هفته گذشته در مراسم سالگرد آیت‌الله خمینی، آیت‌الله خامنه‌ای در کنار طرح اهمیت انتخابات به نکته مهمی اشاره داشت، که شنیده نشد و همه نگاه‌ها به جمله حاشیه‌ای و پایانی سخنرانی او درباره "جفا و ظلم" به برخی از افراد رد صلاحیت شده معطوف شد. او درباره حذف انتخابات در آینده گفت و اشاره کرد "ممکن است یک دورانی در آینده بیاید که انتخابات بی‌معنی بشود، شکلهای دیگری به وجود بیاید برای حضور مردم و اظهار نظر مردم؛ (فعلا)امروز انتخابات است".
سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در حالی مطرح شد که سنگ بنای جمهوریت، با انتخابات و رای مردم معنا و شکل می‌گیرد و حذف آنها به معنی برداشتن ستون این خمیه و فرو ریختن آن است و همین تفکر در بدنه حکومت طرفدارانی دارد.
حسن عباسی، چهره مطرح اصولگرا روز ۱۳ خردادماه یک روز قبل از سخنان رهبر حکومت ایران در اظهار نظری ضرورت برگزاری انتخابات را زیر سوال برد و گفت "امارات که انتخابات ندارد، اعصاب مردمش راحت‌تر نیست؟ قطر که انتخابات ندارد. عمان که انتخابات ندارد. ترکمنستان که همین بالای سر ایران است، انتخابات ندارد. اینها اعصاب مردمش راحت‌تر نیست؟".
آنچه در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم و مجلس یازدهم شکل گرفت، رونمایی از یک الگو و شیوه جدید انتخابات مطابق با تعریف جدید حکومت ایران از "جمهوریت"اسلامی است که می‌خواهد الگویی برای آینده باشد.
به نظر می‌رسد این الگو بازهم صیقل داده خواهد شد و اگر نگاهی به نامزدهای مورد تائید شورای نگهبان بیندازیم،هم اکنون ۵ نامزد نزدیک به حکومت هست و ۲ نامزد با گرایش به اصطلاح میانه‌روی و اصلاح‌طلبی با هم رقابت می‌کنند، مناظره‌ها و سخنانی که در ایام تبلیغات نامزدها و بخصوص مناظره‌ها مطرح شد نشان داد که مطابق با روشی که شورای نگهبان در پیش گرفته دو نامزد با گرایش متفاوت که اقبال پیروزی ندارند نیز برای نظام قابل تحمل نیست.
به عنوان مثال علیرضا پناهیان با اعلام اسامی نامزدهای ریاست جمهوری در ۷ خردادماه اعلام کرد که " مثل سال‌های قبل، نامزد خروس جنگی نداریم" و پس از مناظره اول از حرف‌های محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی عصبانی شد و گفت"دیشب حالم بد شد، واقعا بهم ریختم... تازه برخی‌ها دو قورت و نیمشان باقی است و می‌گویند چرا از این بدترهایشان را نیاوردید". اشاره او به حذف افراد شاخص جریان‌های نزدیک به دولت و اصلاح‌طلبان و حتی اصولگرایانی مثل علی لاریجانی است. او در واکنشی دیگرسخنان دو نامزد را "وقیح" دانست و در توئیتر نوشت "در مناظرۀ اول، مرزهای وقاحت توسط دو نفر از نامزدهای ریاست‌جمهوری جابجا شد؛ با دروغ‌ها و توهین‌های صریح".
این روحانی نزدیک به حکومت نمونه‌ای از جمعی است که از عملکرد شورای نگهبان تقدیر و تشکر کردند و این انتقادها نشان می‌دهد که این مماشات و ملاحظات اندک شورای نگهبان نیز تغییرخواهد کرد و حکومت ترجیح خواهد داد که دردسرها و حاشیه‌ها را به حداقل ممکن برساند و حتی از نامزدهای ناشناخته و کم شناخته شده با مواضع مخالف، صرف نظر کند و یکدست‌تر از امروز اقدام کند.
