سالگرد اعدام نوید افکاری ؛ «بازداشت سعید افکاری» و سوالات بی‌جواب

همزمان از ایران گزارش شده است در آستانه سالروز اعدام نوید افکاری، برادرش، سعید افکاری، بازداشت شده است. گفته شده که نیروهای لباس شخصی در ورودی شهر شیراز، او را با ضرب و شتم بازداشت کرده و به مکان نامعلومی برده‌اند. سعید افکاری، دیروز در توییتی از فشار نیروهای امنیتی بر خانواده‌اش و تلاش‌ها برای جلوگیری از برگزاری سالگرد اعدام برادرش خبر داده بود.

نوید افکاری سنگری، به اتهام قتل حسن ترکمان کارمند حراست اداره آبفا شیراز به محاربه و "دو بار اعدام" محکوم شد.

این زندانی سیاسی که به دنبال اعتراضات مرداد ۱۳۹۷ بازداشت شده بود، در ۲۲ شهریور ۹۹ اعدام شد.

مقامات ایران اصرار داشتند که نوید افکاری برای قتل آقای ترکمان "قصاص" شد نه "اعدام". این در حالی است که گفته می‌شد تشریفات حکم به طور کامل اجرا نشده بود.

نوید افکاری در حالی اعدام شد که در پرونده او هنوز ابهامات بسیاری وجود داشت. او و برادرانش می‌گفتند زیر شکنجه مجبور به اعتراف دروغین و پذیرفتن مسئولیت این قتل شده بودند.

بهیه نامجو، مادر نوید گفته بود که پسرانش شکنجه شده بودند تا علیه هم شهادت دهند و یکی از آنها در زندان دو بار اقدام به خودکشی کرد.

نوید افکاری در دادگاه اتهام قتل را نپذیرفت.

او پیش از اعدام در یک فایل صوتی گفت: "توی جمهوری اسلامی ایران یک بی‌گناه به اسم نوید افکاری داره هر لحظه به طناب دار نزدیک‌تر می‌شه و اگه صداش رو خفه کنن اگه تنها بمونه زندگی‌ش رو ازش می‌گیرن و آب هم از آب تکون نمی‌خوره."

صدای دادخواهی نوید افکاری در فضای مجازی پیچید و پرونده پر ابهام او به یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های قضایی ایران در سال‌های اخیر تبدیل شد که توجه سازمان‌های بین‌المللی را به خودش جلب کرد.

پیش از اعدام، کمپینی برای نجات جان او در فضای مجازی به راه افتاد که بسیاری از چهره‌های مشهور بین‌المللی، از جمله دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا نیز با آن هم‌صدا شدند.

ابهامات در پرونده

به گفته خانواده افکاری، اولین اقرار او به قتل یک ماه پس از بازداشتش بوده و او در این مدت به وکیل دسترسی نداشته و از حق ملاقات محروم بوده است.

در فایل صوتی که از دادگاه نوید افکاری منتشر شده، او سوالات زیادی را درباره ابهامات پرونده‌اش پرسید و خواسته‌های زیادی را برای رفع ابهام مطرح کرد، اما به این خواسته‌ها پاسخی داده نشد.

او در جلسه دادگاه بارها از قاضی خواست که بی‌طرف باشد و به او فرصت دفاع بدهد.

نوید افکاری گفته بود که در اداره آگاهی مورد ضرب و جرح قرار گرفته و دستش از چندین ناحیه شکسته و از قاضی خواست تا شاهدش را احضار کنند، اما قاضی به این خواسته پاسخی نداد.

فردی به نام شاهین ناصری گفته بود که در اداره آگاهی شیراز شاهد کتک خوردن نوید افکاری و آسیب‌دیدگی جدی دست او بوده است.

آقای ناصری گفته بود که چند مامور به شدت با لوله آهنی او را کتک زدند و می‌گفتند که باید هر آنچه که آنها می‌گویند را بنویسد.

به گفته او ماموران طوری نوید را زدند که جیغ بلندی کشید و از حال رفت.

او گفت پس از آنکه در دادگاه جرائم امنیتی آنچه دیده بود را توضیح داد، بازپرس او را تهدید کرد و گفت مامورهارا وادار می‌کند که برای تهمت و افترا از او شکایت کنند.

قوه قضاییه ادعای شکنجه شدن برادران افکاری را رد کرد.

علاوه بر آن، فایل‌های صوتی که از جلسه دادگاه آقای افکاری منتشر شده نشان می‌دهد که او درخواست کرده بود فیلمی را که گفته می‌شد به قتل رسیدن حسن ترکمان به دست او را ثابت می‌کند را در دادگاه نشان دهند. اما به این درخواست او رسیدگی نشد.

تنها فیلمی که صداوسیمای ایران منتشر کرد یک ویدیوی کوتاه بود که نوید را در حال گذشتن از خیابان نشان می‌داد.

نوید افکاری همچنین در دادگاه گفت که نماینده دادستان ادعا می‌کند که از تی‌شرت او تصویر تهیه شده است. آقای افکاری از دادگاه خواست تا این تصویر را ارائه دهند. او گفت که تی‌شرتی که روی پرونده است متعلق به او نبوده و صاحب آن مشخص است. او از دادگاه خواست تا این فرد را احضار کنند تا درباره تی‌شرت توضیح دهد.

یکی دیگر از ابهامات پرونده نوید افکاری شماره پلاک موتوری است که گفته می‌شد در صحنه قتل مشاهده شده است. نوید در جلسه دادگاه گفت که شماره پلاکی که شاکیان و خانواده مقتول از آن شکایت دارند و می‌گویند در صحنه قتل دیده شده با شماره پلاک موتور برادرش وحید که به گفته دادگاه برای ارتکاب به قتل استفاده شده، تفاوت دارد.

در فیلمی که از بازسازی صحنه قتل از صداوسیما منتشر شد از موتور وحید افکاری استفاده شده بود، اما شماره پلاک آن با شماره پلاک موتوری که در صورت‌جلسه فرماندهی استان فارس درج شده بود متفاوت بود.

نوید افکاری در پایان دادگاه خواسته‌هایی را برای رفع ابهامات موجود در پرونده اش مطرح کرد از جمله، نمایش فیلم دوربین مدار بسته، احراز هویت اشخاص حاضر در فیلم دوربین مدار بسته، رفع ابهامات مشخص شده در بازسازی صحنه، احراز هویت صاحب تیشرت، بررسی و تحقیق درباره آلت قتل، احراز هویت مالک موتورسیکلت با شماره پلاکی که در دادگاه ذکر شده بود، و بررسی گزارش تفتیش و یا بررسی جسد در خصوص آثار انگشت اشخاص روی بدن یا لباس مقتول.

به خواسته های نوید افکاری و وکیلش و همچنین ابهاماتی که مطرح کرد رسیدگی نشد و نتیجه دادگاه صدور حکم اعدام برای او بود.

با این حال دادگستری استان فارس در اطلاعیه‌ای گفت که مراحل دادگاه نوید دو سال طول کشیده و امکان اشتباه "نزدیک به محال" بوده است.

تعجیل در اجرای حکم اعدام و عدم اجرای تشریفات قصاص

دادگستری استان فارس به استفاده از واژه اعدام توسط رسانه‌ها ایراد گرفته و گفته که باید از کلمه قصاص استفاده می‌شد.

حسن یونسی، وکیل نوید افکاری گفته بود که ماده ۴۳ آیین‌نامه نحوه اجرای حکم سلب حیات اجرا نشده بود، از جمله اینکه خانواده مقتول یا وکیل آنها، وکیل محکوم و شهود باید ۴۸ ساعت پیش از اجرای مجازات مطلع شوند.

آقای یونسی گفت که دستگاه قضایی برای اجرای حکم عجله داشته و بعد از اجرا به خانواده او اطلاع دادند که فرزندشان اعدام شده است.

قوه قضاییه گفته بود که پیش از اعدام به نوید افکاری پیشنهاد داده شده بود که به صورت حضوری با خانواده‌اش ملاقات کند اما او تماس تلفنی را ترجیح داده است.

در فایل صوتی آخرین تماس تلفنی نوید با برادرش که چند ساعت پیش از اعدام انجام شد نوید می‌گوید که قرار است آنها را به تهران ببرند. به نظر می‌رسد که او در آن زمان از اجرای قریب‌الوقوع حکم اعدام خود اطلاع نداشته است.

همچنین بسیاری با اشاره به اعدام نوید افکاری در ماه محرم گفته‌اند که این حکم با عجله اجرا شده است. دادگستری اما گفته که هیچ قانون و دستورالعملی مبنی بر اینکه نباید در ماه محرم حکم قصاص را اجرا کرد، وجود ندارد.

به صورت سنتی معمولا احکام اعدام و قصاص در ماه‌های حرام اجرا نمی‌شود.

ادامه فشار نیروهای امنیتی بر خانواده

پس از اعدام ناگهانی، نوید افکاری شبانه و با تدابیر امنیتی دفن شد.

مدتی پس از اعدام نوید افکاری، نیروهای امنیتی پدر و برادر او را در محل دفنش بازداشت کردند. یکی از نزدیکان نوید افکاری گفته بود که خانواده افکاری تحت فشار بوده‌اند که برای او سنگ قبر نگذارند و پدر و برادر او در حال آماده‌سازی مزار او برای نصب سنگ قبر بودند که بازداشت شدند.

گفته شده بود که به خانواده افکاری گفته بودند که اجازه ندارند سنگ قبری برای او بگذارند مگر آنکه چیزی روی آن بنویسند که به آنها گفته می‌شود.

آنها به پدر نوید گفته بودند که اگر برای او سنگ قبر نگذارد دو پسر دیگرش را به بند عمومی منتقل می‌کنند.

وحید و حبیب افکاری، برادران نوید، بیش از یک سال است که در انفرادی به سر می‌برند. اخیرا سعید افکاری گفته بود که دو سال تبعید به احکام وحید اضافه شده است.

انتشار ویدیویی از سوی خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، که ادعا شده تصاویری از دوربین مداربسته محل نگهداری برداران افکاری است، با واکنش‌های بسیاری رو‌به رو شد.

خبرگزاری تسنیم این تصاویر را در پاسخ به نگرانی‌ها نسبت به وضعیت برادران افکاری منتشر کرد. اما بسیاری انتشار این ویدیو را نقض حقوق این دو برادر دانستند.

چندی پیش هم سعید افکاری در توییتر اعلام کرد که تلفن همراه خواهرش به دست نیروهای امنیتی افتاده و حساب‌های کاربری‌اش از دسترس او خارج شده است.

در همین‌ حال تمام محتوای اینستاگرام الهام افکاری از صفحه اینستاگرام او پاک شد و ویدیوی اعترافات نوید افکاری جای آن را گرفت.

سعید دهقان، وکیل خانواده افکاری در این باره در توییتر خود نوشت که "انتشار اعترافات اجباری نوید افکاری با اینستاگرام خواهرش توسط نهادهای امنیتی" نشان از "عادی سازی نقض حریم خصوصی شهروندان" توسط این نهادهاست.

در آستانه سالگرد اعدام نوید افکاری، گزارش‌های از بازداشت برادرش سعید منتشر شد. گفته می‌شد او در شیراز توسط نیروهای امنیتی مورد ضرب و جرح قرار گرفته و بازداشت شده است.

چند روز پیش از سال‌روز اعدام نوید افکاری، سعید در صفحه توییتر خود گفته بود که نهادهای امنیتی خانواده و فامیل تحت فشار قرار داده‌اند تا مانع برگزاری مراسم شوند.