تحولات اخير و سرنوشت غزه

محاصره غزه به رغم برخى شباهت ها با محاصره بيروت ٨٢ و لنينگراد ج ج ٢ فرق دارد زيرا كه بر خلاف همه آنها در محاصره مطلق است. گفتنى است كه در جنگ كنونى غزه ، افزون بر اسلامگرايان - حماس و جهاد اسلامى - ناسيوناليست ها يعنى فتح، و چپگرايان يعنى جبهه خلق براى آزادى فلسطين نيز عليه نيروهاى اسراييلى مى جنگند. حماس - البته - اين گروه ها را محدود كرده است اما بر خلاف ايران كه كمونيست ها و چپ ها را سركوب مى كند، حماس مجال اندكى را براى فعاليت رزمى و سياسى آنان فراهم كرده است. ولى - اكنون - پرسش اساسى اين است كه آيا مى توان بر حماس چيره شد و اگر آرى، به چه بهايى؟ در واقع آن چه مساله را نسبت به گذشته بغرنج تر مى كند، فراتر بودن بحران از باريكه غزه و انگيزه ها و مصالح اقتصادى و راهبردى نهفته در وراى آن است، هم براى غزه و فلسطينيان و اسرائيليان و هم براى كشورهاى ذينفع چون چين و غرب و مصر و سعودى و اردن و لبنان و سوريه و ايران.

رهبران سياسى و فرماندهان نظامى اسرائيلى از يك سو مى گويند كه جنگ در باريكه غزه به درازا خواهد كشيد و با توجه به تلفات سنگين نظاميان اسرائيلى، فرآيندى دشوار خواهد بود و پيش بينى آنان ميان پنج هفته تا پنج ماه است. از سوى ديگر مطبوعات آن كشور و نيز برخى از رسانه هاى عربى، از سرنوشت غزه بعد از حماس سخن مى گويند. گزينه هاى مطرح در اين زمينه: ١) اشغال دوباره غزه است كه البته اسراييل تمايلى به آن ندارد ٢) حاكميت مصر بر غزه ( همانند پيش از ١٩٦٧) كه احتمال اش ضعيف است ٣) اعطاى غزه به حكومت خودمختار محمود عباس كه البته اين حكومت گفته با تانك هاى اسراييلى به آنجا نخواهد رفت اما گويا آمريكا با اين گزينه موافق است و با ادامه سلطه حماس مخالف، و ممكن است محمود عباس را متقاعد كند. ٤) غزه توسط كشورهاى عربى و خليجى ثروتمند اداره شود ٥) غزه زير حمايت سازمان ملل قرار گيرد كه گزينه محتمل ترى است اما فلسطينى ها مى گويند كه كل فلسطين (باريكه غزه و كرانه غربى با هم ) زير قيمومت سازمان ملل قرار گيرند تا به تدريج زمينه براى برپايى كشور مستقل فلسطينى آماده شود. از سوى ديگر رزمندگان غزه همچنان مى جنگند و شعار "يا مرگ يا پيروزى" را سر مى دهند و انتظار دارند با آتش بس موقت، نفس تازه كنند. آنان در سال ٢٠١٤ كه جنگ اسراييل عليه غزه محدودتر بود، پنجاه و يك روز پايدارى كردند و مساله با ميانجيگرى مصر پايان يافت اما اكنون همه معبرها و منفذها بسته است و مشخص نيست عناصر مسلح و خود مردم غزه تا كى مى توانند بى آبى و بى دارويى و كم غذايى و كمبود سوخت و بمباران هاى سهمگين و مستمر اسراييل را تحمل كنند. حسن نصرالله رهبر حزب الله لبنان در سخنان ديروز خود موضوع ورود تمام عيار اين حزب را به سود جنگاوران غزه منتفى دانست و اينان بايد در برابر قوى ترين نيروى نظامى منطقه و چهارمين قدرت نظامى جهان يك تنه بجنگند. آيا محمد ضيف و يحيى سنوار - فرماندهان نظامى نيروهاى قسّام - پرچم سفيد را بر خواهند افراشت ؟ يا سناريو محاصره بيروت ١٩٨٢ تكرار خواهد شد و موضوع با خروج محترمانه رهبران حماس و فرماندهان قسام فيصله خواهد يافت؟ من گزينه اول را بسيار بعيد مى دانم اما گزينه دوم محتمل است. ولى تحولات سريع و ناگهانى، ممكن است طى روزها و هفته هاى آينده نتايج ديگرى را براى جنگ غزه رقم بزند . سرانجام مى توان گفت كه عمليات هفتم اكتبر نقطه عطفى در نبرد هفتاد و پنج ساله فلسطينى - اسرائيلى است و نتيجه جنگ هر چه باشد بدون حل مساله فلسطين، منطقه روى آرامش نخواهد ديد.