هر دلار آمریکا دیروز در بازار تهران در آستانه ۲۶ هزار و ۹۰۰ تومان معامله شد. این سومین روز متوالی است که قیمت دلار میل به ورود به کانال ۲۷ هزار را پیدا می‌کند، اما هنوز از مرز رد نشده است.
این خبر خوبی برای هیچ‌کس در ایران نیست؛ شاید گروه کوچکی از سرمایه‌گذاران بازار ارز به این خیال که ارزش داراییهای خود را با خرید دلار تضمین کرده‌اند، احساس خشنودی کنند؛ اما واقعیت این است که وقوع یک جهش تازه در بازار ارز، در حکم پس‌لرزه‌ای شدید در یک ساختمان نیمه‌خراب است و آنچه را که باقی مانده، روی سر همه آوار می‌کند.
چرا قیمت دلار در این روزها افزایش پیدا کرده و این افزایش قیمت چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟
برخی تحلیل‌گران از تاثیر واقعی افغانستان و سقوط هرات و کابل صحبت می‌کنند و نوسان‌های مقطعی را به تحولات همسایه شرقی نسبت می‌دهند.
البته تحولات افغانستان و به خصوص اهمیت بازار هرات روی بازار تهران بی‌تاثیر نیست؛ اما ساده‌انگارانه است اگر تکانه‌های بازار ارز را محصول تحولات خبرساز همسایه شرقی بدانیم. واقعیت آن است که عوامل داخلی هم در افزایش انتظارات تورمی موثر است و هم در به هم خوردن تعادل ارزی کشور نقش کلیدی و اساسی دارد.
آنچه مسلم است حساب دخل و خرج ارزی کشور با هم نمی‌خواند. بر اساس گزارش خزانه‌داری کل در دو ماه نخست امسال کمتر از ۳ درصد درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده محقق شده است. در حالی که بیش از یک‌چهارم بودجه عمومی سال ۱۴۰۰ روی درآمدهای نفتی حساب کرده است. این مساله هم اثر مستقیمی بر حساب دخل و خرج ارزی کشور دارد و آن را به هم می‌زند و هم باعث افزایش کسری بودجه و تشدید تورم می‌شود.
بازخوانی آمار تجارت خارجی ایران در سه سال گذشته نشان می‌دهد، درآمد ارزی صادرات غیرنفتی که بر اساس گزارش‌ها همه آن وارد کشور نمی‌شود، حتی کفاف ارز مورد نیاز برای واردات رسمی را هم نمی‌دهد، چه برسد به تقاضای سنگین ارز برای واردات غیررسمی که گفته می‌شود تا ۱۲ میلیارد دلار است. خروج سرمایه که گفته می‌شود به ۱۵ میلیارد دلار می‌رسد، خرده‌تقاضاهایی مانند سفر و ارز دانشجویی و موارد دیگر و البته تقاضای ارز برای خریداران و سرمایه‌گذاران داخلی که برآورد دقیقی از آن وجود ندارد.
روشن است که میزان تقاضای ارز به مراتب بیش از میزان عرضه آن است، بنابراین تا زمانی که ایران نتواند از پس مشکل تحریم‌ها بربیاید و دلارهای نفتی را وارد کشور کند، امید به پایدار شدن قیمت دلار، امید پوچ و واهی است.
برخی گمان می‌کردند با یکد‌ست شدن حاکمیت در جمهوری اسلامی بحران سیاست خارجی مهار و تحریم‌ها رفع می‌شود، اما تا الان هیچ نشانه‌ای از احتمال بازگشت آمریکا به برجام و احتمال رفع تحریم‌ها در کوتاه‌مدت دیده نمی‌شود.
ادامه این وضعیت تاثیری ویران‌گر بر همه شئون اقتصاد ایران، از جمله همین بازار ارز دارد. شاید بتوان تکانه‌های بازار در هفته گذشته را نخستین نشانه‌های یک زلزله بزرگ تازه ارزیابی کرد. به هر حال با دلایل و نشانه‌های اقتصادی و سیاسی زیادی وجود دارد که انتظارات تورمی را بالا می‌برد. یعنی این تصور را در میان گروهی از سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند که قیمت ارز به زودی با یک جهش روبه‌رو می‌شود. همین باعث هجوم خریداران و افزایش قیمت‌ها اول در بازار ارز و با فاصله کوتاهی سایر بازارها می‌شود.
