بلینکن: برای ایران دیر نیست که تغییر مسیر بدهد اما لفاظی‌ها جایی برای خوش‌بینی نگذاشته

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته است که هنوز زمان برای دستیابی به توافق هسته ای با ایران در مذاکرات وین وجود دارد و برای "تغییر مسیر ایران دیر نشده است."

اما او افزوده که "لفاظی‌ها واقدامات اخیر ایران دلیل کمی برای خوشبینی باقی گذاشته است."

آقای بلینکن گفته است در آینده نزدیک، ظرف فردا یا پس فردا مشخص خواهد شد که آیا ایران با حسن نیت به مذاکرات هسته ای بازگشته است یا خیر.

آقای بلینکن که در سوئد با خبرنگاران صحبت می‌کرد گفت که "گفتگوی خوبی" با سرگئی لاوروف، همتای روس خود درباره مذاکرات وین داشته است.

او همچنین گفت که مذاکراتی با همتای اسرائیلی خود درباره مذاکرات وین داشته است.

پیشتر لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا هم از مذاکره خود با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه درباره ایران خبر داده بود.

نشست شورای وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا در استکلهم، پایتخت سوئد امروز آغاز به کار کرد.

مقامات ایران اصرار داشته‌اند که پیش از ادامه مذاکرات، آمریکا باید تمامی تحریم‌هایی را پس از خروج برجام علیه ایران به اجرا گذاشته لغو کند.

دولت قبلی آمریکا برخی از این تحریم‌ها را مشخصا به خاطر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع کرد اما شمار دیگری از آنها به موضوعات دیگر مانند نقض حقوق بشر و برنامه موشکی ایران مربوط می‌شود. اگرچه بازگشت ایران و آمریکا به برجام می‌تواند لغو تحریم‌های اتمی توسط دولت کنونی آمریکا را توجیه کند، اما برداشتن دیگر تحریم‌ها از جمله در زمینه حقوق بشر بدون انتقاد نخواهد بود.

در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا با توصیف برجام به عنوان "بدترین توافق" در تاریخ آمریکا، از آن خارج شد. آقای ترامپ، این توافق را ناقص دانسته و گفته بود که نه تنها مانع از آنچه که او "اقدامات بی‌ثبات ساز" ایران در منطقه می‌دانست نشده، بلکه تنها برای چند سال اعتبار دارد و پس از آن نظارتی بر برنامه اتمی ایران وجود نخواهد داشت.

وی با وضع تحریم‌های فزاینده علیه ایران معتقد بود که حکومت این کشور سرانجام به مذاکره برای توافقی جامع‌تر تن درخواهد داد.

دولت جو بایدن، رئیس جمهوری کنونی که در زمان حصول توافق برجام در سال ۲۰۱۵ معاون رئیس جمهوری وقت بود، به بازگشت به برجام متعهد است اما مذاکرات غیرمستقیمی که از زمان آغاز ریاست جمهوری او با ایران صورت گرفته هنوز به نتیجه نرسیده است.

مقامات آمریکایی خواستار آن هستند که پیش از لغو تحریم‌ها، ایران برای بازگشت به تعهدات برجامی که به تلافی خروج آمریکا نقض کرده گام‌هایی بردارد. ایران این شرط را نپذیرفته و شرایط دیگری را مطرح کرده است. یکی از این شرایط، تعهد ایالات متحده به این است که دیگر از برجام خارج نخواهد شد.

چنین تعهدی مستلزم تدوین یک معاهده رسمی و تصویب آن در کنگره آمریکاست که به گفته برخی مقامات آمریکایی، بعید به نظر می‌رسد ولو اینکه فرض شود که جمهوری اسلامی خود مایل به ورود به یک معاهده رسمی با ایالات متحده خواهد بود.

در همانحال، شماری از رهبران حزب جمهوریخواه - حزب آقای ترامپ - هشدار داده‌اند که در صورت بازگشت این حزب به قدرت، از جمله با کسب اکثریت کرسی‌های کنگره در انتخابات سال آینده برای لغو توافق احتمالی بین آقای بایدن و جمهوری اسلامی تلاش خواهند کرد.

همزمان، در پی گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این مورد که ایران با سانتریفوژهای پیشرفته‌تر به غنی سازی اورانیوم پرداخته، نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل خواستار توقف فوری مذاکرات احیای برجام شد که از روز دوشنبه در وین در جریان است.

اسرائیل چند روز پیش اعلام کرد که ایران در صدد غنی سازی اورانیوم تا خلوص ۹۰ درصد است. اورانیوم با این درجه خلوص دارای کاربرد صنعتی صلح‌آمیز نیست. اسرائیل مشخص نکرده است که این اطلاعات را از چه منبعی کسب کرده است.

اما رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش ها از غنی سازی ۹۰ درصدی در ایران را تکذیب کرده است. آقای گروسی در گفتگو با شبکه تلویزیونی ۲۴ فرانسه گفت تنها کسی که در تاسیسات هسته ای ایران حضور دارد آژانس است و آژانس می تواند بگوید ایران غنی سازی ۹۰ درصدی ندارد.

بلینکن روز پنجشنبه در پایتخت سوئد به خبرنگاران گفت: خیلی زود متوجه خواهیم شد که آیا ایران واقعا قصد دارد با حسن نیت درباره احیای برجام مذاکره کند یا خیر.

او با تاکید بر اینکه «هنوز دیر نیست که ایران به طور معنی‌داری با گفت‌وگوها تعامل کند» گفت: «اقدامات اخیر و لفاظی‌های جدید [ایران] دلیل چندانی برای خوش‌بینی نمی‌دهد.»

وزیر خارجه آمریکا افزود: «کاری که ایران نباید بکند این است که وقتی پایش را در مذاکرات گذاشت دیگر نباید وضع موجود برنامه خود را حفظ کند.»

آنتونی بلینکن که برای شرکت در نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا به استکهلم سفر کرده همچنین گفت‌وگوی اخیر خود با سرگئی لاوروف، همتای روسی خود، درباره ایران را «خوب» توصیف کرد و افزود که روز چهارشنبه نیز «گفت‌وگوی مفصلی» با نخست وزیر اسرائیل درباره جمهوری اسلامی داشته است.

نخستین مذاکرات وین از زمان ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی از هشتم آذر در پایتخت اتریش آغاز شده و روز پنجشنبه علی باقری، رییس تیم مذاکره‌کنندگان ایران گفت که پیشنهادهای ایران برای توافق جدید در دو سند تحویل گروه ۱+۴ شده است.

به گفته او، پیشنهادها برای توافق جدید در قالب دو موضوع «لغو تحریم‌ها» و «مسائل هسته‌ای» به گروه ۱+۴ تدوین و تحویل شده است.

از سوی دیگر روز پنجشنبه نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، با تاکید بر اینکه باج‌گیری هسته‌ای به تاکتیک جمهوری اسلامی در مذاکرات تبدیل شده، از قدرت‌های جهانی خواست مذاکرات وین را سریعا متوقف کنند.

بنابر اعلام دفتر نفتالی بنت، او در گفت‌وگوی تلفنی با آنتونی بلینکن تاکید کرده است: «ایران در حال استفاده از باج‌گیری هسته‌ای به عنوان یک تاکتیک مذاکرات است و این اقدام باید با خاتمه سریع مذاکرات و برداشتن گام سخت از سوی قدرت‌های جهانی جواب بگیرد.»

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، ‌در واکنش به این سخنان در توییتی نوشت: «هیات‌های نمایندگی در وین از اقامتگاه نخست وزیر اسرائیل دستور نمی‌گیرند.»

عصر پنجشنبه همچنین علی باقری در وین با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیدار کرد. گروسی پس از این دیدار در توییتی نوشت: «درباره مبادلات‌مان در زمینه مذاکرات برجام و همچنین موضوعات مرتبط با فعالیت‌های دوجانبه‌مان گفت‌وگو کردیم.»

مدیرکل آژانس یک روز پیشتر گزارش‌ها درباره زمینه‌سازی فنی ایران برای غنی‌سازی ۹۰درصدی اورانیوم را رد کرده و در عین حال خواستار دسترسی بدون محدودیت بازرسان این سازمان به تاسیسات هسته‌ای ایران شده بود.

رافائل گروسی همچنین در مصاحبه‌ای با تلویزیون فرانس ۲۴ اعلام کرد هر زمان که دسترسی کامل و مورد نیاز این نهاد به تاسیسات ایران قطع شود وظیفه‌اش است که اعلام کند و دور نیست که آن زمان برسد.

او درباره وضعیت فعلی گفت: نظارت‌مان از ورای ابرها است و بخوبی نمی‌بینیم.