پادشاها، مامای اش باشید، تاریخ را می گوئیم!

" ولی اگر راست گفتاری ِ راست گفتار – چه آگاهانه و چه نا آگاهانه- ره به زیان ِ پارسایان برد، به خاطر ِ آن راست گفتاری نباید بر او خُرده گرفت، بلکه از بهر ِ راست گفتاری اش می باید که ستوده شود.

ولی اگر دروغ ِ دروغ گو – چه ناآگاهانه و چه آگاهانه – به سود ِ پارسایان بیانجامد، نباید سپاس گوی ِ او بود و از بهر ِ آن دروغ گویی نمی باید ستوده شود." (دینکرد، 3.32B)

*

شاهزاده ی ِ گرامی، با درود، و یا به قول ِ نیاکان ِ ساسانی، namas te: نماز بر تو!

*

اعلی حضرت، در چند هفته ی ِ اخیر، دو نامه ی ِ سرگشاده خطاب به شما نگاشته شدند، نخستین از سوی ِ بنده، در تارنمای ِ «ایرانگلوبال»، و دومین، و به فاصله ی ِ یک روز، از سوی ِ میرزا آقا عسکری (مانی)، نخست در تارنمای ِ خود ِ ایشان، «ادبیات و فرهنگ»، و سپس در چندین تارنمای ِ دیگر، از جمله «ایران پرس نیوز» و «اخبار ِ روز». برایند ِ سخن ِ برنگاشته در هر دو نامه، کم و بیش یکی بود: "آقای ِ پهلوی، لطفن تصمیم تان را بگیرید!"

با فاصله ای اندک از این دو نامه، چیزی بیش از یک هفته، نامه ای سرگشاده از سوی ِ شما درج شد، نامه ای زیر ِ عنوان ِ " نامه ای به جهانیان"؛ نخست به انگلیسی و در «واشنگتن پست» و سپس به فارسی، در تارنمای ِ خود ِ شما، و نیز، در تارنمای ِ «ایران و جهان».

نامه ی ِ کنونی سنجش و واکنشی ست بدین واپسین نامه ی ِ شما. شاهزاده ی ِ گرامی، با کمال ِ تاسف باید اذعان کنم که این واپسین نامه ی ِ وارث ِ کوروش و داریوش ِ بزرگ نیز حامل ِ چیزی نبود، جز همان امر ِ ناخرسندانه و همه-آشنای ِ پیشین: بیانیه درمانی ِ زخمی به بزرگی ِ ایران، و نه بیش!

راست این است که درخواست ِ اعلی حضرت از جهانیان، برای ِ پیوستن به ایشان و همفکران شان در درون و بیرون، درخواستی ست که زمینه ی ِ مادی و عینی ندارد. جهانیان بر چه بنیادی باید با شما، آنگونه که خود فرموده اید، "همراه و هم پیمان" شوند؟

*

اروپائیان همیشه ناخرسند بوده و هستند از این امر، که آمریکائیان به اندازه ی ِ بسنده با آنان رایزنی نمی کنند و به اصطلاح، کارهای ِ جهان را یک تنه و یک قطبی به پیش می برند. در پاسخ به این اعتراض، کسینجر نیز به اروپائیان خُرده می گرفت و می گیرد، که آن ها، یعنی آمریکائیان، نمی دانند وقتی می خواهند امری را با اروپائیان در میان بگذارند به کدامین تلفن باید زنگ بزنند، لندن؟ پاریس؟ برلین؟ و یا شاید حتا رُم؟ به عبارت ِ دیگر، کسینجر رو به اروپائیان می گوید، پیش از اعتراض به عدم ِ همپرسی و سگالش، نخست بروید بکوشید تا «اروپا» بشوید، تا ما هم با «اروپا» رایزنی کنیم و نه با «کشورهای ِ اروپائی»!

مصداق ِ این امر اکنون درخواست ِ شما از جهانیان است، آنان به آسانی می توانند به شما بگویند: شاهزاده سیروس رضا پهلوی ِ گرامی، و یا، به قول ِ آن گوینده ی ِ ایرانی تبار ِ CNN (که شرم را خورده و حیا را سر کشیده است)، رضا، در صورت ِ خواست ِ به هم پیمان شدن، به کدام تلفن ِ اپوزیسیون باید زنگ بزنیم؟

آن رایزنی که به شما پیشنهاد کرده است این نامه را خطاب به جهان ِ آزاد بنویسید، آیا یک مو بر تن ِ نیروهای ِ سرنگونی خواه گذاشته است؟ آیا توانسته است هزار نفر را پس ِ پشت ِ پادشاه ِ ایرانزمین گرد آورد؟ مگر این نیست که حتا نزدیک ترین نیروها به شاهزاده نیز، چون حزب ِ مشروطه، بطور ِ رسمی سرنگونی را کنار گذاشته اند و مبارزه را به جای ِ آن نشانده اند؟ آن ها به طور ِ صریح توپ ِ رهبری را از فرای ِ سر ِ شاهزاده به درون ِ ایران و مبارزان ِ درونمرزی پاس می دهند، و این در حالی ست که مبارزان ِ درون، چون بیشینه ی ِ جنبش خواهان و اصحاب ِ سرنگونی در بیرون، پیوسته فریاد می زنند: چرا بیرونیان که هم سرمایه ی ِ انسانی اش را دارند و هم سرمایه ی ِ مادی اش را و هم از وجود ِ شخصیتی بهره مندند که به حکم ِ تاریخ، ممتاز است، تدبیری در جهت ِ امر ِ رهبری به جا نمی آورند؟

طبیعتا ما در اینجا از بزرگترین حزب های ِ چپ که هنوز نیز در فکر ِ " مبارزه ای هدفمند برای ِ فرارفتن از مناسبات ِ سرمایه داری!!!" هستند و میان ِ کمونیسم و سوسیال دمکراسی آونگ مانده اند (نگاه کنید به پاسخ ِ فدائیان ِ اکثریت به "جمعی از مادران و خانواده های ِ جانباختگان") و همزمان، اصلاح طلبی را، و این یعنی عدم ِ سرنگونی ِ فاشیسم ِ الهی به هر قیمت، تا روز ِ قیامت و ظهور ِ حضرت ِ عج، پیشه ی ِ خویش کرده اند سخن نمی گوئیم. از مردمانی که پاسبان کُشی را جزو ِ افتخارات ِ چشم ناپوشیدنی ِ خود می دانند و همزمان، دم از مبارزه ی ِ ضد ِ خشونت آمیز می زنند، از «پشیمانان ِ حرفه ای» ئی با چنین فرادخش هایی، بیش از این نمی توان انتظار داشت.

*

در شرایط ِ کنونی، جز ما هواداران ِ پادشاهی ِ ایرانشهری و یکی دو گروه ِ کمونیستی و مجاهدین، تنها نیروهای ِ به راستی سرنگونی طلب، تجزیه طلبان هستند. که آن ها نیز نه نیاز به همکاری با اعلی حضرت دارند و نه خواست ِ آن را. حتا بخشی از راست ها نیز، و بی شک در راس ِ آن ها حزب ِ مشروطه، در عمل، از هراس ِ تجزیه ی ِ ایرانزمین، هراسی که زمینه های ِ عینی دارد، ایستار ِ انباشته از نکبت ِ کنونی را به هر گونه تغییری که از موفقیت ِ همه جانبه اش در جهت ِ تامین ِ یکپارچگی ِ ایرانزمین مطمئن نباشند، ترجیح می دهند.

اینکه خود ِ کسان چه نقش ِ مخربی در پراکندگی ِ نیروهای ِ ملی و سرنگونی طلب داشته اند و نیز در تخلیه ی ِ تمدنی ِ ایرانزمین، امری ست که صاحب ِ این قلم به تفصیل به آن پرداخته است و آن را به نقد کشیده است. فرای ِ این اما، آن کسان حق دارند که از آوانتوریسم و بی گدار به آب زدن ها نگران باشند. تدبیر، یعنی دلیری ِ اندیشمندانه، از سیاست ِ ایرانزمین به گونه ی ِ کم سابقه ای رخت بربسته است و جای ِ خود را به بیم و هراسی همه سویه و آلوده به میانمایگی داده است.

هر که بام اش بیش، برف اش بیش شاهزاده ی ِ گرامی، راست این است که در این ایستار ِ ناخرسندانه همگان به یک اندازه سهم ندارند. این رایزن ِ شما است که با بی تدبیری ِ تام، و با دو دلی ِ مزمن و درک ِ ناروشن از نقش و کارکرد و توانمندی های ِ نهاد ِ پادشاهی در جهت ِ بازسامان دهی ِ دمکراتیک ِ ایرانزمین، جلوی ِ هرگونه یکپارچگی ِ نیروهای ِ همگن و هم فرهنگ و هم آهنگ را گرفته است. پای را در کفش ِ اتحادی کردن که سوبژه های ِ از پیش تعیین شده ی ِ اتحاد هیچ رقبت و میلی به آن ندارند، و همزمان، همه ی ِ نیروهای ِ وفادار را بطور ِ سیستماتیک از گرد ِ خود پراکندن، پیامدی جز آنچه که می بینیم ندارد: تنهایی ِ پادشاه و دگردیسی ِ آرام، اما پیوسته ی ِ او به یک «آنتی شاه».

*

شما فرموده اید سمبل ِ دگرگونی باید پرچم ِ شیر و خورشید نشان ِ ایرانزمین باشد. اما آیا شاهزاده از خود پرسیده اند که تا کنون چه کنش ِ سمبلیکی برای ِ بازگرداندن ِ این سمبل به به پهنه ی ِ سیاست و فرهنگ انجام داده اند؟ (پیام ِ نوروزی ِ شاهزاده ی ِ ایرانزمین، که با بی تدبیری ِ تام ِ رایزن صحنه سازی شده بود، نه تنها با شلوار ِ لی و یخه ی ِ باز، بلکه بی پرچم ِ شیر و خورشید و بی هفت سین نیز بود و این فقدان ِ دو جانبه در حالی ست که پای ِ سنجد و سرکه و سماق به کاخ ِ سفید هم کشیده شده است و به نظر می رسد که رایزنان ِ کاخ ِ سفید نوروز را جدی تر می گیرند تا خوش نشینان ِ دبیرخانه! بادا که هر چه زودتر آن عکس ِ نادرخورند و ناشایسته ی ِ شاه و نوروز، تعویض شود.)

*

مگر نه این است که جنبش ها با سمبل ها و نمادها هستند که می ایستند و می افتند؟ چه نمادی برتر از نماد ِ پادشاهی؟ پرهیز ِ مدام از تکیه بر نماد و مفهوم ِ تاج، این زیباترین و پر ارج ترین «کار-دستی» ِ تمدن ِ ایرانشهری (کاردستی در مفهوم ِ هیدگری اش)، پرهیز ِ مدام از تکیه بر مفهوم ِ شهریاری ِ ایرانشهری، نه به عنوان ِ شکل ِ حکومت ِ آینده که امری ست از آن ِ فردای ِ آزادی و وابسته به رای و نگر ِ مردمان، بلکه به عنوان ِ سنتی که طی ِ هزاره ها و در پیچ و خم های ِ تاریخ ِ پر و فراز و نشیب، پایندان ِ حضور ِ ایرانزمین بر روی ِ کره ی ِ ارض بوده است، به طور ِ نگران کننده ای از زور و بُرد ِ نمادها کاسته است. اینکه برخی چیزها را، برای ِ حضور ِ قانون-پیکرانه شان در همبود، باید به رای گیری ِ مردمان گذاشت، بدین معنی نیست که تا پیش از آن رای گیری هیچ بهره ای از شان نبرد و در پستو پنهان شان کرد. عشق و خدا را، به اجبار ِ زمان، در پستوی ِ خانه نهان کرده ایم، پس اینک این بر «تاج ِ ایرانشهر» است که عشق و خدای ِ ایرانزمین را از بند ِ اهریمن به در آورد.

*

چیزی حدود ِ یک و نیم دهه ای پیش، هنگامی که مردمان، نه تنها در تن هاشان، که در سر هاشان نیز هنوز "گرم" بودند، اسماعیل ِ خویی در مصاحبه ای عنوان کرد که علت ِ وجودی و چرابود ِ پادشاهی، همواره تضمین ِ یکپارچگی ِ ایرانزمین بوده است، و ما، حالا، منظور اش از "حالا" آن زمان، و از "ما"، همان تن-چو-سر-گرم ها بود، می بینیم که اگر چه پادشاهی نیست، ولی بر یکپارچگی ِ ارضی ِ ایران نیز هیچ خدشه ای وارد نیامده است. هم او امروز، اسماعیل ِ خویی را می گوئیم، در پی ِ سرد تر شدن ِ سر ها و فروافتادن ِ دمای ِ تن ها، با نگرانی ای که در آن تنها نیست، و با مسئولیت پذیری ای که فقط از یک انسان ِ منطقی و میهن دوست ِ راستین برمی آید و ای کاش شریکان ِ بیشتری در اش می یافت، رباعی هایی میهن دوستانه می سراید و رو به هم مهینان اش، گهگاه گذری به "قانون ِ تکامل" نیز می زند و می گوید:

" قانون ِ تکامل، زپس ِ جنگی سرد،

مردم به اروپا را زی هم آورد.

ای خیل ِ جدایی طلبان در وطن ام!

کاری که کنید نیست جز واپسگرد."

به عبارت ِ دیگر، به عین داریم می بینیم و می بینند، حتا آن هایی که تا کنون نمی خواستند که ببینند، که فقدان ِ تاج، که فقدان ِ پادشاهی، که فقدان ِ سنت ِ ایرانشهری، به طور ِ بدنافهمیدنی ای دارد به فروپاشی ِ ایرانزمین می انجامد. ما، در اینجا، کاری به این امر نداریم که پادشاهی، از روزن ِ فلسفه ی ِ ایرانشهری مفهومی کلان و امری بسیار بسیار گسترده تر است از آنچه که ناآشنایان به تاریخ و اندیشه ی ِ ایرانزمین می پندارند، اما همین یک امر نیز بسنده است، تا نخست، به بیدارشدگان ِ تاریخ اندازه ای بیشتر از هنر ِ فرمان شنوی و چشم گفتن را بیاموزد و به شما، به عنوان ِ وارث ِ این تاج ِ مهین، دلیل ِ بسنده دهد که شیوه دگر کنید و «هژمونی ِ تاج» را با «هنر ِ فرمان رانی» در هم آمیزید و هر دو را، در جهت ِ بازگردانی ِ آزادی و رهایی ِ ایرانزمین از چنگال ِ چنگار آسای ِ فاشیسم ِ الهی ِ مستقر در تهران، به میدان ِ سیاست و پهنه ی ِ فرهنگ بازگردانید؛ بازگرداندن ِ «هژمونی ِ تاج» و «هنر ِ فرمان رانی» به پهنه ی ِ سیاست و فرهنگ، در جهت ِ برون آوردن ِ ایرانزمین از «تبعید ِ تمدنی» اش است، در جهت ِ به در آمدن از «بیابان ِ تاریخ»، در جهت ِ برون آمدن از «جرز ِ زمان»، و این یعنی، تا روز ِ آزادی ِ ایرانزمین و تاسیس ِ حکومتی برامده از مردم، با مردم، و برای ِ مردم، و این یعنی، تا «واسپردن ِ نهایی ِ فرمان ِ فرمان» به صاحبان ِ اصلی ِ آن: شهروندان ِ ایرانشهر.

برای ِ نیل ِ به این هدف ِ گران اما، با تیم ِ کنونی ِ مستقر در دبیرخانه، نمی توان؛ تیمی که از نهاد ِ پادشاهی، که از شیر ِ ژیان ِ ایرانزمین، موشی شرم زده و خجول ساخته است که حتا پروای ِ نشان دادن ِ کمینه های ِ زور و زیبایی ِ خویش را نیز ندارد، نمی تواند یاری رسان ِ ایرانزمین برای ِ رسیدن به «نیکی» و «آزادی» و «تراز ِ تمدنی» اش باشد. برای ِ توانستن، برای ِ برون رفتن از تبعید ِ تمدنی ِ موجود، برای ِ بازسازی و باز به کار بستن ِ خرد ِ ایرانشهری در هر سه بهر اش، یعنی هم هوش و هم توان و هم خواست، نیاز به مردمانی ست که پیش و بیش از شناخت ِ تاریخ ِ سیاست ِ آمریکا، تاریخ ِ فکر و حس ِ ایرانزمین را آشنا باشند. ایرانزمین نیازی به مردمانی که بی چرایانه می خواهند چرچیل باشند ندارد، جاماسب ها و بزرگمهرها و طوسی ها و فروغی ها و قوام های اش را می جوید.

*

اعلی حضرتا، شما جهانیان را به همکاری فراخوانده اید، پس به طور ِ صریح می پرسیم:

گام ِ بعدی ِ شاهزاده چیست؟ پشتوانه ی ِ عینی ِ یک سیاستمدار، مردمانی اند که می تواند، در صورت ِ نیاز، به جنبش دراورد و به خیابان آورد. شاهزاده، اکنون که روز ِ نیاز در رسیده است، چه طرحی برای ِ به خیابان آوردن ِ مردمان دارند؟

از انقلاب ِ رنگین و بدون ِ خشونت سخن می گوئید، در جهت ِ دگرگونی و تاسیس ِ آزادی. آیا شاهزاده می خواهند راه ِ آموزگار ِ بزرگ ِ آریایی، مهاتما گاندی را روند؟ عدم ِ خشونت به عنوان ِ یک اصل، حتا تا پای ِ مرگ؟ اگر این چنین است، فراگردهای ِ گوناگون ِ این جنبش ِ عدم ِ خشونت را چگونه می خواهند به پیش ببرند؟ مردمان را چگونه می خواهند برای ِ پرداختن ِ هزینه هایی این چنین گران، آموزش دهند و آماده سازند؟

در این پیوند نابجا نیست اگر به پیشینه ی ِ چنین رویکردی در تاریخ ِ سیاست ِ ایرانزمین بازبُرد بدهیم و این پیشینه چیزی نیست، جز رویکرد ِ ایرج، پدر ِ استوره ای ِ ایرانزمین به سیاست. ایرج، با دانش بر خشونت و مرگ ِ احتمالی ای که در انتظار اش بود، به میدان ِ سیاست پای می گذارد. ایرج را دو سلاح در دست است، «امید» و «گفتگو»: او به اشا، و نیکی ِ استوار بر راستی ِ بنیادین باورمند است و امید اش نیز از باور به این نیکی ِ برامده از راستی ست که برمی خیزد. همزمان، او گفتگو را جانشین ِ خشم و کین می کند و در برابر ِ مُشت، گزینه ی ِ سخن را به میان می آورد، همان چیزی که زرتشت نام ِ آن را "سخن ِ شیرین" hudemēm vaxəδrahiiā (Y.29,8) می گذارد و حافظ به "لطف ِ سخن" بر اش می گرداند.

به هر روی، اگر پادشاه را سر ِ این است که عدم ِ خشونت را چنان یک اصل به کار بندند، سنت ِ ایرانشهری در پشت ِ ایشان چون کوهی سترگ ایستاده است: ایرج، پدر ِ استوره ای ِ ایرانزمین، نماد ِ عدم ِ خشونت، عشق ِ کاربردی، و سخن ِ معطوف به کنش است.

*

همزمان، در همین جا یاداور می شویم که بنیادگذار ِ انقلاب ِ رنگی در سده ی ِ پیش، پدر ِ بزرگوار ِ شما، پادشاه ِ فقید ِ ایرانزمین بود. این او بود که با «انقلاب ِ سفید ِ شاه و مردم» اش، هم زنان ِ ایرانزمین را از بی حقوقی ِ مندرج در قانون ِ اساسی ِ اسلامی ِ مشروطه به در آورد و هم دست ِ ملاکین ِ بزرگ را از سر ِ روستائیان و کشاورزان ِ ایرانزمین کوتاه کرد. رنگ ِ آن انقلاب ِ راستین و بزرگ، در پیرامونی که "نیروهای ِ مترقی" از فرط ِ سرخ بودن داشتند می ترکیدند و می ترکاندند، سفید بود و دگرگونی ای بود، معطوف به مردم.

آن پادشاه، و دل به ایران داده مردانی که در گرد اش بودند، با همه ی ِ کاستی ها، که بخشی بزرگ از آنان برخاسته از ساختارهای ِ کلان ِ فرهنگی-اجتماعی و مشق های ِ ناکرده ی ِ تاریخی بود و بخشی نیز، برخاسته از بی تدبیری ِ برامده از ناشکیبایی ِ آن مردمان و «هول ِ ساختن»، می دانستند که برای ِ رسیدن به مردم سالاری، نخست باید به «مردم-سازی» پرداخت. نخست می بایست زمینه ی ِ اجتماعی ای که مفهوم ِ مردم بتواند در آن شکل گیرد پدید می آمد. از این رو بود که آن پادشاه، آن انقلاب ِ سفید رنگ را، انقلابی می شمرد میان ِ خود و مردم اش، مردمی که به گواه ِ تاریخ، «بودند»، و اکنون می بایست، «می شدند».

پس می پرسیم: جای ِ مردم در طرح ِ شما برای ِ دگرگونی کجاست؟ پیوند ِ میان ِ شما و مردم چیست؟ چند و چون ِ کانال های ِ این ارتباط چگونه است؟ نمایندگان و پیش برندگان اش که ها اند و در آخر، نماد های اش، چه ها؟ راست این است که نامه ی ِ سرگشاده ی ِ شما از کمینه ی ِ پوشش ِ خبری از سوی ِ رسانه های ِ فارسی زبان برخوردار گشته است. آیا این بی تدبیری ِ محض ِ دبیرخانه و پاسخوران اش نیست، که نامه ی ِ سرگشاده ی ِ شهریار ِ ایرانزمین رو به جهانیان، آنقدر بُرد نداشته است که حتا در میان ِ رسانه های ِ اینترنتی ِ ایرانی نیز پوشش ِ خبری ِ درخورند و شایسته نیافته است؟ بگذریم از این که آن دبیرخانه از پشتی بانی ِ یک تیم ِ چند نفره ی ِ فکری نیز برخوردار نیست تا در مقاله ها و جستارهای ِ گوناگون، هم پیش از انتشار، فضای ِ فکری ِ همبود را برای ِ پیام ِ درنوشته در آن نامه آماده کنند و هم پس از بیان ِ آن پیام، به تفسیر اش بنشینند و جبنه های ِ گوناگون اش را برای ِ مردم وارسی کنند و بحث ها دراندازند.

کوتاه سخن آنکه، اعلی حضرتا، کارایی ِ یک باشگاه ِ شمشیرزنی ِ حتا نه در سطح ِ استان، بلکه یک باشگاه ِ شمشیرزنی ِ محلی در یک شهرک ِ دورافتاده ی ِآلمان نیز، بالاتر از کارایی ِ دبیرخانه ی ِ نهاد ِ چندین هزاره ای ِ پادشاهی ِ ایرانزمین است.

امروز در میان ِ ایرانیان، کانال های ِ صدا و سیمای ِ بسیاری هست که حتا برای ِ نمونه، فقط و فقط به تبلیغ ِ دین ِ عیسی می پردازند، آیا نهاد ِ پادشاهی ِ ایرانزمین نباید دست ِ کم یک تلویزیون داشته باشد که فقط و فقط به معرفی ِ راستین ِ این نهاد ِ مهین، از سوی ِ اهل ِ فن، و پیشبرد ِ خط ِ دبیرخانه بپردازد؟ هواداران دارند کار ِ خودشان را، با همه ی ِ کم و کاستی ها، انجام می دهند. تبلیغ ِ خود ِ نهاد برای ِ خود اش کجاست؟ سرمایه گذاری ِ خود نهاد بر روی ِ خود اش کجاست؟ نه تنها از سوی ِ دبیرخانه تبلیغی در میان نیست، بلکه این، ضد ِ تبلیغ است که جریان دارد. تو گویی که خواستی پنهان در کار است تا همه ی ِ رشته هایی را که بیش از دو صد نسل از ایرانیان، با خون ِ دل، برای ِ نگهداری و تیمار ِ این نهاد و محموله های ِ مفهومی اش بافته اند، پنبه کند و مهین ترین و زمینی ترین و والاترین نهاد ِ تمدن ِ ایرانشهری را برای ِ همیشه نابود سازد.

در این جا بیش از این به این موضوع ِ ناخرسندانه و داستان ِ پُر آب ِ چشم اندرنمی شوم و از نمونه های ِ عینی ِ بسیاری که می توان برنمود درمی گذرم و فقط و فقط به نشان دادن ِ ناتوانی ِ آن دبیرخانه، در ترجمه ی ِ بسامان ِ متن ِ نامه ی ِ اعلی حضرت از انگلیسی به فارسی بسنده می کنم.

دبیرخانه ی ِ نهاد ِ پادشاهی ِ ایرانزمین، هنگامی که از ترجمه ی ِ یک متن ِ چند خطی به فارسی برنیاید، شاهزاده ی ِ گرامی، نادبیرخانه است، نه دبیرخانه. سنت ِ دبیری در ایرانزمین سنتی ست به اندازه ی ِ خود ِ تاریخ. با نهادها و مفهوم های ِ گرانی که ایرانزمین با آن ها می ایستد و بدون ِ آن ها فرومی افتد، چنین سَبُک رفتار کردن، نه شایسته ی ِ آن نهاد ها و مفهوم هاست، و نه شایسته ی ِ شاهزاده ی ِ بزرگواری، که نخستین نام ِ کوچک اش، به بزرگی ِ خود ِ تاریخ، یعنی سیروس است.

*

1) نوشته اند:

" طی ۲۸ سال گذشته که بعنوان یک دموکرات سکولار، با تاسف شاهد فجایع سیاسی و اقتصادی بوده ام که ویرانگر امیدها و زندگی ملت ایران بوده است."

«که» ی ِ نخست اضافی ست و جمله را نیازمند به یک فعل ِ جدید می کند، که البته نیامده است و از این جهت، مفهوم ِ جمله ناقص است. همزمان، صفت ِ اقتصادی باید با پسوند ِ «ای» مشخص شود. درست اش این است:

"طی ِ 28 سال ِ گذشته، [«که»، حذف می شود] بعنوان ِ یک دموکرات سکولار، با تاسف شاهد ِ فجایع ِ سیاسی و اقتصادی [«ای»، افزوده می شود] بوده ام، که، ویرانگر ِ امید ها و زندگی ِ ملت ِ ایران بوده است."

*

2) نوشته اند:

"جوانان ایرانی، از انزوای کشورشان در جامعۀ بین المللی در هراسناک اند."

«در هراسناک اند» غلط است. درست اش این است:

"جوانان ِ ایرانی، از انزوای ِ کشورشان در جامعه ی ِ بین المللی در هراس اند"؛ و یا:

" جوانان ِ ایرانی، از انزوای ِ کشورشان در جامعه ی ِ بین المللی هراسناک اند"

*

3) نوشته اند:

" استادانی که آزادی اندیشمندی آنان سلب شده..."

فرای ِ اینکه در میان ِ اهل ِ فن و کوشندگان ِ حقوق ِ بشر بیشتر از مفهوم هایی چون «آزادی ِ بیان»، و یا، «بیان ِ آزاد ِ اندیشه» بهره برده می شود، اگر چه جمله غلط نیست، اما بی شک، هر ویراستاری که کمینه ای آشنایی با سخن و ادب ِ پارسی داشته باشد، اینگونه نمی نویسد. بهتر اش این است:

" استادانی که آزادی ِ اندیشه از آنان سلب شده..."

*

4) نوشته اند:

"رهبران کارگری که قادر نیستند از حقوق کارگرانشان بصورتی بایسته دفاع کنند..."

رهبران ِ کارگری کارفرمای ِ کارگران نیستند، همکاران و نمایندگان ِ آنان اند! به عبارت ِ دیگر، اگر چه مفهومی که باید انتقال داده شود روشن است، اما در کاربرد ِ واژگان به گونه ی ِ ناخرسندانه ای سهل انگاری شده است. رساتر و درست تر اش این است:

"رهبران ِ کارگری، که قادر نیستند از حقوق ِ [هم-] کاران شان به صورتی بایسته دفاع کنند..."

*

5) نوشته اند:

"از دیدگاهی مثبت، می توان از این سرخوردگی و خشم، و این نیروی پرتوان موجی ساخت که تحول را در ایران میسر سازد"

ویژگی ِ دیدگاه، عدم ِ کنش است. به عبارت ِ دیگر، با دیدگاه ِ صرف، نمی توان تحولی عملی را در همبود میسر ساخت. آیا با دیدگاه ِ صرف می توان "موج"، و یا آنگونه که دارنده ی ِ این کلک خواستار اش است، "جنبشی" معطوف به دگرگونی و نیکی پدید آورد؟ مسلم است که نه. بنابراین، واژه ای که شایسته است به کار رود، «رویکرد» است، که هم جنبه ی ِ نظری را می رساند و هم جنبه ی ِ عملی را. پس درست اش این است:

"با رویکردی مثبت، می توان از این سرخوردگی و خشم، و این نیروی ِ پر توان، موجی ساخت که تحول را در ایران میسر سازد"

*

6) نوشته اند:

" دوران چدیدی"

که اشتباه ِ تایپی ست! و به جای ِ «ج»، «چ» نوشته اند. درست اش این است:

" دوران ِ جدیدی"

*

7) نوشته اند:

"من در مورد انقلاب خونین صحبت نمی کنم؛"

واژه ی ِ مورد، در بسیاری از "موارد"، معنی ِ case ِ انگلیسی را می دهد، در این جمله، مورد، خود متمم است و این در حالی ست که شما نمی خواسته اید در مورد ِ مورد سخن بگوئید و به عبارت ِ دیگر، مورد ِ شما، موردی به نام ِ انقلاب است، و نه مورد به مثابه ی ِ مورد. بهتر این است که مورد را حذف کرد، و یا، دست ِ کم، تصریح اش کرد، بنابراین، درست اش این است:

"من از انقلاب ِ خونین صحبت نمی کنم" و یا

" من در باره ی ِ انقلاب ِ خونین صحبت نمی کنم" و یا:

" من در باره ی ِ موردی چون انقلاب ِ خونین صحبت نمی کنم"

*

8) نوشته اند:

" زمانی که من در ۱۳۵۶، ایران را ترک کردم من این موقعیت را داشتم که آموزش خلبانی را در نیروی هوایی آمریکا به پایان برسانم..."

جمله اگر چه غلط نیست، اما یک ویراستار بی شک «من» ِ دوم را حذف می کرد. درست تر و شیوا تر اش این است:

" زمانی که من در ۱۳۵۶، ایران را ترک کردم، [«من» حذف می شود] این موقعیت را داشتم که آموزش ِ خلبانی را در نیروی ِ هوایی ِ آمریکا به پایان برسانم..."

اما یک ویراستار ِ حرفه ای، حتا «من» ِ نخست را نیز حذف، و به همان ضمیر ِ متصل به فعل بسنده می کرد:

" زمانی که در ۱۳۵۶ ایران را ترک کردم، این موقعیت را داشتم که آموزش ِ خلبانی را در نیروی ِ هوایی ِ آمریکا به پایان برسانم..."

*

9) نوشته اند:

" تجربیات زندگی در آمریکا و سایر ملل دموکرات به من این حس عمیق پذیرش و تعهد به ارزش های آزادی و دموکراسی را داده است."

جمله غلط است. کسی «در» ملل زندگی نمی کند، «در» کشورها است که می شود زندگی کرد، و یا، در «میان» ِ ملل. درست اش این است:

" تجربیات ِ زندگی در آمریکا و سایر ِ [«ملل» حذف می شود] «کشورهای» ِ دموکرات به من این حس ِ عمیق ِ پذیرش و تعهد به ارزش های ِ آزادی و دموکراسی را داده است." و یا:

" تجربیات ِ زندگی در [«میان ِ» افزوده می شود] آمریکا [«- ئیان» افزوده می شود] و سایر ِ ملل ِ دموکرات به من این حس ِ عمیق ِ پذیرش و تعهد به ارزش های ِ آزادی و دموکراسی را داده است."

*

10) نوشته اند:

"ما مشتاقیم که ببینیم آزادی بار دیگر در این سرزمین شکوفا می شود و رویای آن روزی که نهایتا بتوانیم به میهنمان بازگردیم."

جمله غلط است و یک فعل کم دارد. گزاره ی ِ مربوط به «رویا» در جمله تمام نشده و بدون ِ فعل رها شده است. درست اش این است:

"ما مشتاقیم که ببینیم آزادی بار ِ دیگر در این سرزمین شکوفا می شود و رویای ِ آن روزی [« را داریم» افزوده می شود] که نهایتا بتوانیم به میهنمان بازگردیم."

*

11) نوشته اند:

"نماد چنین هدف هایی، بازگشت و احترام به پرچم راستین ایران است – پرچم شیر و خورشید نشان ایران - بیان ملموسی به جهانیان که ایران یکبار و برای همیشه جامعه ای آزاد، باز و سکولار، با حکومتی که به راستی نمایندۀ آمال و آرمان ایرانیان امروز و نسل های آینده خواهد بود."

چون نمونه ی ِ اول، «که» ی ِ دوم اضافی ست و جمله ای را نوید می دهد که فعلی برای اش نیست. درست اش این است:

"نماد ِ چنین هدف هایی، بازگشت و احترام به پرچم ِ راستین ِ ایران است – پرچم ِ شیر و خورشید نشان ِ ایران - بیان ِ ملموسی به جهانیان، که ایران یکبار و برای ِ همیشه جامعه ای آزاد، باز و سکولار [«خواهد بود» پیش کشیده می شود]، با حکومتی [«که» حذف می شود]، به راستی نماینده ی ِ آمال و آرمان ِ ایرانیان ِ امروز و نسل های ِ آینده"؛ و یا «که» می ماند و فعلی جدید به جمله افزوده می شود:

"نماد ِ چنین هدف هایی، بازگشت و احترام به پرچم ِ راستین ِ ایران است – پرچم ِ شیر و خورشید نشان ِ ایران - بیان ِ ملموسی به جهانیان، که ایران یکبار و برای ِ همیشه جامعه ای آزاد، باز و سکولار «خواهد بود»، با حکومتی که به راستی نماینده ی ِ آمال و آرمان ِ ایرانیان ِ امروز و نسل های ِ آینده «باشد»."

*

اعلی حضرت، هر گام ِ شما، چه برداشته شود، و چه برداشته نشود، نه تنها در تاریخ ِ ایرانزمین ثبت می شود، بلکه عین ِ خود ِ تاریخ ِ ایرانزمین است. این همگوهری با تاریخ، این هم-ذاتی با خماچام ِ زمان، ویژگی ِ آن نهادی ست که شما وارث ِ آنید. ما، برامده از نسل ِ جوان ِ ایرانزمین، با پُشتدهی به سنت ِ مهین ِ ایرانشهری، و با نگاهی، اندردوخته به ایران ِ جوان ِ فردا، می گوئیم بیائید تا «با ایران، در ایران، به ایران بیندیشیم»، و شما، به «زیبایی ای برامده از راستی»، همان چیزی که پدر ِ فرهنگی ِ ایرانزمین، زرتشت ِ بزرگ، ašā-srīrā می نامید (Y.35,3)، از پدید آوردن ِ"موج"، و یا به سخن ِ ما، از زایاندن ِ «جنبشی» سخن می گوئید رو به دگرگونی و نیکی و راستی؛ حال که چنین اندیشه ی ِ بزرگی در سر دارید، بزرگوارا، از یاد مبرید، که در همه ی ِ مردان ِ بزرگ ِ تاریخ، در همه ی ِ فرزندان ِ راستین ِ زمان، همیشه، اندازه ی ِ زیادی از زنانگی اندرهست: آنان مامای ِ تاریخ اند و تاریخ را می زایانند. پادشاها، زهدان ِ زمان نطفه برگرفته و تاریخ ِ ایرانزمین آبستن است. او آبستن ِ آزادی و فرهنگی ست استوار بر سه اصل ِ مهین ِ «منش ِ نیک» و «گویش ِ نیک» و «کنش ِ نیک»؛ پس، پادشاها، اینک بر شماست که مامای اش باشید، تاریخ را می گوئیم!

برای ِ پدر ام، شاهنشاه سیروس رضا پهلوی

با مهر و وفادار ای تا پای ِ جان

کیخسرو آرش ِ گرگین