روز گذشته «سیدکمال سیدعلی»، معاون پیشین بانک مرکزی، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا از احتمال دلار بالای ۳۰ هزار تومانی در آینده نزدیک صحبت کرده و گفته است: «معتقدم اگر در برجام اتفاقی نیفتد و شرایط امروز ادامه داشته باشد، نرخ دلار به بالاتر از ۳۰ هزار تومان هم می‌رسد؛ اما اگر برجام احیا شود و امکان فروش دو و نیم میلیون بشکه نفت را داشته باشیم و میزان درآمدهای نفتی بالا برود، مشکلی در مدیریت ارزی کشور نخواهیم داشت.»
اما این چنین چیزی ممکن است؟ معاون پیشین بانک مرکزی همچنین به ترکیب تیم اقتصادی کابینه رئیسی هم اشاره کرده و واکنش بازار به این تیم را یکی از عوامل موثر در تحریک بازار دانسته است: «هر چند هنوز تیم اقتصادی دولت سیزدهم از مجلس رای اعتماد نگرفته و کاری را انجام نداده، اما چینش آن سیگنال مثبتی به جامعه نداده و همین هم بر روی بازار اثر می‌گذارد. باید توجه داشت باشیم که انتظارات تورمی در بازار بسیار اثرگذار است، این انتظارات فراتر از مسائل اقتصادی است و مردم منتظر هستند تا ببینند در آینده چه اتفاق می‌افتد.»
اما در آینده چه اتفاقاتی ممکن است رخ دهد؟ آیا دولت ابراهیم می‌تواند مشکل ته کشیدن منابع ارزی و کمبود درآمد را حل کند؟ آیا راه حلی برای کاهش تقاضای ارز در دست دارد؟ آیا می‌تواند کار تحریم‌ها را یکسره کند؟ آیا می‌تواند مشکل کسری بودجه را حل کند؟ چگونه؟ آیا مالیات‌ها را افزایش خواهد داد؟ یا حقوق کارمندان و بازنشستگان را کم خواهد کرد، یا از کدام مخارج و هزینه‌های ضروری کم خواهد کرد؟ آیا خواهد توانست، سیگنال و نشانه مثبت به بازارها جامعه ارسال کند؟
اگر بتواند که هیچ؛ در غیر این صورت، دلار بالای ۳۰ هزار تومان و تورم سه رقمی چندان دور از ذهن و غیرقابل انتظار نخواهد بود.
دلار صعودی شد
رویداد۲۴ - به گزارش رویترز، میزان داراییهای سرمایه گذاران خارجی از اوراق قرضه آمریکا در ماه ژوئن به بالاترین سطح خود از فوریه ۲۰۲۰ تاکنون رسیده است. طبق اعلام وزارت خزانه داری آمریکا، طرف‌های خارجی در ماه ژوئن در مجموع هفت تریلیون و ۲۰۲ میلیارد دلار اوراق قرضه وزارت خزانه داری در اختیار داشته اند که این رقم ۶۷ میلیارد دلار بالاتر از رقمی است که ماه قبل به ثبت رسیده بود. همچنین این میزان افزایش بالاترین میزان افزایش ماهانه در سال ۲۰۲۱ بوده است. ژاپن و چین بزرگ‌ترین دارندگان اوراق دلاری هستند.
با توجه به عملکرد ضعیف‌تر از حد انتظار اقتصاد چین، تقاضا برای اسکناس سبز به ویژه در کوتاه مدت بین معامله گران ارز تقویت شده است. از طرف دیگر با توجه به تسلط طالبان بر اکثریت مناطق افغانستان، نگرانی‌ها از افزایش تنش‌های ژیوپلتیکی در منطقه خاورمیانه به افزایش تقاضا برای دلار دامن زد. طالبان پس از کنترل بر کابل اعلام کرده است به زودی حکومتی جدید در افغانستان تشکیل خواهد داد و با توجه به مواضع آن‌ها می‌توان انتظار داشت خاورمیانه شاهد تحولات جدیدی باشد.
