این دهمین نوبت فهرست ۱۰۰ زن است. با توجه با تعداد رهبران زن و جنبش من‌هم، گام‌های بلندی در راستای حقوق زنان برداشته شده است ولی زنان بسیاری از نقاط جهان هنوز احساس میکنند راه درازی در پیش دارند. این فهرست نشان‌دهنده نقش زنان سراسر جهان در کانون درگیری‌ها در سال ۲۰۲۲ است .
در این گزیده به زنان معترض ایرانی که دلیرانه خواهان تغییر هستند تا زنان افغان که در برابر محدودیت‌ها مقاومت میکنند اشاره شده است.
لیلی، معترض
یکی از تصاوير نمادین اعتراض‌های جاری در ایران زنی جوان است که از پشت از او فیلم گرفته شده است که دارد موهای خود را به شکل دم اسبی می‌بنند و آماده ادامه اعتراض در خیابان می‌شود. عکس او نماد شهامت معترضان شد ولی هویت او با حديث نجفی زن ۲۲ ساله‌ای که در طی تظاهرات جاری کشته شد، اشتباه گرفته شد.
زن واقعی پشت این عکس در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی گفت که «برای آدم‌هایی مثل حدیث نجفی و مهسا امینی خواهد جنگید». او گفت که ما از رژيم ايران «با تهدید به کشته شدن نمی‌ترسیم. ما به آزادی ایران امید داریم.
گوهر عشقی، کنشگر مدنی
گوهر عشقی نماد پايداری و استقامت در ایران شده است. پسرش ستار بهشتی وبلاگ‌نويسی بود که ده سال پیش در بازداشت جان‌اش را از دست داد و عشقی از آن زمان خواهان اجرای عدالت بوده است و مسئولان ایران را متهم به شکنجه و قتل می‌کند.
او یکی از اعضای «مادران دادخواه ايران» است که گروهی هستند که خواهان عدالت برای قتل فرزندانشان هستند. او آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر ایران را شخصاً مسئول مرگ فرزندش می‌داند و یکی از امضاکنندگان نامه‌ای در سال ۲۰۱۸ بود که در آن خواستار استعفای او شده بودند. طی اعتراض‌های امسال بعد از مرگ مهسا امینی، عشقی در اعلام همبستگی با معترضان روسری‌اش را برداشت.
زارا محمدی، مدرس
زارا محمدی که یکی از پایه‌گذاران انجمن اجتماعی فرهنگی نوژین است بیش از یک دهه است که زندگی‌اش را در شهر مادری‌اش سنندج، صرف تدریس زبان کردی کرده است.
قانون اساسی ایران می‌گوید که استفاده از زبان‌های منطقه‌ای و قومی در فضای آموزشی کاملاً مجاز است ولی وکلا و کنشگران می‌گویند که در عمل وضع چنین نیست در نتیجه کودکان نمی‌توانند زبان مادری‌شان را در مدرسه بیاموزند. دولت ایران محمدی را متهم به «تشکیل گروه‌ها و تجمعات غیرقانونی به قصد اخلال در امنيت ملی» کرد و او را به پنج سال حبس محکوم کردند. او از ژانویه سال ۲۰۲۲ در زندان به سر می‌برد.
رویا پیرایی، کنشگر
در ماه سپتامبر عکسی از رؤیا پیرایی عالم‌گیر شد. مادر ۶۲ ساله او مینو مجیدی در کرمانشاه، بزرگترین شهر کردزبان ایران هنگام اعتراض توسط نیروهای امنیتی گلوله خورد و کشته شد. پيرایی کنار گور مادرش با سری تراشیده ايستاد و موی خود را در دست گرفت و با استواری به دوربین چشم دوخت.
اعتراض‌های ضد حکومتی که در سراسر ايران گسترش يافته‌اند در منطقه‌ای کردنشين به دنبال مرگ مهسا امينی دختر ۲۲ ساله کرد آغاز شد. پيرایی از آن زمان با رئیس‌جمهور فرانسه امانوئل مکرون ديدار کرده است تا حمايت بین‌المللی را برای اعتراض‌هایی که ادامه دارند جلب کند.
نیلوفر بیانی، کنشگر محیط زیست
نیلوفر بیانی از فعالان حفاظت محیط زیست یکی از چندین فعال محیط زیستی است که در سال ۲۰۱۸ در ایران بعد از استفاده از دوربین‌هایی برای ردگیری گونه‌های در حال انقراض بازداشت شدند. آنها متهم به گردآوری اطلاعات محرمانه از مناطق حساس راهبردی شدند و بیانی به ده سال حبس محکوم شد.