کلمات "مردم" و "من یا ما" از نظر تکرار بیشترین کلماتی بوده که در هر دو مناظره بکار رفته‌است
مناظره‌ها و تکرار واژه "مردم"
در رقابت‌های انتخاباتی آنچه اصل و اساس نامزدهاست جلب و توجه آرای مردم به خودشان است. معمولا در ایران هر کاندیدای تلاش می‌کند خودش را نامزد مردمی نشان دهد و مردمی بودن را در نزدیکی به طبقه فرودست جامعه و "مستضغف" نشان می‌دهند تا بتوانند آرای اکثریت را جلب کنند. تحلیل محتوای دو مناظره نامزدها در ایران نشان می‌دهد کلمه " مردم" و "من یا ما" در رتبه نخست واژه‌هایی است که نامزدها بکار برده‌اند.
روزنامه اعتماد دو گزارش جداگانه درباره بیشترین کلمات تکراری نامزدها در دو مناظره قبلی را بررسی کرد، مقایسه این دو جدول نشان می‌دهد کلمات "مردم" و "من یا ما" برای هر نامزد از نظر تکرار، در مرتبه اول یا دوم است به عنوان نمونه در مجموع دو مناظره، ابراهیم رئیسی ۵۴ بار کلمه مردم و ۴۳ بار "من یا ما" را بکار برده، عبدالناصر همتی ۳۱ بار "مردم" و ۳۱ "من" بکار برده و سایر نامزدها هم از کلمه مردم استفاده کرده‌اند و هم یا به جای واژه مردم از کلماتی مثل "کشور" و"ایران" استفاده کرده‌اند. امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و محسن رضایی دو نامزدی هستند که از کلمه مردم استفاده نکرده‌اند.
تکرار دو واژه فوق نشان می‌دهد که اکثر نامزدها می‌خواهند خودشان را نماینده مردم یا زبان گویای مردم معرفی کنند و بگویند از درد و مشکلات جامعه باخبرند و برای این مشکلات طرح و برنامه دارند.
مناظره سوم نامزدهای ریاست جمهوری نیز عملا حول «دغدغه‌های مردم» می‌چرخد و یک موضوع کلی و از "هر دری سخنی" است و همانند دو مناظره قبلی، کلی گویی و اظهارات تکراری و تلاشی بیشتر برای افزایش مشارکت حداقلی در انتخابات و خارج کردن فضای انتخابات از رکود است.
شعارهای نامزدها از برنامه‌ریزی تا دل‌فریبی
بی‌راه نیست اگر گفته شود ماحصل و جان کلام برنامه یک نامزد در شعار دوسه کلمه‌ای او نهفته است. در این میان هرچه شعار متناسب با شرایط سیاسی و اجتماعی،جذاب‌تر و رساترباشد و قشرهای بیشتری را شامل شود، اقبال بیشتری از سوی رای دهندگان خواهد داشت.
در طول تاریخ چهل و دو ساله جمهوری اسلامی شعار " جامعه مدنی" محمد خاتمی شاید مهترین و نمونه شاخصی از شعارهایی است که با استقبال گسترده‌ای در ایران روبرو شد و در افزایش مشارکت مردم در انتخابات نقش موثری داشت و پایه‌گذاز جنبش اصلاحات در ایران شد.
در این دور از انتخابات در بین هفت نامزدی که شعارهای انتخاباتی‌شان را اعلام کرده‌اند فقط ابراهیم رئیسی است که با شعار "دولت مردمی، ایران قوی" از واژه " مردم" استفاده کرده است سایر نامزدها از شعارهای"صدای سوم"،"دولت سلام"، "دولت ائتلافی"،"جهاد بزرگ برای جهش ایران" و "دولت تحول و عدالت" استفاده کرده‌اند و گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع از ارزش‌های اسلامی در بین نامزدها بسیار پررنگ است.
با وجود اینکه حکومت تلاش دارد که در دوران انتخابات، از این ابزار برای مشروعیت نظام استفاده کند اما به نظر می‌رسد نگران مشارکت پایین مردم نیست و انتخابات و مردم، آرام آرام ضرب‌المثل "سنگ مفت، گنجشگ مفت" می‌شود و اگر مردم پای صندوق آمدند به نفع نظام است و اگر هم نیامدند و مشارکت پایین بود، هم در اصل نظام خدشه‌ای وارد نمی‌شود.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید