در حالی که بیننده‌های تلویزیون دولتی ایران در روزهای نوروزی انتظار سریال‌های طنز دارند چند روز مانده به عید اعلام شد که سریال امنیتی و سیاسی "گاندو ۲" به جای سریال طنز "بوتیمار" در شبکه سوم پخش می‌شود. از نظر زمانی پخش این سریال مهم است، ویروس کرونا و تعطیلات نوروزی بسیاری را خانه‌نشین کرده و بیننده‌های تلویزیون احتمالا بیشتر است؛ کمتر از سه ماه به انتخابات ریاست جمهوری مانده و در عین حال چند ماه پیش در یک عملیات حساب‌شده محسن فخری‌زاده "یکی از دانشمندان هسته‌ای" ایران کشته شد و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران همچنان به دنبال انداختن تقصیر به گردن دیگری هستند.
از سوی دیگر این احتمال وجود داشت که پخش این سریال در روزهای انتخابات ریاست جمهوری، حاشیه‌های آن را بیشتر کند و اگر بعد از انتخابات نیز پخش می‌شد شاید هدف احتمالی تهیه‌کنندگان سریال را برآورده نمی‌کرد. از این رو به نظر می‌رسد تعطیلات طولانی مدت نوروزی، شرایط سیاسی، روانی و انتخاباتی کشور، جریان امنیتی- رسانه‌ای را به تکاپو انداخت تا شاید با "عجله" سریال گاندو ۲" را به پخش نوروزی برساند و احتمالا به فضای انتخاباتی ایران "جهت" دهد.
از 'گاندو یک' تا 'گاندو دو'
بیراه نیست اگر گفته شود در سال‌های اخیر شاهد حضور بی‌سابقه نهادهای امنیتی و نظامی در سینما و تلویزیون هستیم. وزیر اطلاعات ایران اواخر بهمن ماه سال گذشته رسما تائید کرد تعداد زیادی از تولیدات سینمای ایران که با حمایت این وزارتخانه ساخته شده، "اهداف اطلاعاتی" این وزارتخانه را محقق کرده و در"صیانت جامعه در برابر جاسوسی" موثر بوده است.
اطلاعات سپاه پاسداران هم با بازوهای متعدد رسانه‌ای‌اش از جمله موسسه فرهنگی "اوج" در ساخت و تولید تعدادی از سریال‌ها و فیلم‌های پر سر و صدا نقش مهمی داشته‌است. در کنار این موسسه‌ها، موسسه‌هایی نزدیک به این نهادها نیز فعال‌اند مثل "موسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی" که در عمل نقش بازوهای موازی نهادهای امنیتی را بازی می‌کنند و پخش سریال"گاندو" در خردادماه ۹۸ و تولید مستند "پرسه در مه" درباره روح‌الله زم و اعتراض‌های گسترده آبان‌ماه ۹۸ نمونه‌ای از کارهای این موسسه است.
موسسه فرهنگی آوینی می‌گوید فصل اول سریال گاندو به کارگردانی جواد افشار، براساس مستندات و وقایع تاریخی نوشته شده و یک داستان واقعی است. داستان این سریال حول دستگیری باندهای جاسوسی در داخل و خارج کشور می‌چرخید و مشخصا به موضوع جیسون رضاییان می‌پرداخت، روزنامه‌نگاری که به اتهام جاسوسی در ایران بازداشت و زندانی شده بود. در قسمت‌هایی از این سریال، مقام‌های دولت و وزارت خارجه بخصوص در مذاکرات هسته‌ای "ناتوان"، "بی‌عرضه" و "واداده" در مقابل خارجی‌ها نشان می‌داد که باعث شد صدای اعتراض مقام‌های دولتی بخصوص وزیر خارجه بلند شود و کار به نامه‌نگاری محمد جواد ظریف به رهبر ایران کشید که از اتهام‌هایی که غیرمستقیم به او و اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای می‌زد، گلایه کرد.
اما تهیه‌کننده سریال در پاسخ به انتقادها گفت که "هیچ نهادی نمی‌تواند ادعا کند که اطلاعاتش از سپاه درباره پرونده جیسون رضاییان کامل‌تر است" و "همه اتفاق‌ها مو به مو رخ داده‌است".
رسانه‌های اصولگرا و نزدیک به سپاه پاسداران مثل خبرگزاری فارس و روزنامه جوان تبلیغات گسترده‌ای برای دست‌اندرکاران این سریال کردند و سخنرانی، سیمنار و قدردانی در قم و چند شهر برای آنها برگزار و مثل یک قهرمان با آنها برخورد کردند. در تیر ۹۸ تهیه کننده این سریال اعلام کرد براساس چند پرونده جاسوسی فصل دوم گاندو را می‌سازد.
جیمزباند در خیابان‌های تهران
پخش فصل دوم سریال گاندو از نیمه گذشته و هنوز ادامه دارد، اگر فصل اول این سریال به موضوع جاسوسی برای آمریکایی متمرکز بود، سری دوم به جاسوسی و نفوذ برای بریتانیا متمرکز است و می‌خواهد نشان دهد دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران چگونه نقشه‌های ماموران "ام‌آی۶" را شناسایی و خنثی می‌کنند.
داستان با انتقال فردی که آن سوی مرزها دستگیر شده و به نوعی یادآور روح‌الله زم است، آغاز می‌شود و "محمد" قهرمان داستان، برای پرونده جاسوسی که به اختلاف شیعه و سنی دامن می‌زند به یکی از شهرهای مرزی می‌رود و در این پیگیری‌ها، سرنخ‌های جدیدی از ارتباط مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران با قدرت‌های خارجی و بطور مشخص با بریتانیا بدست می‌آید. در ادامه داستان با شخصیت‌هایی مثل ابراهیم شریف، موسی‌پور، هادی صابونچی، عبدالرسول اشرفی و بهادر کریمی آشنا می‌شویم که مستقیم یا غیرمستقیم در مذاکرات هسته‌ای ایران حضور دارند و به عنوان جاسوس اطلاعات محرمانه اقتصادی و سیاسی ایران را به طرف‌های خارجی می‌دهند.
با توصیف‌های سریال از این شخصیت‌ها، فضای شبکه‌های مجازی ایران به مشابهت‌سازی‌های زیادی بین اسامی و کنایه‌های سریال با مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران سوق داده و دوباره صدای اعتراض مقام‌های دولتی بلند شده است.
سایت‌های نزدیک به اصولگرایان از جمله مشرق نیوز می‌گویند دولت صدا و سیما را برای سانسور بخش‌هایی از این سریال زیر فشار گذاشته و بطور مشخص اشاره می‌کنند به علت تاخیر ۴۵ دقیقه‌ای در پخش قسمت پنجم سریال. گفته شد تلویزیون مجبور شده در جایی از سریال جمله "یک جاسوس در تیم مذاکره کننده وجود دارد" را حذف کند و به جای آن گفته شود "پای یک منبع بزرگ‌تر در میان است".
نکته حائز اهمیت این است که فردای پخش قسمت پنجم، نسخه سانسور نشده سریال در سایت مشرق نیوز و سایت‌ها و رسانه‌های نزدیک به اصولگرایان منتشر شد.
سریال پرونده‌ها و مسائل دیگری را نیز باز می‌کند و به تنش میان ایران و بریتانیا برسر نفتکش‌ها می‌پردازد و گرفتن نفتکش بریتانیایی را نمایش "اقتدار" ایران نشان می‌دهد و از زبان مقام‌های امنیتی و سپاهی شعارها و سخنانی گفته می‌شود که به نوعی بازگو کننده مواضع آیت‌الله خامنه‌ای درباره دشمنی کشورهای غربی با جمهوری اسلامی است و درکنار این شعارها، در جریان تعقیب و گریزها یا هنگام برخورد با گروهی که قصد کشتن یک مقام روس دارند، از تم موسیقی جیمزباند استفاده می‌شود تا بیننده در کنار دیدن یک سریال امنیتی و جاسوسی شاهد صحنه‌های تعقیب و گریز و درگیری‌های سینمایی اکشن باشد.
واکشن‌ها به گاندو ۲
در قسمت ششم سریال، یک مقام ارشد امنیتی (با بازی داریوش فرهنگ)از سهل‌انگاری تیم مذاکره کننده هسته‌ای عصبانی می‌شود و بدون نام بردن از وزیر خارجه یا رئیس جمهور سخنانی شبیه گفته‌های آنها درباره اهمیت برجام و باز شدن قفل روابط ایران با کشورهای خارجی و بهبود شرایط مالی و اقتصادی ایران را بیان می‌کند و می‌گوید خبری از گشایش اقتصادی نبود وبارها تذکر و هشدار دادیم اما توجه نکردند و تلویحی وزارت خارجه را برای این "سهل انگاری" نکوهش می‌کند.
با پخش این قسمت محمدجواد ظریف در اینستاگرام متوسل به شعری از حافظ شد و نوشت "برای رعایت مصالح، دم از پاسخ به نارواها فرو بسته‌ام". به نظر می‌رسد او برخلاف سری نخست سریال، این بار به آیت‌الله خامنه‌ای نامه ننوشته و این‌بار از دست‌اندرکاران این سریال به " پیشگاه عدل خدا" شکایت می‌برد و می‌گوید"در آنجا حاشیه امنی نخواهید داشت".
عباس صالحی وزیر ارشاد هم در توئیتی از پخش این سریال انتقاد کرد و با اشاره به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری نوشت: "مسوولان، چپاولگر اموال عمومی و جاسوس خارجی هستند! آیا با این سطح از تبلیغات منفی، در تدارک مشارکت حداکثری هستند؟". مدیرکل روابط عمومی صدا و سیما در پاسخ به انتقاد وزیر ارشاد گفت ۹۹ درصد این سریال نمایش اقتدار است و یک درصد آن تلنگر به مسولان نظام در پروژه نفوذ دشمن است و تهیه کننده سریال هم با اشاره به فیلم‌هایی که مجوز انتشار گرفته‌اند، سخنان وزیر ارشاد را "خجالت‌آور" خواند.
علی جنتی وزیر سابق ارشاد نیز در توئیتی به صدا و سیمای ایران پیشنهاد کرد سریالی درباره شیوه‌های نفوذ جاسوسان اسراییلی در نهادهای اطلاعاتی و امنیتی بسازند که چگونه بخشی از مرکز مهم هسته‌ای نطنز را منفجر کردند و هزاران سند سری را به سرقت بردند و محسن فخری‌زاده را کشتند.
درباره بازیگران ثابت اینگونه آثار سینمایی و سریال‌های امنیتی نیز حرف و حدیث کم نیست. علی فاتحی فیلمساز ساکن پاریس با اشاره به سابقه فعالیت هنری وحید رهبانی در نقش محمد، می‌پرسد کسی که "بولتن نیوز" سایت نزدیک به مقام‌های امنیتی به او اتهام جاسوسی برای آمریکا یا اتهام بهایی بودن می‌زد و حتی از حمایت او از جنبش سبز انتقاد می‌شد، چگونه سر از سریال‌های امنیتی درمی‌آورد و بازیگر اینگونه سریال‌ها می‌شود.
از 'عجله' صدا و سیما تا 'عجله' آیت‌الله خامنه‌ای
آیت‌الله علی خامنه‌ای در پیام نورزی امسال با صراحت بیشتری از توافق برجام انتقاد کرد و با وجود این‌که روند مذاکرات هسته‌ای در دولت محمود احمدی نژاد و حسن روحانی چند سال طول کشید و گفته می‌شود آقای خامنه‌ای در جریان توافق بوده، آن را عجولانه خواند و گفت در این توافق "عجله" کردیم، او همواره به پروژه نفوذ دشمن در بین مقام‌های کشور هشدار می‌دهد، از این رو می‌توان سریال گاندو را با مضمون و پرداختی که دارد، در چنین قالبی تعبیر و تفسیر کرد و این پروژه را همگام با دیدگاه‌های رهبر ایران ارزیابی کرد بخصوص که داستان عملیات ضد جاسوسی در سریال، در دست "جوانان انقلابی" است و آنها نقش محوری را در شناسایی به اصطلاح " پروژه نفوذ" در کشور برعهده دارند و از این منظر سریال گاندو با چنین رویکردی باید قبل از انتخابات پخش می‌شد و در زمان مناسب پخش می‌شد برای همین با "عجله" به پخش‌رسید.
از سوی دیگر حسن روحانی در آذرماه سال ۹۳ هشدار داده بود که جمع " سرمایه، سایت، روزنامه، خبرگزاری، توپ و امکانات نظامی" در یک محموعه خطرناک است و عملا این سریال گاندو نمونه‌ای از همین جریان است که نه تنها می‌تواند تائیدی بر سخنان رهبر حکومت باشد بلکه می‌تواند دستمایه یکسری اتفاق‌ها و جریان‌ها در انتخابات ریاست جمهوری باشد و در عمل روی مراکز تصمیم‌‌گیری کشور از جمله شورای نگهبان تاثیرگذار باشد و مهر تائیدی بر سیاست‌های سختگیرانه حاکمیت برای حذف منتقدان و مخالفان حکومت باشد و حتی باعث انصراف یا حذف افراد معتدل همچون محمدجواد ظریف برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری شود
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید