علت طرد سعیدین جلیلی و محمد در دولت رئیسی

 

 

از میان کاندیداهای پوششی اصولگرایان تنها قاضی زاده هاشمی باقی مانده بود که پست خود را در بنیاد شهید تصاحب کرد و عدم ورود سعید جلیلی و سعید محمد به دولت، خشم هوادارانشان را برانگیخته است. آنها حتی نسبت به انتصاب اعضایی از دولت روحانی (مانند اسلامی وزیر مسکن) نیز انتقاد داشتند. تاجایی که جریان حامی رئیسی ناگزیر شد از اسلامی و عملکردش دفاع کند تا انتصاب او به ریاست سازمان انرژی اتمی را توجیه کرده باشد. با این حال فارغ از جدال های سطح پایین هواداران در فضای مجازی، از منظری کلی تر و با اهمیت تر اگر قرار باشد به مساله نگاه کنیم موضوع عدم ورود سعید جلیلی و سعید محمد به دولت مساله قابل تاملی است. به این دلیل که باید بدانیم سعیدین تاوان مخالفت با «محفل تصمیم گیر» را می دهند.

این «محفل» که کار انتخابات را انجام داد، از پیش از انتخابات به پایداری و برخی افراد هشدار داده بود که «نباید در جریان اصولگرایی عده ای نقاد ایجاد کنند و به کاندیدای دیگری فکر کنند». این مساله را زاکانی در یک ویدئوی هشدارآمیز بیان کرد و حتی خشم کسانی چون رسایی را نیز برانگیخت.

این محفل متشکل از کسانی است که چیدمان اصلی دولت را هم برای رئیسی انجام دادند و از همین روست که می بینیم کابینه دولت آنقدر آشفته بازار است که صدای هوادارانشان را هم در آورده است. واقعیت این است که پست گرفتن یا نگرفتن سعیدین برای ما کاملا بی اهمیت است. اما ممکن است بعد از این یادداشت توجهات به آنها جلب شده و برای بستن دهان مخالفان پستی به آنها داده شود. چراکه رفتار شناسی اصولگرایان نشان داده است که مهمتر از هر چیز برای آنها این است که جریان رقیب در موردشان چه می گوید. از همین رو برای روکش کردن اختلافات ممکن است سعیدین نیز به نوعی وارد دولت شوند. اما این موضوع اصل این اختلافات را رفع و رجوع نخواهد کرد. برای ما نیز شناخت این شکاف ها از این رو اهمیت دارد که در آینده آنها را پررنگ تر مشاهده می کنیم.

با این حال شناخت این مساله که مخالفت با تصمیمات «محفل تصمیم گیر» تا چه اندازه مهم است را نباید از نظر دور داشت. پیش از انتخابات سعید جلیلی و سعید محمد به حرف این محفل گوش نکردند و خود را شایسته حضور در انتخابات دیدند. تیم سعید جلیلی پیش از انتخابات 1400 با ساخت یک مستند از ماجرای عدم وحدت در سال 92 با عنوان «کلاه وحدت» یاد کرده بود و در واقع گفته بودند که این محفل از وحدت حرف می زنند اما حرفشان در واقع «کلاه وحدت» بر سر همه مردم است.

جلیلی اما در سال 96 با حضور سیدابراهیم رئیسی به نفع او کنار رفت و اولین نفری بود که در حمایت از او سخنرانی کرد. درحالی که قالیباف تا هفته پایانی ایستاد و وقتی فشارها زیاد شد کنار رفت. این بار اما جلیلی با وجود حضور رئیسی هم کنار نرفت و ایستادنش نشان از این بود که تصمیمات «محفل تصمیم گیر» و «ستادفرماندهی» (که سال 96 صفار هرندی از آن رونمایی کرده بود) را قبول ندارد. در نهایت نیز با استعفای روزهای آخر مورد حمایت تیم رئیسی قرار نگرفت و از آنجا که شانسی برای پیروزی احساس نمی کرد، کنار رفت.

از طرف دیگر سعید محمد هم با حمایت تیم های جوان سایبری خود را به سرعت به یک گزینه تبدیل کرد. البته او در مورد هزینه های انجام شده هنوز توضیحی نداده است. با این حال او نیز از اساس با ثبت نامش در مقابل محفل تصمیم گیر قد علم کرد و تاوانش را ابتدا با ردصلاحیت و بعد با حذف از مناصب پرداخت.

آنچه امروز شاهد هستیم در واقع این است که محفل تصمیم گیر نماد سیاست خارجی خود (یعنی جلیلی) را که سالها به آن افتخار می کرد و نماد سازندگی خود (سعید محمد) را حذف کرد تا همگان بدانند تاوان مخالفت با محفل چیست. البته بعید نیست جلیلی از نقطه ای بالاتر وارد دولت و شورای عالی امنیت ملی شود. با این حال آنچه مسلم است این است که محفل برای سربه راه کردن دیگران دست به تنبیه سعیدین زده است.

امتداد