حکومت ایران چطور ۴۵ سال سختی اقتصادی را تاب آورد؟

 

آمارهای اقتصادی نشان می‌دهد که از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در بهار ۱۳۹۷ و بعد از آن دوران شیوع کرونا، ایران دچار تورم فزاینده، رشد اقتصادی پایین و بیکاری بالا بخصوص برای زنان شده است. شرایطی که اقتصاد ایران را دچار نوعی بحران کرده است و راه خروج از آن هم عملا در دست بازیگران اقتصادی کشور نیست بلکه سیاست‌های کلی حکومت است که محدودیت‌ها را ایجاد کرده است.

محدودیت‌ها به دلیل دیدگاه‌های رهبران حکومت ایران کم و بیش در ۴۵ سال گذشته وجود داشته و عملا ایران از زمان انقلاب تا کنون همواره دچارمحدودیت‌های اقتصادی و فراز و فرود بوده است. بخش دیگر مشکلات اقتصادی ایران هم مربوط به ماهیت حکومت است که در دهه‌های اخیر بارها ثابت کرده می‌خواهد اقتصاد محدود به گروه‌های خاص باشد. دیدگاهی که به فساد مالی دامن می‌زند و فضای کسب و کار را ناامن می‌کند.

یکی از سوال‌هایی که سال‌هاست میان مردم مخصوصا مخالفان حکومت مطرح می‌شود، این است که حکومت ایران چطور توانسته ۴۵ سال تحریم و سختی اقتصادی را تاب بیاورد؟ یا یک کشور تا چه حد می‌تواند سختی اقتصادی را تحمل کند؟ آیا ممکن است دولت مانند یک شرکت خصوصی ورشکسته شود و مدیرانش برکنار شوند؟

فرار از ورشکستگی ملی

ورشکستگی برای یک کشور زمانی اتفاق می‌افتد که دیگر توان پرداخت بدهی‌های خود را نداشته باشد. و معمولا کشورها بدهی‌های بزرگی به کشورهای دیگر، سازمان‌های جهانی یا شرکت‌ها و بانک‌ها و موسسات مالی خارجی دارند. این بدهی می‌تواند به شکل وام یا اوراق قرضه یا اسناد مالی‌دیگری باشد که کشور مقروض پرداخت بدهی و سود آن را تضمین کرده باشد.

کشورهایی که نتوانند بدهی‌های خود را پرداخت کنند، دچار ورشکستگی می‌شوند. اما نوع ورشکستگی کشورها با شرکت‌های خصوصی تفاوت دارد. در حالی که شرکت‌های ورشکسته باید اموال و دارایی‌های خود را به بدهکاران و کارمندان بدهند و مدیرانش هم برکنار شوند، کشورها وقتی توان پرداخت بدهی‌های خود را ندارند، با طلبکاران وارد گفتگو می‌شوند و در نهایت هم به توافق می‌رسد. البته ممکن است معنی این تفاوت بدهی‌های چند برابری برای نسل‌های آینده باشد. آرژانتین یکی از نمونه‌های مشهور است که در بیست سال اخیر سه بار ورشکسته شده است.