روند نزولی نرخ بیکاری در کشور‌های اروپایی باز هم ادامه داشته تا جایی که شمار بیکاران فرانسه تا پایان سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱ به ۸.۰ درصد رسید که این نرخ ۰.۲ درصد کمتر از پیش بینی‌ها و ۰.۱ درصد کمتر از دوره مشابه قبلی است. این نرخ بیکاری هم چنین کمترین نرخ ثبت شده ۹ ماه اخیر محسوب می‌شود. شمار افراد بیکار طی این مدت با ۱۶ هزار نفر کاهش به دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر نفر رسید تا برای چهارمین فصل متوالی شمار بیکاران فرانسوی زیر سه میلیون نفر باقی بماند.
نتایج نظرسنجی صورت گرفته دانشگاه میشیگان نشان می‌دهد شاخص اطمینان فعالان به اقتصاد آمریکا در ماه جولای با ۱۱ واحد کاهش نسبت به ماه قبل به ۷۰.۲ واحد رسیده که این عدد، کمترین سطح ثبت شده از دسامبر سال ۲۰۱۱ بدین سو بوده است. این ریزش، زنگ هشداری برای کاهش تمایل فعالان اقتصادی به سرمایه گذاری یا خرج کردن و در طرف مقابل، پس انداز بیشتر است. به بیان ساده‌تر با بدبینی ایجادشده، جریان سرمایه ورودی کمتر می‌شود و رشد اقتصادی کاهش پیدا خواهد کرد.
وزارت خزانه داری آمریکا با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد کسری بودجه این کشور در ماه جولای به ۳۰۲ میلیارد دلار رسیده که این رقم، بیشترین کسری بودجه ماهانه در طول تاریخ معاصر آمریکا بوده است. با توجه به وضعیت وخیم کرونایی مخارج دولت کماکان رو به افزایش است، اما از سوی دیگر سررسید دریافت مالیات‌ها برای بسیاری از مالیات دهندگان به تاخیر افتاده که این مساله به نوبه خود موجب کاهش محسوس درآمد دولت شده است.
بهبود وضعیت بازار کار و احتمال کاهش شتاب برنامه خرید اوراق قرضه بانک مرکزی آمریکا در روز‌های اخیر به عنوان یک عامل حمایتی مهم برای دلار عمل کرده است. از سوی دیگر بازدهی اوراق قرضه وزارت خزانه داری نیز نسبت به ماه قبل افزایش محسوسی داشته که در نتیجه این اتفاق، تمایل معامله گران برای در اختیار داشتن دلار بیشتر از قبل شده است. با توجه به وضعیت شاخص‌های کلان اقتصادی آمریکا پیش بینی می‌شود دلار روز‌های خوبی را در کوتاه مدت پیش رو داشته باشد.
احتمال جهش‌های بعدی کرونا، فعالان بازار را به شدت نگران کرده است. آنتونی فاوچی- مدیر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های عفونی آمریکا- گفته است مقصر اصلی این وضع، افرادی هستند که از زدن واکسن خودداری می‌کنند. از سوی دیگر لری برلیانت- عضو ارشد تیم تحقیقاتی سازمان بهداشت جهانی- گفته همه گیری کرونا به این زودی‌ها پایان نخواهد یافت و تنها بخش کوچکی از جمعیت جهان واکسینه شده اند. وی همچنین از افراد بالای ۶۵ سال خواسته است بیشتر مراقب خود باشند.
داده‌های تورمی آمریکا در ماه جولای می‌تواند تا حدی از نگرانی معامله گران نسبت به رسیدن تورم به سطح شش درصدی بکاهد. نرخ تورم ۵.۴ درصدی این ماه اگرچه فاصله زیادی با تورم دو درصدی هدفگذاری شده توسط بانک مرکزی دارد، اما متوقف شدن روند صعودی پس از چندین ماه افزایش متوالی نویدبخش آغاز مسیر بازگشت تورم به سطوح پایین‌تر است، به ویژه زمانی که جروم پاول- رییس بانک مرکزی- و دیگر مقامات بار‌ها و بار‌ها بر توانایی و در اختیار داشتن ابزار‌های لازم برای کاستن از نرخ تورم گفته اند.
