سپندارمذ روز زن ایرانی, روز عشاق

در گاه شماری ایران باستان هر یک از 30 روز ماه نام ویژهای دارد, روز نخست هر ماه با اورمزد (نام خدا) شروع می شود و علاوه بر آن نام 12 ماه سال نیز در آن جای دارد و هر گاه نام روز با نام ماه یکی شود آن روز را جشن می گرفتند .

یکی از جشن های فرخنده ای که نیاکان ما با جشن و سرور و شادمانی بر پا می ساختند جشن سپندار مذ در اوستا سپنتا آرمئیتی تیش و در فارسی اسفندگان می باشد .

پنجمین روز از هر ماه به نام سپندارمذ یا سپنتا آرمئیتی است که چهارمین امشاسپند در دین زرتشت می باشد و در گاهشماری کنونی برابر با 29 بهمن ماه میباشد .

سپنتا به معنی افزاینده, پاک و مقدس آرمئتی به معنی عشق ,مهر و فروتنی پاک که در طبیعت نگهبانی زمین و حامی و راهنمای احساسات و قلب ها ی زنان نیک پارسا را دارد همچنانکه در گاتها سروده های اشو زرتشت اسپنتمان بارها از آرمئیتی به معانی مختلف یاد شده است :

" کسی که از نیروی معنوی و منش نیک و راستی و پاکی برخوردار باشد و آرمئیتی باعشق و ایمان بکالبد او پایداری و استواری بخشد ,بیگمان چنین فردی در آزمایش سخت زندگی پیروز گردیده و در زمره ی بندگان نیک تو ای پروردگار ,محسوب خواهد شد ." (یسنا , هات 30 بند 7)

" ای خداوند خرد و ای امشاسپندان , لطف و نگاه خود را از ما کوتاه مدارید تا پرتو فروزگان راستی و پاکی (اشا) , عشق و آرمان پاک ( سپند آرمئیتی ) و اندیشه ی پاک (وهومن) و نیروی معنوی و پادشاهی بر خویش (خشتر) بدست آورده و با پرورش آن بر هوا خواهان دروغ (دروگ) پیروز گردیم ." ( یسنا , هات 31 بند 4 )

" از آن توست آرمئیتی (آرمان پاک ) , از توست خرد مینوی جهان آفرین , ای خداوند جان وخرد , تو به بندگان خویش نیروی اختیار راه نیک و بد بخشیدی تا اینکه راهی برگزینند که راهنما بدانها نشان داده و یا آنکه رهبر دروغین نشان داده است." (یسنا ,هات 31 بند 9)

".... ای آرمئیتی (نشان ایمان و مهرورزی ), آن پرتو ایزدی که پاداش زندگانی سراسر نیک منشی است , به من ارزانی دار ." (یسنا ,هات 43 بند 1)

"... آرمئیتی نور مهر و ایمان را در دل رادمردان روشن کرده و آنان را بسوی راستی رهبری خواهد نمود ......." (یسنا ,هات 43 بند 6)

"... پروردگارا , آرمئیتی (نور ایمان ) را در دلهای ما روشن ساز تا در پرتو آن , کارهای ما بسوی راستی و درستی گرایش پیدا کند , ای مزدا, ما را راهنمایی کن تا بهترین خواست و آرزوی ما , رسیدن به تو باشد ." ( یسنا ,هات 44 بند 10)

آرمئیتی مظهر هماهنگی ,آرامش, آشتی , ایمان و فداکاری است و با فکر رسا هنگام تردید و دو دلی با نور ایمان و عشق بدون چشم داشت به یاری قلب ها می آید و آنان را راهنمایی میکند همچنانکه در گاتها ,یسنا,هات 31 بند 12 آمده است :

" همان گاه , چه دروغگو و راستگو و چه دانا و نادان ,هر یک باوری را که در دل و اندیشه دارد , آشکار خواهد ساخت و هر جا تردید و دو دلی وجود داشته باشد , آرمئیتی ( نشان و مظهر ایمان و فداکاری ) , به کمک روان شتافته و او را راهنمایی خواهد نمود ."

در اوستا نیز بارها از زنان نمونه ستایش شده است:

"...این زمین را با زنانی که بر روی آن زندگی می کنند می ستاییم , ای اهورا مزدا ما میستاییم زنانی را که در اثر درستکاری و راستی نیرو مند شده اند ..."

"کدبانوی خانه را که اشو و سردار اشو می باشد میستاییم , زن پارسایی را می ستایم که بسیار نیک اندیش ,بسیار نیک گفتار , بسیار نیک کردار , فرهیخته و یاری رسا شوهر خود و اشو باشد . ای اهورامزدا ما می ستیاییم زنان یاری رسان و با محبت را ..."

کدبانوی خانه را که اشوو سردار اشو می باشد می ستاییم , زن پارسایی را می ستاییم که بسیار نیک اندیش, بسیار نیک گفتار, بسیار نیک کردار , فرهیخته و یاری رسان شوهر خود و اشو باشد. ای اهورا مزدا ما می ستاییم زنان یاری رسان و با محبت را..."

نیاکان ما از دیر باز تا به امروز به ویژه زرتشتیان این پرتوی پاک اهورایی را به دلیل یکی شدن نام روز و نام ماه و احترام به امشاسپند سپنتا آرمئیتی که با ویژگی های عاطفی زن برابری دارد را روز مادر ( روز زن یا عشق ) می نامیدند و جشن فرخنده ای را به پاس قدر دانی از زحمات و تلاش همسران و مادرانشان بر پا می کنند .

همچنانکه , ابو ریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه می نویسد :

" روز سپندار مز به جهت یکی شدن نام روز و ماه ,عید زنان بوده است و مردان به زنان هدیه می دادند و هنوز این رسم در اصفهان و ری و پهله مانده است و به فارسی مزدگیران گویند"

در این روز تمامی مادران و زنان پارسا که با پیروی از آرمئیتی , مادر و همسری نمونه و شایسته بودند و فرزندان فرهیخته و نیکویی به جامعه تحویل داده بودند فارغ از کار خانه از همسران و فرزندان خود هدیه میگیرند.

در گذشته میان برخی از ایرانیان , زنان لباس های نو بر تن میکردند و برنامه های شادی در تالار آدریان ها برگزار می شد و هدیه هایی به پاس قدر دانی به آنان داده می شد.

هم اکنون زرتشتیان روز سپندار مذ را به نام زنان پارسا و نیکو کار گرامی می دارند. باشد که ما نیز این جشن فرخنده را برگزار نموده و از زحمات مادران و زنان پارسا و نیکو قدر دانی کنیم.