تهران در پی ترور قاسم سلیمانی از رخنه «نفوذی‌ها» در میان شبه‌نظامیان عراقی نگران است

خبرگزاری رویترز روز جمعه ۳۱ اردیبهشت ماه در گزارشی نوشته است، ایران در راهبرد خود در عراق دست به تغییری تاکتیکی زده است و اکنون به جای اتکا به گرو‌ه‌های بزرگ شبه نظامی شیعه، پیکارجویان زبده و وفادار را در گروه‌های کوچک سازماندهی کرده است.

طبق این گزارش، اعضای این گرو‌ه‌های ویژه سال گذشته تحت نظارت نیروی قدس سپاه آموزش‌هایی را در جنگ‌های پهپادی، رصد و ردیابی، و انتشار تبلیغات آنلاین فراگرفته‌اند.

رویترز: تاکتیک تازه ایران در عراق برای سازماندهی گروه‌های شبه نظامی کوچک‌ و وفادار

منابع نظامی و امنیتی عراقی و دیپلمات‌های غربی به رویترز گفته‌اند ، این گروه‌های جدید شبه نظامی کوچک٬ عامل اجرای یک رشته از حملات پیچیده‌ علیه آمریکا و متحدانش در عراق هستند.

رویترز می‌گوید، این تغییر تاکتیک ایران در عراق از پیامدهای کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، است چرا که او از نزدیک کنترل گروه‌های شبه‌نظامی شیعه عراقی را در دست داشت.

قاسم سلیمانی در نخستین لحظات روز ۱۳ دی ۱۳۹۸ همراه با ابومهدی المهندس، معاون نیروهای شبه‌نظامی حشدالشعبی که در عراق فعال هستند و ۸ تن از همراهان و همکاران‌شان، دقایقی بعد از فرود هواپیمای حامل قاسم سلیمانی از پروازی از دمشق، با شلیک چند راکت از پهپادهای آمریکایی در جاده داخلی فرودگاه بغداد کشته شدند.

رویترز اضافه کرده است، اسماعیل قاآنی، فرمانده جدید نیروی قدس و جانشین قاسم سلیمانی، به وضعیت جریان‌های داخلی عراق آشنا نبود و به همین دلیل نفوذ او در بین گروه‌های شبه نظامی عراقی به اندازه قاسم سلیمانی نیست.

یک مقام امنیتی عراق در این زمینه به رویترز گفته است: این گروه‌های جدید مستقیما به نیروی قدس سپاه پاسداران متصل هستند. آنها از نیروی قدس دستور می‌گیرند و نه از سوی عراقی‌ها.

رویترز می‌گوید، گزارش تغییر تاکتیک ایران در عراق توسط یک مقام امنیتی عراقی دیگر، سه فرمانده گروه‌های بزرگ شبه نظامی مورد حمایت ایران، یک مقام دولت عراق، یک دیپلمات غربی و یک منبع نظامی غربی مورد تایید قرار گرفت.

یکی از فرماندهان شبه‌نظامی مورد حمایت ایران در عراق به رویترز گفته است،‌ به نظر می‌رسد ایرانیان با دقت زیاد افراد و اعضای این گروه‌های جدید را انتخاب کرده‌اند که بتوانند حملاتی را انجام دهند و مخفی هم بمانند. ما نمی‌دانیم آنها چه کسانی‌اند.

طبق این گزارش، یکی دیگر از عوامل موثر در این زمینه ، اعتراضات و تظاهرات عمومی در شهرهای مختلف عراق در سال ۲۰۱۹ علیه نفوذ ایران در این کشور بود که باعث شد که گروه‌های شبه نظامی بزرگ عراقی کمتر در عرصه عمومی موضع‌گیری کنند. اما با کشته شدن قاسم سلیمانی شکاف و چند دستگی بین این گروه‌ها افزایش یافت و کنترل آنها برای ایران مشکل شده بود.

رویترز می‌گوید، اتکا به گروه‌های کوچک شبه نظامی ورزیده مزایای تاکتیکی هم داشته است. چنین گروه‌هایی کمتر در معرض نفوذ قرار خواهند گرفت و قادرند به طور موثرتر با به کارگیری آخرین تکنیک‌ها و فناوری‌هایی که ایران در اختیار آنها قرار می‌دهد مانند پهپادها، به اهداف مورد نظر خود در عراق حمله کنند.

مقامات امنیتی عراق به رویترز گفتند که حداقل ۲۵۰ پیکارجوی شیعه در طی سال ۲۰۲۰ به لبنان اعزام شدند و در آنجا با نظارت نیروی سپاه پاسداران و حزب الله لبنان آموزش‌های لازم برای پرواز پهپادها، شلیک راکت، بمب‌گذاری و تبلیغات آنلاین در شبکه‌های اجتماعی را فراگرفتند.

یک مقام امنیتی عراقی هم گفته است، این گروه‌های جدید کاملامخفی هستند و رهبران آنها ناشناخته‌اند و مستقیما زیر نظر سپاه کار می‌کنند.

یک فرمانده شبه نظامی شیعه عراقی در همین زمینه به رویترز گفته است، آنها (ایرانی‌ها) معتقدند عواملی در یکی از این گروه‌ها با لو دادن (موقعیت) قاسم سلیمانی٬ باعث کشته شدن فرمانده سپاه قدس شد. آنها همچنین شاهد چند دستگی و رقابت‌های شخصی بر سر قدرت (گروه‌های شبه نظامی شیعه) بودند.

یک فرمانده شبه نظامی دیگر هم گفته است، جلسات و تماس‌ها بین ما و ایرانی‌ها کاهش یافته است. ما دیگر جلسات منظمی نداریم و آنها دعوت از ما به ایران را متوقف کرده‌اند.

در فروردین ماه سال جاری فرودگاه اربیل در اقلیم کردستان عراق توسط پهپاد هدف قرار گرفته شد. در این حمله به یک ساختمان خسارت وارد شده، ولی کسی در آن مجروح نشده است.

اما در حمله راکتی در بهمن ماه سال گذشته به اطراف فرودگاه بین‌المللی اربیل و در نزدیکی محل استقرار نیروهای آمریکایی در شمال عراق دست‌کم ۸ مجروح و یک کشته بر جای گذاشت.

یک گروه کمتر شناخته شده شیعه که خود را «اولیاء دم» می‌نامید، مسئولیت حمله راکتی به فرودگاه اربیل را به بر عهده گرفته بود.

رویترز در فروردین ماه نوشته بود که طی سال گذشته بیش از ۱۰ گروه کوچک شبه نظامی شیعه‌ در عراق اعلام موجودیت کرده و حملات راکتی مختلف را به خود نسبت داده‌اند.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

خبرگزاری «رویترز»، به نقل از مسؤولان امنیتی دو کشور عراق و آمریکا گزارش داده که بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، توسط نیروهای امریکائی در ابتدای سال 2020، نگاه تهران نسبت به گروه‌های شبه‌نظامی عراقی وابسته به سپاه تغییر کرده است.

در این گزارش آمده است که نیروی سپاه قدس، اعتماد خود را نسبت به اکثر فرماندهان شبه‌نظامی خود در عراق از دست داده و تلاش می‌کند در یک فرآیند گزینشی دقیق، تعدادی از آنها را به‌عنوان «نیروی وفادار» انتخاب کند و از بقیه چشم‌پوشی کند.

دوره‌های آموزشی

بنا به این گزارش، این گروه برگزیده بلافاصله به صورت محرمانه درباره کار با پهپادهای مسلح، تبلیغات اینترنتی و دروس ستادی مدیریت جهت فرمانبری انحصاری از مقامات سپاه وارد دوره‌های آموزشی شدند.

با پایان دوره آموزشی، حداقل 250 نفر از این نیروها در لبنان توسط سپاه پاسداران و افرادی از حزب الله، برای انجام عملیات، مامور شده و عملیات پیچیده خود را علیه نیروهای امریکائی در عراق و هم پیمانان آن را بنا به گفتهٰ‌ مسؤولان اطلاعاتی عراق، فرماندهان شبه‌نظامیان جدا شده از ایران، منابع دیپلماتیک و نظامی کشورهای غربی آغاز کردند.

یک منبع اطلاعاتی عراق به «رویترز» گفته است «این دسته‌ها با سپاه پاسداران ارتباط مستقیم دارند. فقط از آنها دستور می‌گیرند و از هیچ طرف عراقی حساب نمی‌برند». همچنین یک مقام عراقی دیگر گفته است «اعضای این دسته‌ها به‌شکل کاملا محرمانه عمل می‌کنند، فرماندهان آنها شناسائی نشدند و ارتباط آنها فقط با سپاه پاسداران ایران است».

مقامات عراقی و منابع اطلاعاتی غربی درباره حملات این گروه‌ها می‌گویند «این دسته‌ها حملات اخیر به پایگاه امریکائی «عین الاسد» در ماه جاری را انجام دادند. همچنین این گروه‌ها مسؤول حمله به فرودگاه اربیل در ماه آوریل و حمله به کشور پادشاهی سعودی در ژانویه گذشته بودند. تمام این حملات با پهپادهای مسلح و انفجاری صورت گرفته است».

در سالهای گذشته، جمهوری اسلامی به بهانه «مبارزه با داعش»، توانست گروه‌های وسیعی از شیعیان عراق را با سازمانی بسیج کند. اما پس از مرگ قاسم سلیمانی، اعتماد خود را به این شبه‌نظامیان از دست داد و تنها بر گروه کوچکی از آنها تکیه کرد. در این مدت، بسیاری از رهبران شبه‌نظامیان از صف ایران خارج شدند. برخی دیگر توسط جمهوری اسلامی کنار گذاشته شدند. فرماندهان سپاه معتقدند که اطلاعات رفت و آمد قاسم سلیمانی از درون همین گروه‌های وسیع شبه‌نظامی درز کرده است.
گروه‌های جدید التأسیس ایران در عملیات تازه خود، نام‌های جدیدی بر خود گذاشته‌اند، اما مقامات غربی و گزارش مراکز تحقیقاتی بر این موضوع تأکید می‌کنند که تمام این اسامی جدید برای پنهان کردن هویت حقیقی این دسته‌هاست که حکومت ایران مایل است، در زمانی که با دولت بایدن گفتگو می‌کند، عملیات آنها مخفی و محرمانه بماند. این دسته‌ها به‌عنوان یک «عامل فشار محرمانه» از سوی ایران به کار گرفته می‌شوند.