برای پذیرفتن مسئولیّت در قبال خطاهای فردی و جمعی باید خیلی با شعور و فهمیده و فرزانه و دریادل و راستمنش بود که حضرات از چنین خصلتهای فردی و جمعی به شدّت بیگانه اند و دور و فقیر و حقیر. حتّا اگر به حرفها و تقریرات گذشته آنها دقّت کرده باشی، وقتی میگفتند مثلا فلانی «بچّه/رفیق صادّقی است»، منظورشان صداقت به فردیّت و استقلال فکری و رادمنشی و کاراکتر نبود؛ بلکه صداقت نسبت به ایدئولوژی و نصوص و مناسباات تشکیلاتی بود. عین خمینی که در باره رجایی گفت: «اگر علم نداره، ایمان که دارد!». مسئله راستمنشی در سنجشگری رفتارها و گفتارهای فردی و سازمانی و تشکیلاتی به معنای قیام علیه خویشتن است که هر کسی به چنین کاری توانمند و آگاه نیستند. در تاریخ شاید بتوان اندک شماری را پیدا کرد که دلیر بودند علیه خود قیام کنند و به شخصیّت و کاراکتر و منش فردی خود وفادار بمانند. نمونه اش «آندره ژید» که وقتی از روسیه بازگشت کتاب «بازگشت از شوروی» را نوشت. یا «آرتور کوئیستلر» که وقتی از شوروی برگشت، کتاب «ظلمت در نیمروز» را نوشت و کسانی دیگر همچون اینان. حضرات ولی وقتی نیز در شوروی بودند، فقط وظیفه نوکری را در حق رفقای کا.گ.ب ایفا کردند.
نه! ابوالفضل عزیز!. بر سر این قبری که تو گریه میکنی، هیچ مرده ای دفن نشده است. من سالهاست که گفته ام و نوشته ام و استدلال آورده ام که در تاریخ ایران تا امروز اصلا و ابدا چیزی به نام «چپ» وجود نداشته است و هنوزم وجود ندارد. آنچه خودش را برچسب بی مسمّای «چپ» زده است، ایدئولوژیگرایان ایرانی هستند که پوسته ایدئولوژی را به خود آویخته اند ولی در رفتار و گفتار و عمل، همان مسلمانان دو آتشه شیعه هستند. اینها هنوز نمیفهمند و نمیدانند که «چپ» در ایران بر شالوده بُنمایه های فرهنگ باهمستان مردم با «مهرورزی» اینهمانی دارد؛ نه با «دادورزی»؛ یعنی اینکه ضامن اجرایی «دادورزی» در جامعه در گرو «مهرورزی» است و گرایشی که بر آنست «دادورزی» را در جامعه و مناسبات اجتماعی و کشوری تامین و تضمین کند، باید تجسّم تمار عیار «مهرورزی» باشد تا بتواند سخن از رعایت حقوق زخمتکشان و کارگران و دهقانان و فلان و بیسار بر زبان و قلم براند. ولی اینان به دلیل آنکه تاریخ و فرهنگ ایران را اصلا و ابدا نمیشناسند، خبر ندارند که اینهمه شعارهایشان در باره «عدالت»، آب به زمین متشرّعین میریزد و دوام اقتدار آنها را تامین و تضمین میکند. آنها هنوز نمیدانند که آنچه در ایران از چهل و چهار سال پیش تا کنون حاکمیّت بی چون و چرا دارد، همانا «عدالت محض و ناب الهی» است که در ریزترین ابعاد جامعه نیز اجرا میشود. حکومت فقاهتی، حکومت عدل الهیست به معنای اصیل نظری و پراکتیکی آن.
اگر از حضرات بپرسی که «پدران فکری شما» به حیث «چپ» چه کسانی هستند؟ میبینی که لام تا کام، حرفی برای گفتن ندارند سوای اینکه در عمل ثابت کنند که همچنان از مقلّدین درجه یک و مومن به مجتهد معظّم و مرجع تقلید، حضرت «آیت الله کارل هاینریش مارکس» هستند با افاضات باد به غبغب اندازی بر ما مگوزید. سراسر انواع و اقسام احزاب را و بویژه «چپ» را در سرزمینهای باختری که زیر و رو کنی، میبینی در پسزمینه برنامه ها و مرامنامه آنها، صدها متفکّر و اندیشمند وجود دارد که در باره مسئله «حقّ و حقوق» اندیشیده اند. ولی در ایران ما، پدران آنچه خود را با اسم بی مسمّای «چپ» آراسته است، کدام متفکّر و دانشمند و فیلسوف وجود دارد؟. نام ببرند اگر واقعا شعورش را دارند؟. کدام یک از اینهمه پر مدّعایان هارت و پورتدار «چپ» تا امروز توانسته اند یک جمله در باره «مهرورزی و پیوند آن با دادورزی» بنویسند یا بیندیشند؟. نام ببر اگر میشناسی.
اینها برغم اینهمه ادّعای کائناتسوز در زمینه مبارزه مثلا سیاسی نتوانسته اند تا امروز نمیگویم دو تا و سه تا و ده تا؛ بلکه فقط یک شخصیّت یا رجُل سیاسی را پروریده باشند که بتواند در کنار دیگر گرایشهای سیاسی بنشیند و از نظرات و دیدگاههای خودش به طور خردمندانه دفاع کند. این مسئله فقط مربوط به مدّعیان چپ نمیشود؛ بلکه «ملّیون و لیبرالها و مذهبیون و دیگر گرایشها» را نیز در بر میگیرد. در میان اینهمه لشگریان عربده جو که همّ و غمّشان فقط تسخیر قدرت و حکومت انحصاری بدون رقیب است، نمیتوانی یک نفر «رجُل سیاسی یا شخصیّت شایان احترام» پیدا کنی که به اندازه بال یه پشه اعتبار اجتماعی داشته باشد.
نه! ابوالفضل عزیز!. بر سر این چاهی که تو ایستاده ای، هیچ آبی نخواهد جوشید. در میان اینهمه مبارز هل من یزیدی که شاهد رنج و درد و عذاب و مویه های مادران و خودخوریهای سرطان آور پدران بر سر فرزندان از دست رفته شان هستند؛ یعنی فرزندان عزیز و برومند و زیبا و رشید و پهلوان که به دست رذلترین و خبیثترین و جنایتکارترین متولّیان الله تلف شدند و جان باختند، نمیتوانی یک نفر را پیدا کنی که وجدان فردی داشته باشد و با خودش صمیمی باشد و به خطاها و اشتباهاتی اعتراف کند که نتایجش فاجعه 1357 بود همچون فاجعه ای طبیعی که خسارتهای مادّی و تلفات انسانی اش هولناک هستند با این تفاوت که در فاجعه طبیعی، هیچ مقصّری وجود ندارد؛ ولی در ایجاد فجایع انسانی، بخشی از انسانها مقصّر اصلی هستند. یعنی انسانهای بی مسئولی که در چنبره جاه طلبیها و قدرتپرستیها و منفعتهای نجومی به آنچنان «حسادت قیرگونه» نسبت به همدیگر آغشته اند که حاضرند جامعه را تا حدّ نابودی سوق دهند و شاهد جان کندنهای مردم باشند؛ چنانچه سائقه حسادت آنها ترضیه نشود.
نه! ابوالفضل عزیز! این ره که تو میروی به ترکستان است جانا!. امروزه روز اگر بتوان کاری کارستان را پیش بُرد، همین است که با خویشتن صمیمی شدن و رو راست از ته دل، همه چیز را گفتن بدون هیچ ترس و واهمه ای. به سخن در آمدن بدانسان که انسان میفهمد؛ ولو فهمیده هایش به کژفهمی یا نارسافهمی یا غلطفهمی آغشته باشند. مهم، صمیمت در کلام و رفتار است که میتواند موثّر باشد و اعتماد دیگران را نسبت به انسان جلب کند. حضراتی که مخاطب تو هستند هنوز در دیگ مذاب «تشیّع اثنی عشری» با توفیقات الهی مسلّح به پلاکارهای عنتر گردانی مثل: «سکولار، دمکرات، لائیک» و خزعبلاتی مشابه در حال دست و پا زدن هستند بدون آنکه بتوانند خردلی نقش مثبت در جامعه ایرانی داشته باشند حتّا برای حال خودشان. اصلا شخثیّت و فردیّت ندارند و رادمنش نیز نیستند. یه عدّه شارلاتان کمپلکسی که به ذهنیّتهای شیزوفرنی مبتلایند. ادّعای چپ میکنند؛ ولی نماز شبشان ترک نمیشود!. فقط اگر میخواهی بدانی که حضرات هنوز که هنوز است همچنان «مقلّدند و دنباله رو و تابع هر چی آقا گفت» بیا و یه نگاهی پشت سرت بنداز و تورّقی در مشق نویسهای گذشته آنها بکن؛ یعنی کلمات و اصطلاحاتی مثل: «بورژوازی کمپرادور، امپریالیسم جهانخوار، تکامل اقتصادی-اجتماعی، مبارزه طبقاتی، ترّقی و امثال این خزعبلات کلیشه ای» که جای خودشان را با اصطلاحات پر طمطراق «سکولار، دمکرات، لائیک، مدرن، مدرنیته، پست مدرن و امثالهم» عوض کرده اند؛ امّا درب متابعتها و هر چی آقا گفتنها و تقلیدات سرسام آور همچنان بر همان پاشنه ای میچرخند که از پنجاه سال پیش یا بهتر بگویم از تولّد حزب توده تا امروز همچنان چرخیده است.
حضرات برغم اینهمه عربده کشیهای هل من یزیدی در عرصه سیاست، هنوز تشخیص نمیدهند که «آسپکتهای دمکرات، سکولار، لائیک»، مقولات اندیشیدنی و نسبی و مقیّد به ضوابط و قوانین و لوایح قراردادی هستند؛ نه سیستمهای حاضر و آماده همچون مصالح ساختمان. آسپکتهایی که در عرصه همکاریهای اجتماعی و کشورداری در دولت متکثّر سهم ارزشمند خودشان را برای رفاه اجتماعی ایفا میکنند. به همین دلیل است که همچنان نمیتوانند در کنار یکدیگر بایستند و با همکاری همدیگر «نیرویی» ارزشمند و شایان آفرین را برای خلع ید و معزول کردن آپارات خونریز الهی برپا کنند. بی مایه، فطیر است ابوالفضل جان. اینها اگه بتوانند خودشان را از باتلاق متابعتی و توسری خوردن و دنباله روی آزاد کنند، باور کن، بزرگترین شاهکار زندگی فردیشان را اثبات کرده اند.
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان