اقتصاد ایران در تمامی عمر جمهوری اسلامی از بدو انقلاب، تجربە بسیار بدی را از سر گذراندەاست. جنگ، رقابتهای جناحی و سیاسی درون حاکمیت، دشمنی با جهان خارج، پراکندن تئوکراتیسم در منطقە، ایجاد موانع برای سرمایەگذاری خارجی، تسلط بی چون و چرای دولت بر اقتصاد، نگاە ضد تولیدی، تاکید بر بازرگانی و واردات و سرانجام نبود یک مدل قابل توضیح برای پیشبرد اقتصادی کشور از جملە علل وضعیت پیش آمدە هستند.

جمهوری اسلامی توانستە از این طریق چهل و پنج سال تاب بیاورد، و دشمنان و رقبای داخلی خود را عقب بزند. تکیە بر سیستم رانت خواری و صرف منابع برای نیروهای خودی در کنار ابزارهای سرکوب چنان توانی بە آن دادە کە قادر بە حفظ قدرت خود بودەاست.

 اما با گذر زمان و پیش افتادن اقتصادهای منطقەای، از جملە ترکیە، پاکستان، عربستان و حتی عراق؛ ایران در عرصە منطقەای و بین المللی دچار مشکل شد. بە بیانی دیگر درست است کە نظام قادر بە حفظ خود در مقابل رقبای داخلی شدە، ولی با اتخاذ سیاستهای موجود کە بازتولید مداوم بحران داخلیست، بر موقعیت منطقەای و جهانی خود بشدت تاثیر منفی گذاشتە و قافیە را در مقابل رقبای منطقەای خود باختەاست.

 بە واقع در زمانەای کە دیگران از لحاظ رشد اقتصادی از ایران جلو می افتند، حتی بفرض داشتن نیروی نظامی قدرتمند، نمی توان از هیمنە واقعی خود گفت. عقب ماندگی کشور در مقابل کشورهای دیگر منطقە بمنزلە ضعف و بنابراین باختن قافیە قدرقدرتی است کە رژیم دایما بدنبال آن بودەاست. البتە جمهوری اسلامی بیکار ننشستە است. شاید بهترین کار برای متوقف ساختن چنین روندی صدور همان بحران یا منطق درونی بە بیرون است.

بە بیانی دیگر جایی کە تو داری می بازی، باید قواعد بازی را بە هم زد تا دیگری یا دیگران هم نتوانند بە پیروزی دست یابند. در اینجا باخت همگانی بە هدف تبدیل می شود. و جاییکە همە می بازند، بنابر منطق جمهوری اسلامی این تنها آنهایند کە پیروز می شوند! جنگ اوکراین و معضل تاریخی میان اسرائیل و فلسطین آن فرصتی بود کە بە استراتژیستهای جمهوری اسلامی امکان مورد نظر را داد. یعنی مشارکت در روند و یا تشدید پروسەای کە فرصت را برای جبران عقب ماندگی فراهم می آورد. اما چنین استراتژی هم کارساز نیست، زیرا کە کشورهای منطقەای کماکان از همان فرصتهای پیشین کە از جملە در وجود روابط گستردە با جهان خارج خود را باز می یابد، بهرەمنداند.

 این ایران است کە بە موازات تشدید بحرانهای منطقەای بیشتر تحت فشار قرار می گیرد و مرتب بر محاصرە آن افزودە می شود، نە کشورهای دیگر. بنابراین شاید بتوان از طریق بحران سازی بە دیگران لطمەزد، اما نمی توان آنان را بە سطح خود پایین کشید. البتە نگاە جمهوری اسلامی کە اساسا نگاهی غیراقتصادی و ضد توسعە و پیشرفت است زیاد نگران چنین موضوعی نیست. برای آنها، مهم برهم زدن بازی است، حتی موقتی. از این ستون بە آن ستون فرج است، این است نگاە استراتژیکی حاکمان بر کشور.