علی اکبر صالحی، در مصاحبه‌ای گفته است که ایران باید با آغاز «گفتگوهای سیاسی» رابطه خود با آمریکا را تنظیم کند. او می‌گوید چین و روسیه هم چنین توصیه‌ای به ایران کرده‌اند.
آقای صالحی، که هم‌اکنون معاون پژوهشی و قائم مقام فرهنگستان علوم ایران است، به وبسایت انتخاب گفته زمان آن فرارسیده که ایران گفتگوهای همه‌جانبه سیاسی را با اروپا و آمریکا آغاز کند.
او گفته: «ما در چالش با آمریکا همواره روی موضوعات خاص گفتگو کرده‌ایم، مثلا درمورد افغانستان یا عراق یا بحث آزادی زندانیان یا برجام و به طور کلی موضوع هسته ای؛ اما هیچ وقت یک مذاکره گسترده و وسیع سیاسی که دربرگیرنده ابعاد دیگر باشد، نداشته‌ایم. اما اکنون با توجه به مجموعه شرایط منطقه‌ای و بین المللی فرصت خوب و مناسبی است که یک گفتگوی همه جانبه سیاسی با غرب اعم از اروپا و آمریکا داشته باشیم.»
آقای صالحی، که سابقه مخالفت‌های تند با سیاست‌های آمریکا را هم دارد، به پیچیدگی‌های روابط ایران و آمریکا اشاره کرده و از اینکه طرف ایرانی برخی فرصت‌ها را از دست داده هم انتقاد کرده است.
صحبت‌های وزیر خارجه پیشین ایران چند روز پس از آن منتشر شده که گفتگوهای راهبردی ایالات متحده و اتحادیه عرب بدون نام بردن عمومی از ایران پایان گرفت. دو هفته قبل اما روسیه در بیانیه‌ای رسمی با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در خصوص جزایر سه‌گانه همراهی کرد. پیشتر چین نیز موضع مشابهی گرفته بود.
موضع اخیر روسیه درباره جزایر سه‌گانه باعث شده تا انتقادها از همراهی حکومت ایران با چین و روسیه بالا بگیرد.
در حالی که شعار «نه شرقی، نه غربی» بر سردر وزارت خارجه ایران است، سیاست خارجی این کشور تحت رهبری آیت‌الله علی خامنه‌ای به «نگاه به شرق» تغییر کرده و تهران به دنبال نزدیکی با مسکو و پکن بوده است. هرچند، نشانه‌هایی وجود دارد که این نزدیکی دوسویه و از موضع برابر نیست.
علی‌اکبر صالحی با اشاره به تجارت انبوه چین با عربستان سعودی گفته است: « چینی‌ها خودشان به ما می‌گویند – حداقل در زمانی که من مسئول بودم – که رابطه‌تان را با آمریکا تنظیم کنید تا مشکل ما حل شود. این را به ما گفته اند. روس‌ها هم این را به ما گفته‌اند.»
او در حالی پیشنهاد گفتگوهای همه‌جانبه با آمریکا را داده که آیت‌الله خامنه‌ای به شدت روی این موضوع حساسیت نشان می‌دهد. البته علی اکبر صالحی فردی است که با مجوز آقای خامنه‌ای گفتگوهای محرمانه‌ای را با آمریکا در عمان آغاز کرد. محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور وقت، و حسن روحانی، نماینده آقای خامنه‌ای در شورای عالی امنیت ملی، نقشی در آن مذاکرات نداشتند.
انتقاد صالحی از گروگانگیری سفارت و امید به «افول» آمریکا
علی‌اکبر صالحی در مصاحبه خود با سایت انتخاب به تفصیل به تاریخ رابطه ایران و آمریکا پرداخته است و ضمن تکرار مواضع اصلی مقام‌های جمهوری اسلامی علیه آمریکا، انتقادهایی را هم از عملکرد حکومت و حامیانش مطرح کرده است.
او با انتقاد از واکنش‌های نادرست به اقدامات آمریکا از «رفتارهای غیرمدبرانه و احساسی» انتقاد کرده و گفته: «وقتی ما می‌گوییم انقلابی، محتوایش هم باید انقلابی باشد. محتوای انقلابی یک محتوای عقلانی و عقلایی است نه اینکه یک محتوای درهم برهم و به هم ریخته که ما به آن بگوییم انقلابی.»
آقای صالحی در این زمینه از گروگانگیری در سفارت آمریکا انتقاد کرده است.
در ١٣ آبان ۱۳۵۸ گروهی از هواداران آیت‌الله خمینی به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و با حمایت حکومت گروگانگیری کارکنان سفارت را ۴۴۴ روز ادامه دادند.هجوم گروه موسوم به «دانشجویان پیرو خط امام» به سقوط دولت موقت مهدی بازرگان انجامید و اسلامگرایان چنان قدمی مهم در کنار زدن دیگر گروه‌های سیاسی داخلی برداشتند که آیت‌الله خمینی آن را «انقلاب دوم» خواند.
وزیر خارجه پیشین ایران در این باره گفته: «می‌توانستیم در چارچوب روابط دیپلماتیک یا بخواهیم که سفارتشان را برای مدتی تعطیل کنند و یا اینکه سطح روابط دیپلماتیک فیما بین را تنزل دهیم یا ده‌ها اقدام دیگر. نه اینکه برویم سفارت را تسخیر کنیم که بعد شاهد تبعات نا خوشایند آن که همه می‌دانند باشیم.»
او همچنین انتقاد کرده است که طرف ایران در استقبال از برخی قدم‌های آمریکا موقعیت‌شناسی نکرده است.
آقای صالحی با اشاره به سخنان مادلین آلبرایت درباره کودتای ۲۸ مرداد با هدایت سازمان سیا علیه دولت محمد مصدق گفته: «خانم آلبرایت یک بار گفت که قبول داریم این کار را کرده‌ایم و اینکه این کار درستی نبوده. ما باید همان موقع آن را یک عذرخواهی تلقی می‌کردیم. بالاخره یک فرصتی بود. اما ما اصرار داشتیم که کلمه عذرخواهی هم باشد.»
علی اکبر صالحی همچنین گفته است که نقش تاریخی آمریکا در نسبت با ایران همیشه منفی نبوده است.
او گفته: «یک طرف قضیه را هم فراموش نکنیم. شوروی بعد از جنگ جهانی دوم در بخشی از ایران حضور داشت... این تهدید ترومن علیه شوروی‌ها بود که باید خاک ایران را ترک کنید. این خودش یک نکته مثبت است. اگر خدای نکرده، ما بخش دیگری از سرزمینمان را از دست داده بودیم، در چه وضعیتی بودیم؟ لذا نباید فراموش کنیم که در زمان ترومن، رییس جمهور آمریکا، نیرو‌های ارتش سرخ شوروی در بخشی از سرزمین کشور عزیزمان ایران حضور داشتند و اگر تهدید ترومن علیه شوروی نبود، چه بسا امروز شاهد جدا بودن بخش دیگری از سرزمینمان بودیم.»
پیشتر محمدجواد ظریف هم از سیاست خارجی جمهوری اسلامی و جهتگیری نسبت به آمریکا و روسیه انتقاد کرده است
وزیر خارجه اسبق ایران از وضعیت اقتصادی نامناسب ایران انتقاد کرده و گفته بخشی از این وضعیت به تحریم‌ها و بخشی به ناکارآمدی مدیران جمهوری اسلامی برمی‌گردد.
او با اشاره به موقعیت ایران که می‌تواند پیونددهنده آسیای مرکزی، قفقاز، خلیج فارس و پاکستان و شبه‌قاره هند باشد گفته واردات و صادرات ایران محدود شده و فرصت‌های تجاری عمده مانند خط لوله نفت و گاز بین المللی یا پیوند راه آهن عراق به ترکیه و اروپا به ترتیبی پیش می‌رود که طرف‌های دیگر ایران را دور می‌زنند.
آقای صالحی با اشاره به تحولات دیپلماتیک عمده جهانی و بازآرایی صف‌بندی‌ها گفته: «به هر حال هر کشوری دارد سعی می‌کند از این آب گل آلود برای خودش بهره لازم را ببرد. قضایا دارد خیلی آشفته می‌شود و ما در این آشفتگی وضعیت نسبتا معقولی را در حوزه نظامی، دفاعی و جبهه مقاومت در منطقه داریم.... چون الان ما قدرت منطقه‌ای هستیم، فرصت خوبی است که بنشینیم با غرب و در راس آن‌ها آمریکا یک گفتگو و یک مذاکره وسیع تری را انجام دهیم. شاید اسمش را بگذاریم مذاکره سیاسی.»
او البته تاکید کرده است که باید برای چنین مذاکرات همه‌جانبه‌ای «انسجام و وحدت ملی» در ایران تقویت شود.
آقای صالحی به ویژه به انتخابات مجلس شورای اسلامی اشاره کرده و گفته: «ما باید کاری کنیم که بهانه به دست دیگران ندهیم و شاهد رفتارهای ناهنجار در جامعه از هر طرفی که باشد نباشیم.»
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید