کره زمین در سال گذشته، دست‌کم با در نظر گرفتن آمار جدید "شاخص صلح جهانی" (GPI)، مکان صلح‌آمیزتری نشده است. انستیتوی صلح و اقتصاد (IEP) "شاخص صلح جهانی" سال گذشته میلادی را روز چهارشنبه (۶ ژوئن/ ۱۶ خرداد) در لندن برای دوازدهمین بار منتشر کرد. پیش از انتشار این آمار، استیو کیللی، یکی از بنیان‌گذاران این انستیتو، به دویچه‌وله گفت، شاخص جدید نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۷ در ۹۲ کشور جهان صلح‌جویی کاهش داشته، در حالی که تنها در ۷۱ کشور نشانه‌هایی از بهبود دیده شده است. بدین‌ترتیب گرایش منفی برای چهارمین سال متوالی تداوم داشته است.
به گفته بنیان‌گذار و رئیس هیأت مدیره انستیتوی صلح و اقتصاد، صلح‌جویی در جهان "در مجموع" در ۱۰ سال گذشته سیری نزولی داشته است. از نظر کیللی، مناقشات خاورمیانه در این رابطه نقش اصلی را داشته‌اند. طبق شاخص صلح جهانی، خاورمیانه و شمال آفریقا در مجموع غیرصلح‌آمیزترین منطقه جهان محسوب می‌شود. سوریه در پایین‌ترین رده فهرست ۱۶۳ کشور موجود در این شاخص قرار گرفته و پس از آن افغانستان، سودان جنوبی، عراق و سومالی در میان کشورهای ناآرام جهان جای گرفته‌اند.
تنزل اروپای غربی
انستیتوی صلح و اقتصاد، اروپا را در مجموع صلح‌جوترین منطقه در میان مناطق نه‌گانه جهان معرفی کرده است. تمامی پنج کشوری که صلح‌جوترین کشورهای جهان محسوب می‌شوند، همگی به‌جز نیوزیلند در اروپا قرار دارند. این کشورها ایسلند، اتریش، پرتغال و دانمارک هستند. جایگاه آلمان، بدون تغییری نسبت به گذشته، در رده ۱۷ فهرست شاخص صلح جهانی قرار دارد. با وجود این، رئیس انستیتوی صلح و اقتصاد تصریح می‌کند که وضعیت صلح‌جویی در سال گذشته در «۲۳ کشور از ۳۶ کشوری که ما آنها را اروپایی محسوب می‌کنیم، بدتر شده است». سیر نزولی صلح‌جویی در درجه اول در اروپای غربی دیده می‌شود، در حالی که وضعیت اروپای شرقی شاهد بهبود نسبی بوده است.
شاخص صلح جهانی" بر مبنای ۲۳ فاکتور در سه حوزه "امنیت در جامعه"، "مناقشات پایدار" و "نظامی‌گری" محاسبه می‌شود. پژوهشگران انستیتوی صلح و اقتصاد در حوزه "امنیت در جامعه" برای نمونه نرخ قتل، شمار زندانیان، تعداد نیروی پلیس یا آمار بزهکاری را در نظر می‌گیرند. حوزه "نظامی‌گری" نیز شامل تعداد سربازان، هزینه‌های تسلیحاتی نسبت به کارآمدی اقتصادی و نیز صادرات احتمالی تجهیزات نظامی می‌شود.
"سرمایه‌گذاری کمتر" در حوزه تسلیحات
در حالی که در اروپا، به خاطر فشارهای دولت آمریکا، بحث درباره افزایش هزینه‌های تسلیحاتی در جریان است، گرایش جهانی به این هزینه‌ها کمتر شده است. استیو کیللی می‌گوید: «در عرض ۱۰ سال گذشته ۱۰۴ کشور از هزینه‌های تسلیحاتی خود به نسبت کارآمدی اقتصادی‌شان کاسته و ۱۱۵ کشور نیز پرسنل نظامی خود را کاهش داده‌اند».
در عین حال نگاهی به ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد که مناقشه‌ها به‌وضوح تشدید شده‌اند. به گفته بنیان‌گذار انستیتوی صلح و اقتصاد «شمار کشته‌شدگان صحنه‌های جنگ در جهان ۲۴۶ درصد و تعداد قربانیان تروریسم در دهه گذشته ۲۰۳ درصد افزایش یافته است».
بهبود در آفریقای سیاه
بزرگترین تغییرات مثبت در "شاخص صلح جهانی" در آفریقای سیاه دیده می‌شود. مثلا گامبیا که در این لیست ۳۵ پله صعود کرده، چشمگیرترین مورد از بهبود وضعیت صلح در جهان را در فهرست مزبور نشان می‌دهد. لیبریا، بوروندی و سنگال نیز توانسته‌اند در میان ۵ کشور نخستین قرار بگیرند که با شاخص‌ترین بهبود روبه‌رو بوده‌اند.
شاخص صلح جهانی" در سال جاری برای نخستین بار عنوان "صلح مثبت" را نیز به بررسی‌های خود افزوده است. زیر این عنوان به صلح فقط به مثابه غیاب مناقشه و جنگ نگریسته نمی‌شود، بلکه ساختارها، عوامل اجتماعی و نهادهای فعال در راه صلح اجتماعی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند. آنچه برای صلح مفید است، به اقتصاد نیز خدمت می‌کند. رئیس انستیتوی صلح و اقتصاد تأکید می‌کند: «هر یک‌درصد بهبود "صلح مثبت"، یک‌و‌هشت دهم درصد رشد اقتصادی با خود به همراه می‌آورد». برعکس، گذشته از رنج انسان‌ها، هزینه‌های اقتصادی مناقشه، جنگ و خشونت سرسام‌آور است. سهم هر یک از ساکنان کره زمین از این هزینه‌ها، بر اساس "شاخص صلح جهانی"، معادل دو هزار دلار است.
نویسنده: ماتیاس فون هاین (Matthias von Hein)
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید