یکصدوسی و ششمین زادروز دکتر مصدق

 

 تا با برداشتن این گام برای گفتگوی ملی قانونگرائی و حقوقمداری همراه با بازخوانی و بازاندیشی آموزه ها و آزمونهای مشروطیت و مکتب  مصدق به دگرگونی و گذار دموکراتیک در میهنمان یاری رسانیم

 

مردم ایران درماههای اخیر و بویژه پس ازدیماه ٩۶ خیزهایی بزرگ در راستای رویاروئی با رژیم جمهوری اسلامی و چیره گی بر ترسهای گذشته خود برداشته اند. رویکرد گسترده قشرها وگروههای مردم در برانداختن استبداد رژیم تمامیت خواه ولائی ـ نظامی ـ امنیتی در کشور ما جریان دارد. این خواست و اراده ملی در کنش های اعتراضی ـ مدنی ـ سیاسی ـ اقنصادی بازتاب یافته و در سرتاسر ایران طنین انداخته است

 

گفتمان آزادی، استقلال، دموکراسی و لائیسیته اکنون از سطح گروههای پیشرو و آگاهان جامعه به میان گسترده ترین لایه های پائین مردم شهر و روستا رسیده و درون وسیعترین شبکه های اجتماعی و نهادهای مدنی ـ صنفی و  به امواج پرخروش جنبش مردمی  کشیده شده است و می رود که به محاصره کامل رژیم فقها بیانجامد. میهن ما آبستن دگرگونی است و تنها به اتکای آگاهی و اراده سازمانیافته و دموکراتیک مردم میتواند جایگزین شایسته ای چون حاکمیت ملی و جمهوری ایران را به ارمغان آورد

 

دراین میانه پر تب وتاب و گذار پر مخاطره، همزمان که رژیم ولایت فقیه درهم می شکند، مردم ایران به ژرفای دروغ و تزویر و ادعاهای پوچ حکومت دینی برای برپائی مدینه فاضله وعدالت روی زمین پی برده اند.

 

چهره های  سیاسی تاریخ معاصر از پس پرده های سنگین جهل، خرافات و سرکوب دستگاههای امنیتی و نظامی سر برمی کشند و اندیشه ها، سیاستها، دستاوردها ومنش آنان مورد داوری و بازنگری قرار میگیرند. دراین رهگذار چهره مصدق از درون رویدادها و برغم انبوه سانسورها میدرخشد

 

راز ماندگاری دکتر مصدق را میتوان در بازخوانی، بررسی و سنجش زندگی نامه او در درازنای هفتاد سال کار و پیکارش جست. او با رقم زدن و اجرای نقشهای اجتماعی گوناگون برای اعتلای فرهنگ مردم و ایجاد نهادهای مدرن و برپایی دولتی حقوق مدار و عرفی کمر همت بست

 

مصدق از دوران جوانی و در آستانه مشروطیت درسهای اولیه زندگی سیاسیش را آموخت. بعنوان مشروطه خواهی جوان و پرتب و تاب، تحصیلکرده ای آماده خدمت به میهن، مدیر و دولتمردی پرظرفیت و درستکار و متعهد و  فسادناپذیر، سیاستمداری استوار در رویارویی با استبداد، وکیلی پرکار، مبتکر، سخنور و مبلغی پرشور، آگاه به انتظارات مردم، مبارزی متعهد و نیکو منش و اخلاقمدار در سیاست و سرانجام نخست وزیری سوگند خورده و پایبند به استقلال و آزادی میهن و ملت، همواره برای سربلندی ایران کوشید و تا پایان عمر برغم همه سختی ها و مرارت های زندان و حصر و تبعید، خدمتگزار و راهبر صدیق ملت ایران ماند

 

دکتر محمد مصدق و آزادیخواهان و مشروطه خواهان پیگیر، به آزادی و استقلال مردم ایران جانی تازه و کالبدی حقوقی ـ ساختاری بخشیدند. مقالات و کتاب‌های بسیاری به زبانهای مختلف در طی دهه ها درباره کوششهای  اصلاحگرانه سیاسی ـ اقتصادی ـ اجتماعی او، پیرامون کنشهای خلاق و ملی وی و تلاشهای تحول طلبانه اش، نقش موثر او در پیشبرد مصوبات مهم دوره های مجلس، برپایی و گسترش جامعه مدنی توسط او و دولت ملی وی،  تواناییش در زمینه سیاست خارجه و ملی کردن صنعت نفت نوشته شده‌اند

 

اصلاحات ساختاری و جامع و برنامه نه ماده‌ای مصدق و جبهه ملی شامل قانون انتخابات، نظام قضایی، قانون کار، قانون مالیات، قانون مطبوعات، آموزش، بهداشت، اصلاحات ارضی و شوراها بود. مصدق همچنین با طرح  استقلال مالی دانشگاه تهران، تحصیلات رایگان و اجباری، استقلال کانون وکلا، تغییر وزارت جنگ به وزارت دفاع، کاهش بودجه ارتش، پخش مستقیم مذاکرات مجلس از رادیو، آزادی مطبوعات و اجازه انتشار ۳۷۰ نشریه که هفتاد مجله آن مخالف و منتقد مستقیم شخص وی بودند، عدم اجرای سانسور، آزادی احزاب و اجتماعات، واگذاری زمینهای مصادره‌ای دربار به دولت و انتقالش به کشاورزان، مبارزه با فساد و رانت خواری دربار و ملاکین بزرگ و در درون دستگاه دولتی، و بسیاری اقدام‌های دیگر این اصلاحات را پی گرفت. او حتی در دوران نخست وزیریش از خزانه دولتی حقوق نگرفت و سفرهایش به دادگاه لاهه و یا سازمان ملل را به هزینه شخصی انجام داد

 

اصلاحات اقتصادی او در زمینه ملی کردن صنعت نفت با مشاورت و همیاری وزیر امور خارجه دلاورش دکتر حسین فاطمی، برنامه دولت مصدق در جهت اقتصاد بدون نفت، دیدگاهها و اقداماتش در زمینه سیاست خارجی و موازنه  منفی در جهت پیشبرد عملی استقلال میهن و کاهش منازعات منطقه ای و اعتقاد به صلح و دوستی ملتها، از اهم دیگر سیاستهای اجتماعی ـ اقتصادی دکتر مصدق بودند

 

مصدق تاریخ ایران، احوال ملت و توانایی ها و ظرفیتهای اقوام گوناگون ایران را بخوبی میشناخت و در جذب اعتماد و اتخاد و انسجام ملی، از جمله در دوران والیگریش در ایالت های کشور، گامهای موثری برداشت و در جلب و جذب و سپردن مسئولیت به شایستگان جوان و مبارزان و گزیدگان اقوام ایرانی (کردها، آذری ها، لرها و بختیاری ها و و… ) بسیار کوشید.

 

اگرچه برنامه و اصلاحات مصدق در ایران امروز با الگوبرداریهای سطحی قابل انطباق نیستند، لیکن بعنوان «مکتب مصدق» و بمثابه کانون نیرومندی از انرژی و حرکت، از ظرفیت بازاندیشانه بزرگی برخوردارند

 

در مکتب مشروطیت و آموزه های مصدق، حاکمیت ملی مبتنی بر خرد و حقوق انسان و متکی به قانون و مردم است. مصدق، دولت ملی را زیر شدیدترین فشارهای کاشانی و تندروهای اسلامی به یک بنیاد و نهاد دینی تبدیل  نساخت. او گرچه شخصاً دیندار و آگاه به سنتهای جامعه بود و به آن‌ها احترام میگذاشت، اما دین برای او ابزار سرکوب و فریب مردم نبود و هیچ‌گاه از برتری دینی بر دین دیگر سخنی نگفت و از برتری شیعه و یا از سنی ستیزی و بهائی ستیزی پرهیز کرد

 

ملی گرائی مصدق و دفاع از حقوق ملی ایرانیان در جوامع بین المللی و منافع ملی شان و مبارزه مستمر آزادیخواهان و مردم به رهبری او علیه سلطه بریتانیا در کشور ما و در برابر کمپانی نفت انگلیس و ایران، هیچگاه در چهارچوب ناسیونالیسم تنگ و با برانگیختن احساسات مردم ایران علیه مردم انگلیس و مردم آمریکا و غرب ستیزی آلوده نشد. بنیانگذار دولت ملی همواره با سند و مدرک و به اتکای حقوق بین الملل از مردم ایران در مراجع بین‌المللی، یعنی در سازمان ملل و در دادگاه  لاهه دفاع کرد. دستاوردهای مصدق در رویارویی با استعمار انگلیس ، الگوی درخشان مبارزه و مقاومت کشورها و ملتها در خاورمیانه و برخی نقاط دیگر جهان گردید

 

کابینه مصدق عمری کوتاه داشت (دو سال و چهار ماه). اما مصدق و یارانش برای ماندن، به خشونت، به قهر خشونت آمیز و سلاح روی نیاوردند. او به حقوق انسان و قانون و هنجارهای اخلاقی و موازین صلح و خشونت  پرهیزی پایبند بود. ایران آنزمان (سال ۱۳۳۰) با جمعیت شانزده ـ هفده میلیونی، با ساختار ارباب و رعیتی و غلبه جمعیت روستایی هنوز راهی طولانی را برای اعتلاء فرهنگی و پیشرفت اجتماعی باید طی میکرد. نفوذ دولت  انگلیس و همسایه شمالی در ایران و دخالتهای آنان در امور کشور ما، سیاستهای دربار و ایادیش ، سیاستهای حزب توده در دفاع مستقیم از منافع شوروی، همه و همه میبایست با سیاست موازنه منفی مصدق پاسخ میگرفت

 

مکتب مصدق پرچم مشروطیت را برافراشت، در آن تبلور یافت و آن را در جهات اساسیش به پیش برد و تکامل بخشید. مصدق در دوران زمامداریش، منتقدان و مخالفانش را به شیوه بنیانگذار رژیم ولایت فقیه و جانشین کنونیش مجازات نکرد. از دیدگاه خود او و آنان که امروز میراث فکری او را به درستی و منطقی و با حفظ اعتدال پاس میدارند، مصدق نه ابرمرد، نه بت و نه منزه از هرگونه انتقاد است. او خود در پست نخست وزیری با صدور ابلاغیه ای به  مراجع قضایی، هرگونه انتقاد و نظر نسبت به خویش را آزاد و مشمول برائت اعلام داشت

 

حکومت ملی و قانونی دکتر مصدق با کودتای دومین شاه پهلوی و همدستی کاشانی و روحانیون با نفوذ دیگر، با حمایت امریکا و انگلیس برانداخته شد. با دور ماندن و قلع و قمع ملیون، عرصه سیاست ایران بیشتر مورد تاخت و تاز خودکامگی های حکومت از یکسو و رشد و گسترش اسلام انقلابی و گقتمان ولایت فقیه و دیگر گفتمانهای تندروانه و خشونت گرای آنزمان از سوی دیگر، قرار کرفت.

 

سفر تاریخی مصدق اما، در قلبها و نسلهای ایرانیان فراتر از مرزهای تاریخی و جغرافیایی ایران رفته است. گوهر زنده و آینده گرای مکتب مشروطیت و میراث مصدق، پشتوانه بزرگ جنبش و گفتمان دموکراسی خواهی امروز ایران است. دکتر محمد مصدق نماد آزادی، استقلال، دموکراسی،اخلاقمداری در سیاست، قانون مداری، پیشرفت اجتماعی و همبستگی ملی ایرانیان است

 

هیئت برگزار کننده یکصدوسی و ششمین زادروز دکتر مصدق

 

 

زمان

 

یکشنبه اول یولی ٢٠١٨ ، ساعت سه تا هفت بعدازظهر

 

مکان

Jugendherberge Deutz

Siegestrasse 5 – 50679 Köln