از جنگ تا کرونا

 

جمع بندی جدی از مدیریت جنگ ارائه نشده است. کتابها و جزوات زیادی منتشر شده که بیشتر به تجلیل از آنچه رخ داده اختصاص داده شده است. هنوز درباره گزینه های پیش روی مدیریت جنگ در مقاطع مختلف سخن چندانی گفته نشده است.

در میان گزارش گران و تحلیل کنندگان جنگ آنها که در موسسات رسمی شاغل هستند چاره ای جز تایید آنچه رخ داده نداشته اند و آنها هم که خارج از این موسسات به مطالعه درباره جنگ پرداخته اند ، اغلب دسترسی به اسناد و مدارک نداشته اند و ناچار شده اند برپایه حداقل شواهد دست به استنتاج زنند.

هشت سال جنگ برای هر ملتی انبوهی از تجارب را در بردارد. این تجارب تنها به هنر جنگ کردن اختصاص ندارد بلکه از خلال سیاست ها ، تصمیمات و برنامه ها در گذشته می توان هنر جنگ نکردن و صلح را نیز کسب کرد. حوادث مرتبط با جنگ از ماه ها پیش از وقوع آن تا سال ها بعد از آن را در بر می گیرد. آیا می شد با تمهیداتی از تحمیل جنگی هشت ساله بر ملت جلوگیری کرد؟ آیا می شد با قدری واقع بینی زمان جنگ را کوتاه کرد و هشت سال ملت را در معرض عوارض مستقیم و غیر مستقیم جنگ قرار نداد؟ آیا امکان آن بود تا مدیریت پس از جنگ با هوشیاری و رویکردی علمی تصور نکند با پایان جنگ عوارض و پیامدهای آن هم خاتمه می یابد و زندگی بلافاصله به وضعیت عادی بازمی گردد؟ پاسخ این سئوالات و ده ها سئوال دیگر را تنها با واکاوی انتقادی جنگ هشت ساله می توان یافت.

اخیرا وزیر بهداشت و درمان گفت: « در ۸ سال جنگ ایران و عراق ۲۳۰ هزار تا ۲۴۰ هزار نفر کشته شدند ولی در ۱۸ ماه شیوع کرونا در ایران ۱۱۳ هزار نفر کشته شده اند و بر این اساس آمار قربانیان کرونا در مقایسه با جنگ بیشتر بوده است». هشت سال جنگ موجب شد تا مردم ایران هر روز شاهد از دست رفتن عزیزانشان در هر شهر و روستا باشند. بی تردید فردای پذیرش قطعنامه 598 همه ما با هم عهد کردیم تا از این پس اجازه ندهیم چنین مصیبتی بر سر ما آوار شود. اگر در آن دوران کسی وعده می داد که سه دهه بعد جامعه ایران مصیبتی بسیار دردناک تر را تجربه خواهد کرد، پاسخ حاکم و محکوم آن بود که پس از این هرگز اجازه نخواهیم داد چنین سرنوشت نحسی بر ملت ما تحمیل شود. سئوال مهم و اساسی که امروز در برابر ما قرار داد این است که آیا این چرخه سیاه مصیبتی در پی مصیبتی دیگر را می توان متوقف کرد؟

کمتر کسی را سراغ دارم که نقش و سهم سوء مدیریت کرونا را در فاجعه امروز انکار کند. چه چیز موجب شد تا ملت ما که هنوز سایه مصیبت های جنگ برسرش آوار است بار دیگر ناچار به تحمل وضعیتی چنین سخت تر و هراسناک تر شود؟ اگر فردای پس از جنگ به واکاوی آنچه رخ داد، پرداخته بودیم و از متن آن همه بدبختی و سیاهی جنگ، راز چنین تقدیری را شناخته بودیم شاید فرصت آن را پیدا می کردیم تا مانع از تکرار این همه رنج و مرگ شویم. باید به آنچه در هشت سال جنگ بر سرمان آمد بیشتر می اندیشیدیم، همان طور که امروز نیز باید به آنچه در دوسال اخیر بر مردم رفته بیشتر بیاندیشیم، شاید مانع از وقوع مصیبت های بعدی شویم.

راز گره گشایی ملت ها در بزنگاه هاوخارج شدن از چرخه های اعتراض، ناکامی و مصیبت، خود آگاهی آنها است.

ايران فردا