آیا تتلو با شکایت ایران باید از ترکیه به جمهوری اسلامی مسترد شود؟

دولت ترکیه امیرحسین مقصودلو معروف به تتلو، خواننده ایرانی مقیم این کشور را بازداشت کرده است. پلیس ترکیه می گوید دلیل بازداشت، تخلف آقای مقصودلو از مقررات اقامت در این کشور است و او در اختیار اداره مهاجرت است.

در روایتی دیگر، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران گفته بازداشت به درخواست مراجع قضایی ایران انجام شده و دلیل آن اتهام وارده به امیرحسین مقصودلو یعنی "ترغیب شهروندان خصوصاً جوانان به استفاده از مواد مخدر به ویژه روانگردان‌ها"ست.

ماموران رسمی هردو کشور ایران و ترکیه تایید کرده اند که به درخواست ایران و از طریق پلیس بین الملل یا اینترپل برای دستگیری خواننده ایرانی "اعلان یا هشدار قرمز صادر شده" هر چند که این هشدار در سایت رسمی اینترپل درج نیست.

پیشتر رسانه های حکومتی یا هوادار جمهوری اسلامی ایران امیرحسین مقصودلو را به دلیل اظهاراتش در یکی از کنسرت هایی که در ترکیه برگزار کرده، متهم به توهین به مقدسات اسلامی و امام سوم شیعیان کرده بودند. مقصودلو در سال های اخیر در کشور ترکیه اقامت دارد و قوه قضائیه جمهوری اسلامی یا نهادهای امنیتی نتوانسته‌اند او را برای تعقیب قضایی دستگیر کنند.

حال سئوال اینجاست که آیا به خواست مراجع قضایی جمهوری اسلامی ایران دولت ترکیه باید او را تحویل دهد و اعلان هشدار قرمز در اینترپل برای دستگیری و اعزام فرد به کشور متقاضی او کفایت می کند یا خیر.

در صورتی که جمهوری اسلامی بخواهد فردی از اتباع ایران یا دیگر ملیت ها را در خارج از خاک ایران به طور قانونی دستگیر کند، می‌تواند این درخواست را از طریق پلیس اینترپل که دولت ایران عضوی از آن است، با قید هشدار یا اعلان قرمز مطرح کند تا فرد مورد نظر در خاک یکی از کشورهای عضو اینترپل دستگیر و سپس به دولت کشوری که متقاضی دستگیری است، تحویل داده شود.

اعلان قرمز در اینترپل از سوی کشورهای عضو برای اشخاصی صادر می شود که تحت پیگرد قضایی قرار دارند یا روند قضایی از جمله صدور حکم محکومیت در دادگاه علیه آنها به مرحله قطعی و اجرای حکم رسیده است.

حق نشر عکسINTERPOL

اعضای اینترپل صرفا می توانند افرادی را بر اساس درخواست یکی از اعضا دستگیر کنند که متهم یا محکوم به جرائم مشخصی شده باشد که اینترپل در ارتباط با آن صلاحیت دارد. به طور مثال قاچاق انسان، جنایت علیه کودکان، تخریب محیط زیست و میراث فرهنگی، جرائم جنگی و سایبری و قاچاق مواد مخدر از مواردی است که دولت های عضو پلیس اینترپل می توانند افراد متهم یا محکوم و تحت تعقیب را دستگیر کنند.

اتهاماتی نظیر توهین به مقدسات، توهین به رهبر یا مقامات کشورها یا برگزاری تجمعات اعتراضی و نظایر اینها قابل طرح در پلیس اینترپل نیست به همین دلیل اگر دولتی خواهان دستگیری فردی توسط اینترپل شود موارد مشخصی وجود دارد که باید بر مبنای آن درخواست دستگیری بدهد. اتهامی که نیروی انتظامی ایران می گوید متوجه امیرحسین مقصودلو کرده است،" تشویق به مصرف مواد مخدر" در زمان برگزاری کنسرت است.

خوانندگان موسیقی رپ در بسیاری از کشورها و زبان ها، از اشعاری استفاده می‌کنند که سبک زندگی غیر متعارف و اشاره به مصرف مخدر یا ارتکاب جرائم به نوعی در آنها تشویق می‌شود. بر اساس چنین اتهامی کشورهای عضو اینترپل نمی توانند فردی را بازداشت و او را به کشوری که متقاضی شده، مسترد کنند. می شود فرض را بر این گذاشت که سخنگوی پلیس بین‌الملل نیروی انتظامی جمهوری اسلامی اتهامی را که مراجع قضایی این کشور متوجه امیرحسین مقصودلو کرده اند را به دقت منتقل نکرده و عنوان اتهامی اصلی او به فرض قاچاق مواد مخدر باشد که در فهرست موارد صلاحیت اینترپل قرار دارد.

در این صورت پلیس ترکیه پس از بازداشت فردی که اعلان قرمز برای او صادر شده باید موضوع را برای نهاد قضایی ترکیه منعکس و درخواست دولت عضو اینترپل (ایران) را برای استرداد فرد بازداشت شده مطرح کند.

در این وضع امکان دارد که مرجع قضایی ترکیه حکم به استرداد فرد بازداشت شده به ایران بدهد. تحویل فردی به ایران که پیش از این متهم به توهین مقدسات اسلامی شده و در معرض اتهام قاچاق مواد مخدر است با توجه به ساختار و سابقه غیردرخشان نظام قضایی و نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران دارای پیامدهای جدی احتمالی برای فرد بازداشتی از جمله نقض حقوق بنیادین بشر یا ارتکاب شکنجه علیه اوست.

در اینجا به دلیل اینکه کشور ترکیه عضو کنوانسیون اروپایی حقوق بشر است، متعهد به اجرای مفاد این قرارداد است که از مهمترین بخش های آن پرهیز از قرار دادن افراد در موقعیتی است که امکان شکنجه شدن در آن وجود دارد. در صورتی که فردی دستگیر شده از حکم استرداد مرجع قضایی ترکیه به دادگاه اروپایی حقوق بشر اروپا شکایت کند، دادگاه رای نهاد قضایی ترکیه را نقض و دولت ترکیه را از استرداد شهروند بازداشت شده به ایران منع می کند.

در این وضعیت ممکن است کشور میزبان فرد دستگیر شده، اتهامی را که از سوی جمهوری اسلامی به او وارد شده بررسی کند و در صورت معتبر بودن، روند قضایی داخلی را علیه او آغاز یا با غیرمعتبر تشخیص دادن اتهام، فرد بازداشتی را آزاد کند.

بنابراین در صورتی که دو کشور ترکیه و ایران بر اساس مقررات بین‌المللی در این پرونده به شکل حقوقی عمل کنند، احتمال استرداد امیرحسین مقصودلو به ایران از سوی ترکیه بر اساس رویه دادگاه اروپایی حقوق بشر منتفی است اما سایر اشکال انتقال فرد بازداشت شده مثلا ربایش یا دیگر روش های غیرقانونی هرگز به کلی از فهرست احتمالات خارج نخواهد بود.