولت اسلامی می جنگند و اظهار پشیمانی کردند عملا کمکی نکرده است.»
وضعیت دیگر کشورهای آسیای میانه
نفوذ گروه "دولت اسلامی" نگرانی دیگر کشورهای آسیای میانه را هم برانگیخته است. مقامهای امنیتی ازبکستان تائید کردند که تبلیغات گروه دولت اسلامی و "جنبش اسلامی ازبکستان" برای جذب جوانان این کشور بیشتر شده است.
رسانههای محلی از برافراشته شدن پرجم دولت اسلامی گزارش دادند
عاشیرقلی بایری، تحلیلگر مسائل سیاسی مقیم عشق‌آباد، در این رابطه میگوید که گروه دولت اسلامی بیشترین نیرو را از میان تاجیکان و ازبکها جذب کرده است. آقای بایری در گفت‌وگو با دویچه وله تاکید میکند گرچه ترکمنستان با افغانستان مرز طولانی دارد و احتمال نفوذ تروریسم وجود دارد ولی دولت این کشور احساس خطر نمیکند. این کارشناس توضیح میدهد که سیاست خارجی ترکمنستان بر مبنای "بی‌طرفی" استواراست و در بلوک‌های منطقهای حضور ندارد. علاوه بر این، ترکمنستان در تامین برق و گاز ارزان به مردم افغانستان کمک کرده است.
بایری اضافه میکند: «ترکمنستان حتی در زمان حکومت طالبان، پشتیبان مذاکرات صلح در افغانستان بود.حال هم طالبان و هم دولت کنونی افغانستان از خط لوله تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) که قرار است گاز ترکمنستان را از خاک افغانستان به پاکستان و هند انتقال دهد، حمایت میکنند.»
به گفته این کارشناس گرچه مرز طولانی این کشور با افغانستان آسیب‌پذیراست اما تاجیکستان کهارتش روسیه از مرزهای آن حفاظت میکند بیش از پیش هدف گروههای تروریستی قرار گرفته است. نگرانی از نفوذ جوانان به گروه دولت اسلامی در تاجیکستان هم بیشتر از ۴ کشور دیگر آسیای میانه است. در این رابطه اخیرا مقامات وزرات کشور تاجیکستان رسما اعلام کردند که در صورت بازگشت جهادگران تاجیک از سوریه و عراق به کشور، مورد عفو قرار خواهند گرفت.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
افزودن دیدگاه جدید