نامش دلشاد است .سی سال بیشترندارد. قدی نسبتا بلند، بدنی ورزیده صورتی معمولی که به چشمانی روشن وپرسشگرمنتهی می شود. اما مهم ترین مشخصه اش دستان بسیار قوی اوست زمانیکه با خوشحالی دستت را می فشارد وتواحساس می کنی استخوان های دستت درون یک گیره قوی قشرده میشود طوری که قادر به خارج کردن آن نیستی! فشاری که نوعی حس محبت و اطمینان خاطر در تو ایجاد می کند.

امروز دومین روزی است که بعنوان" مرد کار" اصطلاحی که در ازبکستان به کارگران ساده ساختمانی اطلاق می شود در خانه من مشغول کاراست .بدقت باغچه ها را تمیز می کند برگهای خشگ را درون گونی های پلاستیکی می ریزد با دست های قوی خود پرسشان می کند و گوشه حیاط قرار میدهد.

از پنجره نگاهش می کنم.بی وقفه مشغول کار است .سرش را بالا می آورد مرا پشت پنجره می بیند .دستش را با نوعی محبت طوری که گوئی سال هاست مرا می شناسد بالا می آورد وتکان می دهد.من هم دستی تکان می دهم واز پشت پنجره کنار می روم .

بعد سال ها تصمیم گرفته ام دستی به سر وروی خانه بکشم.قسمت های بیرون وداخل خانه را رنگ آمیزی کنم .کاشی های آشپزخانه وپله ها را عوض نمایم.

می پرسم دلشاد "اوستای کاشی کار و نقاش خوب می شناسی که بیاید کار کند .توهم کنار دستش باشی ؟" بدون آن که چیزی بگوید تلفن دستی اش را روشن می کند به قسمت عکس ها می رود عکس دیوار کاشی کاری شده و دیوار های رنگ آمیزی شده را به من نشان می دهد ."خوب است خوشتان می آید ؟"کار های تمیزی هستند. می گویم "خوب هستند!اوستایش را بیاور!" با نوعی شادی آمیخته با غرور می گوید اوستاش خود من هستم .همه کار بلدم از نجاری گرفته تا کاشی کاری، بتونه کشی ونقاشی."

تعجب می کنم" تو که این همه کار بلدی چرا مرد کار شدی ؟" مکثی می کند " سمرقندکار نبود من باید هر طور شده کار کنم !من نمی توانم یک روز هم بیکار باشم آمد تاشکند تا هر طور شده کار کنم وبیکار نمانم .زن وسه بچه دارم همراه مادرم و برادر کوچکم من باید شکم همه این ها را سیر کنم ."

برادر کوچکت چند سال دارد؟""بیست دو سال "" جوان بیست دوساله تو باید شکمش را سیر کنی ؟" دلخوریش را از سوالم حس می کنم "نه برادرم بیشتر از من زحمت می کشد .یک گاو چند گوسفند داریم ویک زمین کوچک که بخشی از خرج خانه را می پوشانند .همه این کار ها بردوش برادر کوچکم است اگر او نبود من چطور می توانستم بیایم تاشکند کار کنم ؟ زندگی در روستا سخت است بایک گاو ویک قطعه زمین کوچک نمی توان زندگی کرد.من آمدم شهر کار می کنم.بیشتر خرج خانه از همین کار من تامین میشود . به برادرم ومادرم قول دادم امسال اورا را داماد کنم .به همین خاطر هر کاری باشد انجام می دهم .مهم نیست مرد کار باشم یا اوستا"

روی نرخ کار توافق می کنیم قرارمی شود از فردا بایک هم ولایتی خود که حکم دستیارش را دارد بیاید وکار را شروع کند .صبح هنوز هوا روش نشده که به تلفن دستیم زنگ می زند. "پشت در هستیم لطفا در را باز کنید."

یک پسر جوان به اسم جمشید را همراه خود آورده است.بلافاصله لباس عوض می کنند.همراه لیست بالا بلندی از رنگ ،کاشی ،چسب و... که باید تهیه کنم .تلفنش راکه یک آهنگ ازبکی از آن پخش می شود گوشه اطاق می گذارد .مشغول جمع آوری اثاثیه و پائین آوردن تابلو ها از دیوار و جمع کردن آنها وسط اطاق می شود.کارش بی نقص است .می پرسم "کجا می مانی؟ " دراطاقی همراه چند هم ولایتی درخارج از شهر زندگی می کند .ساعت پنج صبح ار خانه بیرون می زند دو اتوبوس عوض می کند تا ساعت شش درخانه باشد.حریص غذا نیست .به آرامی ودقت غذا می خورد . خورده نخورده از سر میز برمیخیزد وسرکار بر می گردد.می گویم با این همه عجله؟می خندد "وقت ندارم باید برای سیر کردن زن وبچه ها ،رضایت مادرم وعروسی گرفتن برای برادرم سخت کار کنم .

برای کم کردن هزینه ها قرار می شود همراه کمکش در یکی از اطاق ها بخوابند.هنوز آفتاب نزده صدای سمباده کشیدن ،کاشی بریدنش را می شنوم.دو هفته ای است که کار می کند.آخر هفته دوم در اطاقم را می زند "اکه" کلمه ای که در ازبکستان به برادر بزرگ گفته میشود نوعی احترام .اجازه می خواهد که دوشب برای دیدن زن وبچه خود برود .لباس های تمیزش را که گوشه اطاق آویزان کرده با دنیائی از شادی بر تن می کند.چنان شاد وسرحال که قابل تصور نیست .قبل از رفتن مرا به گوشه ای میکشد .چهار صدپنجاه دلار دستم میدهد ."اکه این تمام پس انداز من است.برایم نگه دارید تا برکردم.

دو روز دیگر بر می گردد با یک بقچه.چند نان سمرقندی ویک جوراب پشمی دست بافت که مادرش برایم فرستاه است."اگر ناراحت نمی شویداجازه بدهید تا ساعت هشت شب کار کنم می خواهم همین امسال تا سال تمام نشده برای برادرم عروسی بگیرم!"

ساعات اول روز و اول شب را تنها بدون دستیارش کار می کند .جمشید با وجود جوانتر بودن نمی تواند ساعت شش صبح برخیزد وتا ساعت هشت شب بی وقفه کار کند.سرانجام بعد یک ماه کار با دقت وتمیزی بپایان می رسد تمام خانه را نو ونوار کرده است .هر قسمت کار که تمام می شود با دقت ونوعی شادی نگاه می کند ومی پرسد "اکه از کارم راضی هستی ؟" تائید من خوشحالیش را دو چندان می کند. میخندد !

طاقچه بزرگی در ایوان قدیمی خانه قرار دارد. می گوید "میخواهم کاری از قلبم برایتان یاد گاربگذارم هدیه من به شماست ."می پذیرم تمام روز با شاگردش سخت مشغول کار است در خواست میکند آئینه کهنه ای را که سال هاست در گوشه ای از زیرزمین خانه افتاده در اختیارش بگذارم وکارش را در پایان روز نگاه کنم .برایم این کار و دیدن هدیه ای که می خواهد بدهد بسیار جالب است .عصر می گوید بیائید و نگاه کنید.احساس می کنم تمام وجودش مشتاق شنیدن نظر من است .آرام کنار کارش ایستاده است با چشمانی مشتاق .طاقچه رابا گیپس های گچی به طاقچه های کوچک تقسیم کرده با مربع های کوچک بین آن ها وآئینه های کوچک که داخل این مربع ها جای داده است.مبهوت این ظریف کاری وکچ بری سنتی می شوم."گچ بری سمرقندی است من گچ بری هم کار کرده ام." خوشحالی ورضایتم غرق شادیش می کند.برای این کار مزدی قبول نمی کند .تنها خواهشش این است که فردا همراهش ببازار عمده وارزان فروشی شهر "اپادرم" بروم تا لباس دامادی برای برادرش بخرد .

شب تسویه حساب می کنیم .متراژ کار انجام شده را بر عهده من می گذارد.حس غریبی دارم که قابل توصیف نیست .اعتماد از جانب جوانی که تمام زندگیش رنج کار سخت بوده وانجام تعهدی که ازسیزده سالگی بر عهده گرفته وتا امروزبر دوش کشیده است.مردی که می خواهد برادر کوچکش را داماد کند.

صبح زود با هم ببازار می رویم .کت شلواری برای برادرش که اندکی کوچکتر از اوست می خرد .چند پیراهن سفید برای فامیل نزدیک که بنا بر رسم محلی در عروسی هدیه می شود .دو پیراهن سنتی ازبکی با رنگ های شاد برای مادر وهمسرش و دو چپن "نوعی شنل سنتی "دست دوز برای خود و برادرش.

زمان خریدن شنل ها اشگ در گوشه چشمانش جمع می شود."اگر پدرم زنده بود او برایمان می خرید جایش جنت باشد امید وارم از من راضی باشد .

بخانه بر می گردیم عصر با چمدان بزرگی که خریده وهدایای داخل آن همراه دو بلند گوی برزگ که سال ها قبل مورد استفاده من بود وحالا از دور خارج شده وگوشه زیر زمین افتاده بودند .بطرف سمرقند و دهکده اش راه می افتد.

جایش وزمزمه ترانه های ازبکیش که موقع کارمیخواند در خانه خالی است.دلم برای این مرد کار ازبک تنگ می شود.

سیمای انسان وقتی با کار،زحمت ،تعهد و شرافت در هم می آمیزد چه میزان دوست داشتنی می شود!

چند روز بعد زنگ می زند برای عروسی برادرش دعوت می کند.اما سخت سرما خورده ام نگران کرونا. آرزوی سلامتیم می کند.

یک هفته مانده به تمام شدن سال صبح زود زنگ می زند " اکه جایتان خالی است آش داده ام .خانه کوچک روستائیش را نشانم می دهد با مهمانان روستائی که از در وارد می شوند. دیگ چدنی لبریز ازآش یا همان پلوی ازبکی در گوشه حیاط قرار دارد دلشاد با همان چپن سنتی که بر تن کرده مقابل در ایستاده است. رسم ازبکی که صبح بسیار زود روز شب عروسی به مردان پلوی ازبکی داده می شود.

شب باز زنگ میزند. داخل خانه عروسی است عروس وداماد بالای اطاق نشسته اند. رقص است و پای کوبی. جمشید دستیارش مستانه داخل جمع می رقصد. دلشاد کنار داماد و مادرش با پیراهن ازبکی هدیه پسرکنار داماد ایستاده اند هر دو شادمانه می خندند . بچه هایش را نشانم می دهد ودو بلند گوی بزرگ را که در حال پخش یک ترانه شادازبکی هستند .فضا لبریز از سادگی وشادی محصول کار شبانه روزی دلشاد است .می نوشم شادی عروسی این فرزند کار وشرافت را ! زندگی با حضور آن ها چه میزان زیباست ! ابوالفضل محققی تاشکند