چرا در ایران برق قطع می‌شود؟

آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تقاضای برق امسال بیش از روند عادی افزایش سالانه بوده و احتمالا به همین دلیل نیروگاه‌های ایران توان پاسخ دادن به تقاضای موجود را ندارند و دولت برای کاهش تقاضا برق شهروندان را قطع می‌کند.

مقامات ایران دلایل مختلفی برای توجیه افزایش کم‌سابقه تقاضای برق مطرح کرده‌اند. یکی از دلایل اعلام شده افزایش تولید رمزارز است.

شواهدی وجود دارد که حکومت تولید رمزارز را به عنوان یکی از راه‌های مقابله با تحریم‌های آمریکا و کسب درآمد ارزی در نظر گرفته است. البته از ابعاد استخراج رمزارز در ایران اطلاعات دقیقی در دست نیست. مقامات ایران تقاضای برق تولید رمز ارز را حدود دو هزار مگاوات اعلام کرده‌اند اما امکان راستی آزمایی این برآورد به صورت مستقل وجود ندارد.

مگاوات چیست و تقاضای برق یعنی چه؟

برای درک شرایط موجود، مصرف برق کل کشور را به شکل یک وسیله برقی مثلا یک لامپ در نظر بگیرید. در دنیای واقعی حتما لامپ‌های ۱۰۰ وات را دیده‌اید. حالا فرض کنید لامپی ۶۰ هزار مگاواتی (به عبارتی ۶۰ هزار میلیون وات) دارید.

این لامپ برای روشن شدن نیاز به دستگاه مولد برقی مانند یک ژنراتور دارد که بتواند به طور مداوم ۶۰ هزار میلیون وات برق تولید کند. در این صورت لامپ شما تا زمانی که ژنراتور روشن باشد، روشن می‌ماند. اگر کمتر مصرف کنید می‌توانید برق را صادر کنید و اگر مصرفتان بیشتر باشد باید یا ژنراتور قوی‌تری بسازید یا برق وارد کنید و اگر نتوانید تولید کنید، باید برق را قطع کنید.

توان تولید برق ایران چقدر است و چرا برق کم آمده؟

متوسط تقاضای برق در تیر سال ۱۴۰۰ حدود ۶۰ هزار مگاوات بوده است که نسبت به مدت مشابه پارسال بیش از هشت درصد رشد کرده است. این میزان رشد البته در سال‌های اخیر کم سابقه است. متوسط رشد تقاضای برق در ایران طی سال‌های اخیر حدود یک تا پنج درصد بوده است.

درباره توان تولید برق ایران، خبرهای ضد و نقیضی وجود دارد. بعضی از مقامات ادعا کرده‌اند که ایران به توان تولید بالای ۸۰ هزار مگاوات رسیده است که البته اگر چنین بود، این روزها برق قطع نمی‌شد.

برق چه ربطی به خشکسالی دارد؟

حدود ۱۰ تا ۱۳ درصد تقاضای برق ایران را سد‌ها تامین می‌کنند. البته به دلیل موقعیت اقلیمی ایران، سهم تولید برق سد‌ها متغیر است.

امسال به دلیل خشکسالی، همزمان با این افزایش تقاضای برق، تولید برق سد‌ها در تیر ماه بیش از ۱۴ درصد کم شده است. و البته در این میان تقاضای برق بخش صنعت هم حدود پنج درصد کاهش یافته است.

با آنکه مقامات ایران در هفته‌های اخیر در سخنان خود گرمای هوا و خشکسالی را دلایل افزایش تقاضای برق عنوان کرده‌اند اما افزایش کم سابقه مصرف، در دوره‌ای که مصرف صنعت هم کاهش یافته و تغییرات اقلیمی چشمگیری هم رخ نداده، برآوردهایی را تقویت می‌کند که استخراج رمزارز را عامل خاموشی‌ها می‌دانند.