پرسشگري در مورد برخورد با موانع اصلاحات

ما به انتخابات به ديد فرصتي براي ايجاد زمينه هاي تغييرات دموکراتيک نگاه مي کنيم، نه مجالي براي تقسيم غنائم و مناصب.

در شرايطي که نگاه عده يي به انتخابات صرفاً ورود به مراکز قدرت و بهره مندي مستقيم و غيرمستقيم از مواهب آن باشد، طبيعي است که اين عده در بزنگاه هاي حساس به راحتي اهداف و اصول را قرباني منصب و منفعت شخصي مي کنند. چنين شيوه يي مسلماً براي هيچ فرد اصلاح طلب و دموکراسي خواهي زيبنده و قابل قبول نيست.

بر همين اساس سازمان دانش آموختگان ايران اسلامي به دنبال طرحي براي زمينه سازي اصلاحات بنيادين بود، که از اين منظر اصلاحات با جابه جايي «اين» با «آن» محقق نمي شود. تحقق اصلاحات محتاج وجود رهبري مصمم، شجاع و بصير در پيوند با يک جنبش گسترده و سازمان يافته است که معتقد بوديم مجموعه نيروهاي اصلاح طلب و تحول خواه در «ائتلاف» با هم و اجماع بر يک کانديداي واحد در اين راستا موفق خواهند شد که متاسفانه بنا بر دلايلي که شرح و بسطش فرصت ديگري را مي طلبد اين طرح محقق نشد. ناديده انگاشتن تعمدي اين ايده از جمله دلايل عدم تحقق حرکت به سوي اصلاحات بنيادين است. به هر حال اين بي توجهي و کم لطفي برخي نيروها چيزي از ارزش هاي آقاي نوري کم نمي کند. در شرايط کنوني و در صورتي که آقاي نوري تصميم به حضور بگيرند ايشان کانديداي اول و آخر سازمان خواهند بود و سازمان با تمام توان از ايشان حمايت خواهد کرد. مي توان ويژگي هايي نظير شجاعت مدني، وفاداري به اهداف اصيل جنبش اصلاح طلبي، عقلانيت و در عين حال آمادگي براي پرداخت هزينه، سابقه قوي مديريتي- اجرايي، محبوبيت و پتانسيل براي جلب نظر مردم و ايجاد بسيج اجتماعي و آگاهي گسترده نسبت به تنگناهاي اقتصادي و سياسي کشور را از جمله خصوصياتي دانست که عبدالله نوري را به کانديداي مطلوب سازمان دانش آموختگان ايران تبديل کرده است. به هر حال تا تکليف حضور يا عدم حضور آقاي نوري در انتخابات مشخص نشود، بحث روي هر گزينه ديگري در سازمان دانش آموختگان ايران اسلامي منتفي است. اميدواريم تکليف اين مساله هرچه زودتر روشن شود تا بتوان در فرصت باقيمانده تا انتخابات به تقويت اصلاحات اصيل و دموکراتيک پرداخت.

ما بار ديگر و در فرصت اندک باقيمانده توجه نيروهاي دموکراسي خواه را به پروژه اصلاحات بنيادين و شجاعانه از طريق طرح گزينه آقاي نوري جلب مي کنيم، ايشان فردي است که در راه دفاع از دموکراسي و حقوق بشر هزينه داده و در اين راه از وزارت دست کشيده است.

نسبت آقاي نوري با جريان اصلاح طلبي و با گفتمان دموکراسي خواهي روشن و مشخص است. عبدالله نوري در دوره يي که ديگران سکوت و گوشه نشيني اختيار کرده بودند در صف اول دفاع از حقوق دموکراتيک مردم بود و در زمان سکوت اعتراضي و معنادار هرگز از اهداف اصلاح طلبانه و خواست هاي ملي پا پس نکشيد. فرياد و سکوت نوري نسبت مستقيمي با اصلاح طلبي دارد، در حالي که به نظر مي رسد متاسفانه گروه هايي که خود را سردمدار اصلاحات مي دانند در اين شرايط حساس تاريخي ترجيح مي دهند آرمان هاي اساسي اصلاحات را ناديده بگيرند. امروز مي بينيم در شرايطي که شوراي نگهبان در بررسي صلاحيت داوطلبان انتخابات به گفته اکثر اصلاح طلبان جناحي با تنگ نظري برخورد مي کند و به خصوص نسبت به گرايش هايي که نگاه انتقادي تري به موقعيت حاکم دارند سرسختي بيشتري در برابر تاييد صلاحيت ها از خود نشان داده است، اما در مواجهه با چگونگي برخورد با صلاحيت نوري از هرگونه پيشداوري اعلام برائت جسته و موضع بي طرفي مي گيرد. اين در حالي است که متاسفانه بخشي از اصلاح طلبان قبل از اينکه نوري در معرض داوري شوراي نگهبان قرار گيرد نسبت به ردصلاحيت وي اقدام کرده و با اين شيوه راه را براي توجيه اقدامات غيرقانوني باز کرده اند.