میزان ذخایر ارزی چین در ماه ژوئن به روند صعودی خود ادامه داده حتی زمانی که بانک مرکزی در هفته‌های اخیر دست به تزریق گسترده نقدینگی به بازار زده است. آن طور که دفتر مدیریت ذخایر ارزی چین اعلام کرده، میزان ذخایر ارزی این کشور با ۲۲ میلیارد دلار افزایش نسبت به ماه قبل به سه تریلیون و ۲۳۶ میلیارد دلار رسیده است. چین بزرگ‌ترین دارنده ذخایر ارزی جهان است و به نظر می‌رسد با توجه به بازگشایی بخش بزرگی از اقتصاد این کشور، روند صعودی ذخایر ارزی ادامه پیدا کند.
صحبت‌های مقام ارشد فدرال رزرو در خصوص افزایش نرخ بهره در سال ۲۰۲۳ به کمک دلار در برابر دیگر ارزهای امن آمده است. ریچارد کلاریدا- قایم مقام رییس بانک مرکزی آمریکا- با بیان اینکه سیاست این نهاد، مبتنی بر بازگشت هر چه زودتر شرایط به حالت عادی است، گفته ابزار‌های کافی در اختیار بانک مرکزی قرار دارد و در نتیجه ما یک چارچوب کاملا انعطاف پذیر داریم. در بلند مدت هدف آن است که نرخ تورم را ابتدا از سطح فعلی کاهش داده و سپس در محدوده دو درصدی تثبیت کنیم.
تاکنون بیش از ۲۰۹ میلیون و ۴۳ هزار و ۷۷۷ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین چهار میلیون و ۳۸۹ هزار و ۳۷۶ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشور‌های مختلف، بالاترین تلفات مربوط به آمریکا با ۶۳۸ هزار و ۸۳۳ نفر، برزیل با ۵۶۹ هزار و ۵۸۱ نفر، هند با ۴۳۲ هزار و ۵۴۰ نفر، مکزیک با ۲۴۸ هزار و ۶۵۲ نفر و پرو با ۱۹۷ هزار و ۴۸۷ نفر بوده است.
شفالی ساچدوف - استراتژیست ارشد ارزی در بانک بی ان پی - گفت: چشم همه فعالان بازار ارز به آمار بازار کار و نرخ تورم است تا مسیر آینده رشد اقتصادی و نرخ بهره تعیین شود. به صورت کلی می‌توان گفت که احساس بازار به چشم انداز بلندمدت بسیار بهتر از ماه‌های ابتدایی سال است، اما این بدان معنا نیست که رویکرد احتیاطی معامله گران به کلی از بین رفته است.
شاخص دلار (نرخ‌های فوق بر حسب ساعت پایانی معاملات بازار‌های ارزی نیویورک محاسبه شده است.)
شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات امروز با ۰.۵۵ درصد افزایش نسبت به روز گذشته در سطح ۹۳.۱۳۲ واحد بسته شد. (شاخص دلار معمولا در برابر شش ارز مهم جهانی یا ۱۰ ارز برتر جهانی بیان می‌شود که شاخص دلار در گزارشات ایسنا، شاخص ۱۰ ارزی و در بردارنده تغییرات قیمتی دلار مقابل ارزهای: یورو، پوند انگلیس، روپیه هند، دلار استرالیا، دلار کانادا، دلار سنگاپور، فرانک سوییس، رینگت مالزی، ین ژاپن و یوان چین است)
نرخ برابری هر فرانک سوئیس نیز معادل ۱.۰۹۳ دلار اعلام شد.
ارزهای اروپایی
در تازه‌ترین دور از معاملات، پوند با ۰.۸ درصد کاهش نسبت به روز قبل خود و به ازای ۱.۳۷۳ دلار مبادله شد. یورو ۰.۵۲ درصد پایین رفت و با ماندن در کانال ۱.۱۷ به ۱.۱۷۱ دلار رسید.
ارزهای آسیایی
در معاملات بازار‌های ارزی آسیایی، هر دلار با ۰.۲۷ درصد افزایش به ۱۰۹.۵۲۱ ین رسید. در برابر همتای استرالیایی، هر دلار آمریکا به ازای ۱.۳۸۰ دلار مبادله شد. همچنین نرخ برابری دلار معادل ۶.۴۸۵ یوان چین اعلام شد
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید