کارلوس شغال، انیس نقاش، شاه و خلخالی

• نام متهم: ایلیچ رامیرز سانچز
• تاریخ تولد: ۱۲ اکتبر ۱۹۴۹ (۶۸ سال)
• متولد: کاراکاس، ونزوئلا
• لقب: کارلوس، کارلوس شغال
• مذهب: در دهه ۹۰ میلادی به اسلام گروید

این متهم دادگاه را زیر سوال برد، و وکلای "لاشخور" و "منافع صهیونیسم" را محکوم کرد.

او کیست؟

۱-کسی که خود را "انقلابی حرفه‌ای" می‌خواند، در خانواده‌ای بزرگ شد که پدر مارکسیستش وکیلی میلیونر بود و مادرش هم در محافل اعیان و اشراف بسیار معروف. او در ناز و نعمت بزرگ شد و خودش هم به نوعی "بچه معروف" بود.

۲- پدرش نام ایلیچ را در بزرگداشت لنین روی او گذاشت. نام میانی رهبر انقلاب بلشویکی ایلیچ بود، ولادیمیر ایلیچ لنین. دو قسمت دیگر نام لنین هر یک نصیب دو برادر کارلوس شد.

۳- او در دانشگاه معروف پاتریس لومومبا در مسکو درس خواند (پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نامش به دانشگاه دوستی ملل تغییر کرد) اما چون با انضباط و درس میانه‌ای‌ نداشت از این دانشگاه اخراج شد.

حق نشر عکسAP

۴- کارلوس نام او نبود، لقبش بود. رسانه‌ها او را کارلوس شغال می‌خواندند، لقبی که از کتاب معروف فردریک فورسایت، روز شغال (۱۹۷۱) گرفته شده بود. از این کتاب فیلم معروفی هم در سال ۱۹۷۳ به همین نام ساخته شد. موضوع داستان ترور نافرجام شارل دوگل است.

۵- او در اوایل دهه هفتاد میلادی به سازمان آزادیبخش فلسطین پیوست.

۶- اولین ترور معروف او ترور سرمایه‎دار معروف یهودی جوزف ادوارد سیف صاحب فروشگاه‌های زنجیره‌ای مارکس و اسپنسر و معاون افتخاری بنیاد بریتانیایی صهیونیسم بود. او وارد خانه آقای سیف شد، او را در حمام پیدا کرد و از یک متری گلوله‌ای به سرش شلیک کرد. گلوله دوم در اسلحه گیر کرد و شغال مجبور به فرار شد. آقای سیف زنده ماند.

۷- او دو بار سعی کرد هواپیماهای اسرائیلی را در فرودگاه ارلی پاریس هدف قرار دهد. در هر دو بار ناکام ماند.

حق نشر عکسAPImage captionاین شاید معروفترین تصویر کارلوس در ایران باشد که در سال ۱۳۵۸ در روزنامه‌های ایران منتشر شد، به عنوان فردی که برای ترور شاه سابق ایران استخدام شده است

۸- دو مامور مخفی فرانسوی و یک نفر دیگر را کشت. در واقع آن یک نفر دیگر یکی از همکاران سابقش بود که او را به پلیس لو داده بود. روایت‌ها در این باره متفاوت است. وقتی دو مامور مخفی و خبرچین به آپارتمان کارلوس رفتند (یا به آن حمله کردند)، کارلوس موفق شد آنها را غافلگیر کند و هر سه نفر را به قتل برساند. او در ابتدا به جرم همین قتل محکوم به زندان شد.

۹- ارتش سرخ ژاپن (یک گروه مسلح کمونیستی) در سال ۱۹۷۴ به سفارت فرانسه در لاهه حمله کرد و سفیر فرانسه و عده ای از کارکنان سفارت را گروگان گرفت. گروگانگیران خواستار آزادی یکی از افراد خود از زندان فرانسه بودند. آنها در نهایت اجازه پیدا کردند که با هواپیما به سوریه بروند و در قبال آزادی یکی از اعضای خود، همه گروگان‌ها را آزاد کردند. گفته می‌شود کارلوس در این عملیات نقش داشته است.

۹- معروفترین عملیات او که به او شهرتی بین المللی داد حمله به اجلاس سران اپک در ماه دسامبر سال ۱۹۷۵ در وین پایتخت اتریش بود. کارلوس به همراه سه چپ‌گرای آلمانی و انیس نقاش (در مجموع شش نفر) مخفیانه وارد سالن اجلاس شدند، تلفن‌ها را قطع کردند و محافظان را خلع سلاح. در مقابل چشمان حیرت زده وزیران نفت اپک و دیگران در سالن دینامیت کار گذاشتند. انیس نقاش همان کسی است که بعدا به جرم  ترور نافرجام شاپور بختیار در فرانسه محاکمه و زندانی شد و تقریبا یک دهه بعد در مبادله با ایران آزاد شد و اکنون در ایران زندگی می‌کند.

حق نشر عکسAP

گروگانگیران که خود را بازوی انقلاب عرب می‌خواندند وزرا را به چند گروه تقسیم کردند:

• گروه دوست: الجزایر، عراق و لیبی.
• گروه بی‌طرف: نیجریه، کویت، اکوآدور، ونزوئلا، گابن
• گروه دشمن: ایران، عربستان، امارات و قطر

قرار بود در انتهای عملیات دو نفر کشته شوند، شیخ احمد زکی یمانی، وزیر نفت عربستان و جمشید آموزگار، وزیر کشور ایران که به عنوان رئیس هیئت نمایندگی ایران در اجلاس حضور داشت.

بیش از شصت نفر گروگان گرفته شدند. کارلوس از اتریش درخواست هواپیما کرد تا گروگان‌ها را به هر جا خواست ببرد و از این کشور خواست بیانیه‌ای در باره آرمان فلسطین هر دو ساعت از رادیو و تلویزیون اتریش پخش کند وگرنه ابتدا زکی یکانی و جمشید آموزگار را خواهد کشت و بعد سالن را منفجر خواهد کرد.

حق نشر عکسAPImage captionکارلوس شغال چند ماه پس از دستگیری (۱۹۹۴)

دولت اتریش به خواسته‌ها تن داد و کارلوس با گروگان‌هایش به الجزایر رفت. در نهایت مذاکرات با ترکیب تهدید و تطمیع به نتیجه رسید، تمام گروگان‌ها آزاد شدند از جمله زکی یمانی و جمشید آموزگار و بین پنج تا پنجاه میلیون دلار هم باج پرداخته شد. گزارش‌های زیادی وجود دارد که معمر قذافی سلاح و بودجه عملیات را تامین کرده بود. تاثیر این حادثه چنان بود که اپک تا ۲۵ سال اجلاسی در این حد و اندازه برگزار نکرد.

۱۰- اندکی پس از انقلاب ایران، کارلوس به سر خط خبرها برگشت. صادق خلخالی، قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب اعلام کرد که "کارلوس تروریست مرموز بین‌المللی در هماهنگ کردن عملیات مربوط به اعدام شاه سابق ایران شرکت دارد و عناصر ساندنیست و رزمندگان ناسیونالیست آمریکای لاتین نیز در این عملیات شرکت دارند و برای انجام این عملیات ۱۴۰ هزار دلار جایزه تعیین شده ‌است."

در آن زمان محمدرضا پهلوی شاه سابق ایران در مکزیک بود. برخی گزارش‌ها حاکی بود که پس از اظهارات آقای خلخالی، چند بالگرد به اقامتگاه محمدرضا پهلوی حمله کردند اما محافظان پاسخ رگبارها را دادند و در نهایت به کسی آسیب نرسید.

حق نشر عکس.Image captionدر سال ۲۰۱۰ یک مستند سه قسمتی ۳۲۰ دقیقه‌ای از زندگی و عملیات کارلوس ساخته و پخش شد

۱۱- پس از آن کارلوس مجموعه‌ای عملیات در فرانسه انجام داد، در پاریس و مارسی، حمله با نارنجک به یک فروشگاه شلوغ، حمله به قطار و چند عملیات دیگر که در مجموع یازده کشته و ۱۵۰ مجروح به جای گذاشت. یکی از این عملیات برای آزاد کردن دوست دخترش انجام شده بود.

۱۲- سرانجام فرانسه معروفترین فراری دنیا را در سال ۱۹۹۳ به دام انداخت، در خارطوم پایتخت سودان و زمانی که کارلوس را برای جراحی بیهوش کرده بودند. او در ۱۹۹۷ به حبس ابد محکوم شد. کارلوس یک بار دیگر در سال ۲۰۱۱ محاکمه شد. محاکمه پس از کشته شدن معمر قذافی بود. کارلوس در دادگاه متنی طولانی قرائت کرد که آن را وصیت نامه قذافی خواند. او قذافی را بزرگترین انقلابی دنیا نام نهاد.

۱۳- بجز قذافی، هوگو چاوز، رئیس جمهور سابق ونزوئلا هم از کارلوس ستایش کرده و او را یک انقلابی مبارز  در راه خلق و انقلاب لقب داده بود. گزارش‌های زیادی هم از رابطه نزدیک او با صدام حسین وجود دارد.

حق نشر عکسAPImage captionخودروی حامل کارلوس در حال انتقال او به دادگاه (۱۹۹۴)

۱۴- کارلوس در سال ۲۰۰۴ کتابی منتشر کرد به نام اسلام انقلابی که در آن از اسامه بن لادن ستایش کرده بود هر چند که بعدا القاعده را غیر حرفه‌ای خواند. او در سال ۲۰۰۵ مصاحبه‌ای رادیویی از زندان انجام داد و با ابراز خرسندی از عملیات یازده سپتامبر به تمسخر "شیطان بزرگ" پرداخت.

۱۵- چهار سال پیش باز نام کارلوس در ایران مطرح شد، منابع خبری ایران اعلام کردند برای شکایت از فیلم  آرگو ساخته بن افلک، "ایزابل کوتان پیر" همسر و وکیل فعلی کارلوس استخدام شده است.

خبرگزاری‌های ایران از قول خانم کوتان پیر نوشتند: "در این دعوایی که می‌خواهیم با هالیوود راه بیاندازیم، به دنبال خسارت نیستیم، بلکه به دنبال این هستیم آن‌ها را به چالش بکشیم و وادار به عذرخواهی کنیم، چراکه درباره کشوری دروغ گفته شده و می‌توان پیگیری کرد."

حق نشر عکسAFPImage captionایزابل کوتان پیر (راست) همسر و وکیل کارلوس در دادگاه

خانم کوتان پیر گفته بود که نمی‌تواند بگوید چقدر از ایران برای این پرونده دریافت خواهد کرد. از نتیجه این اقدام خبری در دست نیست.

۱۶- کارلوس خود را مبارزی خونسرد می‌خواند، هیچ اتهام تروریستی را قبول ندارد، دشمن اسرائیل است و دوست فلسطین. معتقد است که قربانیان عملیات او در موقع نامناسب در جای نامناسب بوده‌اند. اینکه او مبارز راه خلق و عدالت است یا تبهکاری بی‌رحم، سوالی است که هر کس ممکن است پاسخی متفاوت به آن بدهد، اما کارلوس بازمانده دورانی است که عملیات تروریستی با جنبش‌های چریکی چپ‌گرا گره خورده بود، دورانی که دیگر به سر آمده و اکنون ایدئولوژی دیگری جای آن را گرفته است.