در اين راستا فرار از پرداختن کوچک ترين هزينه و دوري از طرح گزينه يي که موقعيت دستيابي تسهيل شده آنها به قدرت را دشوار کند وجه بارز در سمت گيري هاي سياسي معطوف به انتخابات از سوي اصلاح طلبان بوده است.

در اين حال استقبال رئيس ستاد انتخاباتي آقاي کروبي از طرح کانديداتوري عبدالله نوري خرسندکننده است و بايد شاهد موضع گيري شفاف ساير اصلاح طلبان و کانديداها در اين خصوص باشيم. اصلاح طلبان در اين موقعيت تاريخي در برابر اين پرسش قرار دارند که نسبت به شرايط برگزاري انتخابات آزاد و تاييد صلاحيت کانديداهاي منتقد و مستقل چگونه برخورد خواهند کرد. نگاه برخي اصلاح طلبان به ساير کانديداهاي طيف اصلاحات مبتني بر نوعي انحصارگرايي سياسي است. علاوه بر منطقي که فقط يا «من» يا «ديگري» را براي حضور در انتخابات تئوريزه مي کند و به رسميت مي شناسد و «خود اصلاح طلبي» را تبليغ مي کند متاسفانه اصلاح طلبان ساير کانديداهاي منتسب به اين طيف را در بايکوت خبري و انحصار رسانه يي قرار داده اند و درخصوص آنها با بي اعتنايي و بي توجهي برخورد کرده و درصدد القاي بي اهميت بودن حضور آنها هستند. کثرت گرايي سياسي از ويژگي هاي اصلاح طلبان اصيل و نقطه افتراق ايشان با فرصت طلبان و محافظه کاران است. بايد تنوع و تکثر موجود در جامعه و تضمين حقوق همه را به عنوان يک واقعيت به رسميت بشناسيم.

در سال گذشته آقاي خاتمي اعلام نامزدي کردند و سپس انصراف دادند. ايشان از چهره هاي ارزشمند و بااخلاق عرصه سياست در ايران هستند که اعتبار و مقبوليت شان سرمايه بزرگي براي جنبش دموکراسي خواهي است. ما معتقديم بايد از سرمايه و اعتبار خاتمي به نفع مصالح همگاني و براي پيشبرد اهداف اصلاحي بهره ببريم، اما متاسفانه قدر اين سرمايه تاکنون آن گونه که بايد، شناخته نشده و بعضاً تحت تاثير و تلقين اطرافيان، آقاي خاتمي تصميماتي گرفته است که در جهت کاستن از کارآمدي ايشان براي جنبش دموکراسي خواهي بوده است.

در اينجا بايد به تحليل هايي اشاره داشت که از سوي سازمان دانش آموختگان ايران اسلامي در مورد عدم وجود زمينه هاي لازم براي ورود و و موفقيت آقاي خاتمي پيش از اعلام نامزدي ايشان و نياز به چهره هايي با صراحت و شجاعت ارائه مي شد. متاسفانه مسائلي که پيش آمد باعث شد مردم و کشور عملاً از اين سرمايه محروم بمانند و نقش برجسته آقاي خاتمي در پس يکسري تحليل هاي ضعيف و غيرواقعي و ميل فزاينده برخي افراد براي کسب مناصب دولتي پوشيده بماند و اکنون جاي اين سوال باقي است که چرا آقاي خاتمي بايد سرنوشت سياسي خود را با افرادي گره بزند که اصرار بر مرزبندي با اصلاح طلبان دارند؟

آقاي موسوي در يکي از حساس ترين مقاطع تاريخي ايران رياست قوه مجريه را برعهده داشته است و با توجه به سکوتي که پس از ترک اين پست داشته اند به نظر مي رسد علاوه بر اينکه مواضع امروز خود را روشن مي کنند که طبعاً براساس مطالبات امروزي تنظيم مي شود، لازم است به جهت رعايت شعار پاسخگويي و شفافيت به برخي پرسش ها در مورد عملکرد خود در آن دوره که ممکن است براي برخي از افراد و خصوصاً جريان هاي دموکراسي خواه محل ترديد و نگراني باشد، پاسخ دهند، چرا که ايشان با اعلام کانديداتوري خود کارنامه سياسي اش را در معرض راي عموم مردم با گرايش هاي مختلف سياسي قرار داده اند، گرچه اين حق براي ايشان محفوظ است که مانند سال هاي گذشته در اين موارد سکوت کنند. البته درباره آينده هم سوالاتي از ايشان مطرح است. ايشان در صورت پيروزي چه جايگاهي براي دموکراسي و حقوق بشر در منظومه عمل و انديشه و برنامه ريزي اش قائل خواهد شد؟ به طور مشخص نسبت ايشان با اصول جريان اصلاحات چيست؟

بار ديگر تاکيد مي کنيم نياز امروز جامعه ما از منظر اصلاحات يک چهره پايبند به اصول اصلاحات يعني دموکراسي و حقوق بشر بود نه يک چهره اصولگرا که از حمايت اصلاح طلبان استقبال کند. بايد گفت ارائه برنامه اقتصادي در جهت دموکراسي و همچنين طرح مساله «لزوم اصلاح قانون اساسي» و بيانيه حقوق شهروندي از سوي مهدي کروبي بسيار قابل تامل است. اصلاح قانون اساسي و دموکراتيزه کردن ساختار حقوقي و سيستم انتخاباتي از جمله مهم ترين اهداف سازمان ماست که در سند استراتژي دوسالانه سازمان هم منعکس شده است. اگرچه طرح مطالبات دموکراتيک مردم از سوي آقاي کروبي درخور تحسين و توجه است با اين حال سازمان هنوز هيچ جمع بندي در مورد حمايت از آقاي کروبي نداشته است و اساساً تا تعيين تکليف نامزدي آقاي نوري ساير گزينه ها منتفي هستند، اما نفس اينکه جناب کروبي برخلاف برخي از جريانات که تنها برچسب اصلاح طلبي بر سينه دارند تلاش مي کنند بيرق اصلاح طلبي در جامعه افراشته باشد و گفتمان حقوق دموکراتيک مردم را برجسته و طرح مي کنند، قابل تقدير است. سازمان دانش آموختگان ايران اسلامي با رصد رويدادها و تحولات به بررسي شرايط سياسي ادامه مي دهد و موضع نهايي سازمان در مورد انتخابات، در هفته هاي آينده و با جمع بندي بحث هاي درون شعب و ساير ارکان سازمان اعلام خواهد شد.

البته بايد توجه داشت در شرايط فعلي و با توجه به وضعيت کانديداهاي موجود و اينکه حتي اگر اصلاح طلبان پيروز شوند امکان ايجاد ظرفيتي براي تغيير توازن قواي سياسي به نفع رئيس جمهور منتخب نيز فراهم نيست، انتظار تحول اساسي و دموکراتيک از انتخابات پيش رو محل ترديد است. با اين حال از آنجايي که تغيير وضع موجود يکي از مسائل مورد توجه جامعه و اصلاح طلبان است لذا اراده سياسي سازمان در انتخابات پيش رو در گام نخست معطوف به تغيير وضع موجود و در مرحله بعد تقويت فرآيند هموارکننده مسير مناسبات دموکراتيک در جامعه است. از اين رو در کنار اراده معطوف به تغيير وضع موجود، مساله مهم و اساسي بديل مناسب و کارآمد قرار مي گيرد که بتواند وضعيت کنوني را به مسيري هموار رهنمون شود.

سياست سازمان دانش آموختگان ايران اسلامي در مقطع فعلي طرح يکسري پرسش هاي اساسي درخصوص چگونگي مواجهه کانديداها با موانع پيش روي اصلاحات است. تاکيد بر اجراي برنامه ها و مطالباتي که عمل به آنها تسهيل کننده گذار مناسبات مسالمت آميز دموکراتيک باشد، جزء اولويت هاي سازمان است و ابراز تعهد عملي، توجه کانديداها و تعهد روشن به اجراي آنها مي تواند در چگونگي موضع گيري سازمان و ميزان حمايت از آنها موثر باشد.

*سخنگوي سازمان دانش آموختگان ايران اسلامي