بیانی مدیر برنامه بنیاد میراث محیط زیست ايران بود که کارش نجات یوزپلنگ آسيایی و گونه‌های ديگر است. در سندی که به دست بی‌بی‌سی فارسی رسیده است، او می‌گوید که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی او را تحت «شديدترین شکنجه‌های روانی، عاطفی و جسمی و تهدیدهای جنسی به مدت حداقل ۱۲۰۰ ساعت قرار داده‌اند.» مسئولان ايران اين اتهامات را انکار میکنند.
الناز رکابی، سنگنورد
صخره‌نورد ایرانی الناز رکابی در مسابقه آسیایی کره جنوبی در اکتبر در میانه اعتراض‌ها علیه حجاب اجباری در کشورش، بدون روسری رقابت کرد. او در مسابقات چهارم شد ولی محبوبیت فراوانی میان معترضان ایرانی به دست آورد. عده بسیاری در فرودگاه تهران هنگام بازگشت‌اش به کشور از او استقبال کردند و در رسانه‌های اجتماعی از او ستایش شد.
بعداً در پست او در صفحه اینستاگرام‌اش مطلبی منتشر شد که گفته بود حجاب او «سهواً» افتاده است و از مردم ایران در مصاحبه‌ای در تلويزیون حکومتی به خاطر «ابهامات و نگرانیها» عذرخواهی کرد. اما منبعی به بی‌بی‌سی فارسی گفته است که مصاحبه او اعتراف اجباری بوده است.
نازنین زاغری رتکلیف، فعال خیریه
«دنیا باید متحد شود تا ديگر هيچ‌کس به خاطر کاری که انجام نداده است به گروگان گرفته نشود یا به زندان نیفتد». اينها جملات نازنین زاغری-رتکلیف بودند پس از این‌که بعد از پویشی بسیار طولانی توسط همسرش ریچارد که به دولت بریتانیا فشار می‌آورد که دنبال آزادی او بروند و اختلاف بر سر بدهی تاریخی به ایران را حل کنند، مسئولان ايرانی در ماه مارس او را آزاد کردند.
نازنین هنگام تعطيلات در سفر ایران به همراه دخترش در سال ۲۰۱۶ به طور خودسرانه بازداشت شد و بعد به عنوان مهره‌ای ديپلماتیک ازاو استفاده شد و مسئولان ايرانی او را گروگان گرفتند تا به دولت بریتانیا فشار بیاورند. او شش سال در زندان بود – ابتدا دادگاه انقلاب او را محکوم به تلاش برای براندازی نظام ايران کرد. وقتی حکم اول او در سال ۲۰۲۱ به پایان رسید، حکم دیگری برای او صادر شد و تا زمان انجام توافقی دیپلماتیک در ایران نگه داشته شد. زاغری-رتکلیف قویاً همه اتهامات را رد کرده است و به همراه همسرش مشغول نوشتن خاطرات‌اش است.
سپیده قلیان، پویشگر سیاسی
سپیده قلیان دانشجوی حقوق به خاطر حمایت از حقوق کارگران در استان خوزستان در جنوب غرب ایران به پنج سال حبس محکوم شد. او چهار سال آخر را در چهار زندان مختلف ایران از جمله در اوین گذراند که محل اصلی نگهداری زندانیان سیاسی است و در اکتبر ۲۰۲۱ به آنجا منتقل شد.
او از زندان هم کارش را ادامه داد و نواری صوتی به بیرون فرستاد و در آن رفتار «غیرانسانی» با خود را توصیف کرد. او صدای زندانیان زن است و موقعی که با وثیقه بیرون بود کتابی نوشت درباره «شکنجه» و «بی‌عدالتی»ای که زنان در زندانهای ايران تجربه میکنند.
نرگس محمدی، پویشگر حقوق بشر
نرگس محمدی روزنامه‌نگار و نامزد جایزه صلح نوبل نایب رئیس مرکز مدافعان حقوق بشر است و پویش خستگی‌ناپذيری را برای لغو مجازات اعدام انجام داده است. طی تظاهرات اخیر، او نامه‌ای از زندان اوین نوشت و در آن از سازمان ملل خواست که جلوی صدور حکم اعدام توسط دولت ایران برای معترضان را بگیرد.
در سال ۲۰۱۰، محمدی به ۱۱ سال زندان محکوم شد که بعداً به ۱۶ سال افزایش یافت چون هنگام مرخصی با وثیقه در سخنرانی‌ای از رفتار با زندانیان در اوین انتقاد کرده بود. مستند او «شکنجه سفید» به بررسی زندان انفرادی بر اساس مصاحبه‌های‌اش با ۱۶ زندانی سابق می‌پردازد. دو فرزند او به همراه همسرش تقی رحمانی که کنشگر سیاسی است در تبعید زندگی میکنند.
زر امیرابراهیمی، هنرپیشه
زر امیرابراهیمی، بازیگر و فیلم‌ساز برنده جایزه، امسال اولین زن ایرانی شد که جایزه بهترین هنرپیشه کن را با خاطر بازی‌اش در عنکبوت مقدس برد. این فیلم بر اساس داستانی واقعی از قاتلی زنجیره‌ای است که کارگران جنسی را به قتل می‌رساند. او در فرانسه حرفه خود را، هم در برابر و هم در پشت دوربین ادامه می‌دهد.
زنانی که گیسوی خود را می‌برند، معترض
امسال بعد از مرگ مهسا امینی دختر ۲۲ ساله کردی که گشت ارشاد در روز ۱۳ سپتامبر در تهران به جرم نقض قوانین سخت‌گیرانه ایران برای پوشاندن موی خود با حجاب یا روسری بازداشت کرده بود، در ایران اعتراض‌های گسترده‌ای شکل گرفت.
امسال ما می‌خواستیم از نقشی که زنان در اعتراض‌ها ايفا کرده‌اند و برای آزادی‌شان علیه حجاب اجباری جنگیده‌اند تقدیر کنیم.
گيسو بریدن یکی از نمادهای جنبشی شده است که به افراد مشهور و ستاره‌ها، سياستمداران و پويشگران سراسر جهان هم سرایت کرده است. بعضی جوامع در ایران آن را نشانه سنتی عزاداری می‌دانند.
فاطمه امیری، دانش آموز
فاطمه امیری نوجوان افغان و یکی از جان به در بردگان حمله انتحاری در آموزشگاه کاج در کابل است که در آن ۵۰ نفر کشته شدند و بیشتر آنها دانش‌آموزان دختر بودند. او جراحاتی جدی برداشت از جمله یک چشمش را از دست داده است و صدمه شدیدی به فک و گوش او وارد آمده است.
او ضمن بازیافتن سلامتی‌اش مشغول مطالعه برای آزمون ورودی دانشگاه شد و در ماه اکتبر در امتحان دانشگاه شرکت کرد و نمره‌ای بالاتر از ۸۵ درصد گرفت. حالا رؤیای او این است که در دانشگاه کابل علوم کامپیوتر بخواند و می‌گوید از دست دادن یک چشمش در این حمله تنها او را قوی‌تر و مصمم‌تر کرده است.
زهرا جویا، روزنامه نگار
زهرا جویا شش سال در حکومت طالبان تبدیل به «محمد» شد و لباس پسرانه می‌پوشید تا به مدرسه برود. وقتی نيروهای نظامی به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۱ طالبان را سرنگون کردند او با نام زهرا به مدرسه برگشت. جویا در سال ۲۰۱۱ به عنوان روزنامه‌نگار کار می‌کرد و خیلی اوقات تنها گزارشگر زن در اتاق خبر بود.
او پايه‌گذار رخشانه ميدیا نشریه ویژه مدافع حقوق زنان افغانستان است که به اسم دختری نوزده ساله نامگذاری شده است که طالبان او را سنگسار کرده و کشتند. جویا در سال ۲۰۲۱ از افغانستان به خارج آورده شد و حالا رخشانه ميدیا را در تبعید از بریتانیا اداره می‌کند. او برنده جایزه سال ۲۰۲۲ بنیاد گیت با عنوان «جايزه تغييردهنده» شد.
من به قدرت نرم کلمات اعتقاد دارم و باید درباره بی‌عدالتی‌ها علیه زنان صحبت کنیم./ زهرا جویا
تمنا زریاب پریانی، کنشگر
چندین روز بعد از شرکت در تظاهراتی در دفاع از حق آموزش و کار، تمنا زریاب پریانی و خواهران‌اش توسط مردان مسلح به زور در خانه‌شان دستگیر شدند. در میان محکومیت‌های جهانی و درخواست آزادی آنها، طالبان هر گونه دخالت در این ماجرا را منکر شدند.
او توانست واکنش‌های‌اش را به دستگیری فیلمبرداری کند و آن را در فضای آنلاین منتشر کرد. ويدیوی پریانی به سرعت پخش شد و توجه‌ها را به کنشگران زنی که ناپدید می‌شدند جلب کرد. او سه هفته در بازداشت بود و بعد آزاد شد. پریانی حالا در آلمان زندگی می‌کند و در همبستگی با زنان افغانستان، روسری‌اش را سوزاند و این حرکتی بود که برای بسیاری از زنان افغان جنجالی به حساب آمد.
زنان جهان دارند پیشرفت میکنند ولی زنانِ افغان را ۲۰ سال به عقب برمی‌گردانند. بیست سال دستاوردهای زنان از آنها ربوده شده است. /تمنا زریاب پریانی
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
مطالب مرتبط:
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید