یكی از مهمترین وظایف هر دولتی، ایجاد امنیت وبرقراری نظم و عدالت در اجتماع است. جدای از موضع گیری های سیاسی و جناحی، حكومت ها وظیفه دارند كه امنیت را برای شهروندان خود تامین كنند. شاید عده ای فكر كنند كه تنها حضور پلیس و نیروهای امنیتی در جامعه، میتواند به ایجاد امنیت كمك كند. البته نمیتوان از نقش نیروهای انتظامی غافل شد، اما تنها رژه رفتن این نیروها در خیابان نمیتواند ضامن برقراری نظام و امنیت باشد.

یكی از ضربه پذیرترین طیف های جامعه كه با بروز ناامنی صدمه خواهند دید، زنان و كودكان می باشند. فی الوقع اولین ومهمترین قربانیان ناامنی زنان، دختران و كودكان هستند. این نكته از آن جهت حائز اهمیت است كه این دوطیف آینده سازان هر مملكتی هستند. در این میان نقش زنان از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا كه زنان مادران همان كودكان هستند و وجود جوی ناامن برای آنان می تواند لطمات روحی و روانی بسیاری را در پی داشته باشد. كه این صدمات روحی به كودكان، كه نسل آینده نیز هستند لطمه خواهد رساند. یكی از جدی ترین خطرات وصدماتی كه زنان در جوامع ناامن با آن دست به گریبان هستند مسئله تجاوز است.

چنانچه روزنامه های صبح ایران را در این چند هفتهء گذشته مورد مطالعه قرار داده باشید، اخبار تاسف باری را كه حاكی از رشد این پدیده در جامعه ایران است خواهید دید. تاسف بار آنكه با وجود پلیسی شدن فضای جامعه، گویا دولت تنها با مخالفان سیاسی، دگراندیشان و اقلیت ها، برخورد قاطع دارد. با مشاهده چنین وقایعی این ظن در خواننده بوجود می آید كه چه كسانی و با چه اهدافی دست چنین اشراری را برای تجاوز به ناموس مردم باز می گذارند و هدفشان از این حركت چیست؟ آیا عده ای سعی دارند با ناامن كردن جامعه، توجیهی قابل قبول برای حضور پررنگ نیروهای امنیتی در جامعه فراهم كنند؟ یا اینكه در جامعه ایران بعد از فجایع زندان كهریزك و تجاوزات بساری كه آنجا صورت گرفته، قبح این عمل از بین رفته؟

رابرت کی مرتون جامعه شناس مشهور آمریکایی در نظریه ای که به تئوری مرتون مشهور است می گوید: «هرگاه بین هدف و وسیله رسیدن به آن فاصله ای بیفتد جرم به وقوع خواهد پیوست». شاید بتوان مسئله و بحران روح خـراش تجاوزبه عنف را از طریق این تئوری تحلیل کرد. مـارسل موس جامعه شناس بزرگ فرانسوی نیز می گوید: «هیچ پدیده ای در جامعه یک مرتبه به وجود نمی آید و یکشبه نیز از میان نمی رود، زیرا در وقوع پدیده های اجتماعی عوامل فراوانی دخیل هستند و از یک علت خاص ناشی نمی شوند.»

امان قرائی مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم، عوامل تجاوز به عنف، مزاحمتهای خیابانی برای بانوان و جرائمی دیگر از این دست را نیز مسائل مختلفی از جمله محرومیتهای جنسی، بیکاری، عقده های روحی و روانی و در نهایت وجود شرایط "آنومی" در جامعه می داند. آنومی به شرایطی گفته می شود که غیر عادی است، مسائل اخلاقی و هنجارهای اجتماعی کمرنگ شده، خودکنترلی و کنترل اجتماعی افراد به حداقل رسیده و معنویات در جامعه رنگ باخته است1.

اما چرا جامعه ایران، كه حكومتی دینی در راس امور است وتقریبا نیمی از مشاغل مهم كشوری و لشكری در اختیار روحانیون می باشد، باید دچار آنومی شده باشد؟ متاسفانه در چند هفته اخیر چند مورد تجاوز آن هم به شكلهای گوناگون در تهران انجام گرفته واین خود وخامت اوضاع را نشان میدهد تا جایی كه رئیس پلیس آگاهی نیروی انتظامی اعلام كرد: آمار مربوط به تجاوز به عنف كاهش یافته اما فجیع‌تر و شنیع‌تر شده و جای نگرانی دارد. سردار اصغر جعفری در گفت‌وگو با خبرنگار انتظامی فارس گفت: حتی یك مورد تجاوز به عنف در كشور، هشداری است برای همه، كشورمان با توجه به شرایط فرهنگی، اعتقادی و عرفی این گونه جنایات را تحمل نمی‌كند و نباید به راحتی از كنار این جنایات بگذریم و باید همه حساس باشیم.2

البته نمی توان آمار كاهش اینگونه جرائم را معتبر دانست اولا كه این آمار از طریق دستگاههای دولتی ارائه می شود. دوم اینكه اكثر زنانی كه مورد تجاوز قرار می گیرند سكوت می كنند. دراین میان ترس از بی آبروئی و ایجاد مشكلات خانوادگی مهم ترین مسئله است. همچنین عدم برخورد قاطع نیز می تواند یكی از موارد باشد. تیتر خبری كه روزنامه جام جم چند روز پیش منتشر كرد چنین است: «ساعاتی پس از دستگیری،۵ متجاوز سابقه دار آزاد شدند».

بنابه گزارش جام جم روز جمعه ماموران پاسگاه انتظامی ۲۱۱ قلعه‌نو حوالی باقرشهر هنگام گشتزنی در بیابان‌های منطقه با مشاهده زن جوانی كه هراسان در حال فرار بود به تحقیق از وی پرداختند كه معلوم شد او ۲ ساعت پیش وقتی به قصد عزیمت به منزل خود سوار یك خودروی مسافربر شخصی شده، ۲ سرنشین خودرو با تهدید چاقو او را به بیابان‌‌های منطقه منتقل كرده و در این محل ۳ نفر دیگر نیز به آنها ملحق شده و همگی زن جوان را مورد آزار و اذیت قرار داده و پول‌ها و طلاهای او را نیز به سرقت برده‌اند.3

با خواندن این خبر، اولین نور امیدی كه دیده می شود، حضور پلیس است واینكه احتمالا بعلت اینكه زمان زیادی از وقوع جرم نگذشته بوده، احتمالا پلیس موفق به دستگیری متجاوزان شده است. خب البته در این مورد پلیس وظیفه خود را بخوبی انجام داده اما... با دستگیری تبهكاران و اعتراف صریح آنها به جرم شیطانی، آنان پس از انتقال به شعبه ... كهریزك تحت بازجویی قرار گرفتند. اما ۴ نفر از آنان به نام‌های ماشاءالله، داوود، محمد و حسن با تشخیص دادرس شعبه بدون قید و شرط آزاد شدند و فقط یكی از متهمان به بازداشتگاه منتقل شد كه او نیز با پرداخت 20 میلیون تومان به یك وكیل و ارائه كپی كارت ملی، زمینه آزادی خویش را فراهم ساخت و بلافاصله، بازداشتگاه را ترك كرد!! این در حالی است كه رئیس شعبه اول بازپرسی دادسرای جنایی با شنیدن این خبر هشدار می‌دهد: متجاوزان به ناموس مردم حتی اگر كره زمین را به‌عنوان ضمانت گرو بگذارند، نباید آزاد شوند.

چنین رفتارهایی و همچنین ترس از بی آبروئی و عدم اطمینانی كه ممكن است بین زوجین و یا والدین و فرزند خانواده پیش بیایید همگی دست به دست هم میدهد تا عده كثیری كه مورد تجاوز قرار می گیرند سالهای سال سكوت كنند.

یك قاضی بازنشسته دادگستری معتقد است: «تجاوز به عنف در قانون به معنای هتك حیثیت یك فرد بدون رضایت اوست، اما در 90درصد پرونده‌هایی كه با عنوان تجاوز به ما ارجاع داده شده است، تشخیصمان زنای معمولی بوده و تجاوزی رخ نداده است!!

اما این حقیقت كه مجرمان راه و روش فرار از قانون را یاد گرفته‌اند، غیرقابل انكار است. وضعیت پرونده‌های مجرمان نشان می‌دهد آنها یاد گرفته اند با استناد به قانون، پس از تجاوز به زنان، جرمشان را زنای معمولی جلوه دهند و با گفتن این كه زن خوشنام نبوده و جرم با رضایت او رخ داده است، از مجازات بگریزند4...»

این مطلب كه زن باید پس ازمورد تجاوز قرار گرفتن وقوع جرم را نیز ثابت كند یكی دیگر از دلایلی است كه دست مجرمان را باز می گذارد تا هركاری كه می خواهند در پناه قانون انجام دهند. البته اظهارات این حقوقدان نشان می‌دهد هنوز قانون انعطاف لازم را برای برخورد قاطع با متجاوزان به‌عنف ندارد و وقوع 3 جرم مشابه در یك ماه اخیر، آن را ثابت می‌كند. در آموزه‌های دینی و باورهای عقیدتی حرمت نوامیس از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، اما در چند سال گذشته متاسفانه نحوه مجازات متجاوزان نوامیس مردم به گونه‌ای بوده است كه آنها خود را در حاشیه امنیت می‌بینند و شواهد و قرائن خود حاكی است كه مجازات بازدارنده نیست. متاسفانه این تبهكاران هیچ‌گاه به مفهوم واقعی و براساس قوانین كشور، تاوان اعمال مجرمانه خود را نمی‌پردازند و در عوض این قربانیان هستند كه یك عمر با كابوس تجاوز زندگی كرده و به بیماری‌های روحی و روانی مبتلا می‌شوند. خب شاید نمی توان از دولتی كه خود به زندانیانش تجاوز می كند چندان انتظاری هم داشت.

البته بعد از خبر رسانی جام جم، این موضوع به مجلس هم كشیده شده و علاءالدین بروجردی، رئیس كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، چنین اظهار نظر كرده است: «خبر مذكور باور نكردنی است و اگر این موضوع صحت داشته باشد هم جای تعجب و هم جای تاسف فراوان دارد.»۵

اما تعجب آور تر اینكه این تجاوز دسته جمعی، تنها دو روز پس از واقعه هولناک تجاوز ۶ نفر به یک زن جوان در قیامدشت تهران اتفاق افتاده است. نکته ای که ابعاد تاسف برانگیز این فاجعه را وسعت می بخشد این است که تجاوز دسته جمعی قیامدشت در روز 13 آبان که شهر تهران مملو از نیروهای امنیتی رسمی و غیررسمی بود، اتفاق افتاده است! درحالی که نیروهای امنیتی تمام توان خود را برای سرکوب تجمع مسالمت آمیز سبزها متمرکز کرده بودند، 2 نفر از اراذل و اوباش با ربودن یک زن جوان او را به حوالی قیامدشت برده و پس از ملحق شدن 2 نفر دیگر و دقایقی بعد نیز پیوستن دو رهگذر غریبه! به آنها، زن جوان را مورد آزار و اذیت قرار می دهند. در حالی که چنین اتفاقات هولناکی به فاصله دو روز در پایتخت رخ داده است، رییس پلیس امنیت تهران بزرگ چند روز پس از حادثه قیامدشت در جمع خبرنگاران حضور می یابد و از این فاجعه اظهار بی اطلاعی می کند!۶

قرائی مقدم، آسیب شناس اجتماعی، تهران و کرج را آنومیک ترین شهرهای ایران میداند همچنین مهاجرت وسیع و گسترده به تهران را مساوی با جرم اعلام می کند و می افزاید : چون ارضای نیازهای جنسی به دلیل بیکاری و بی مسکنی و بی پولی از طریق ازدواج و راههای دیگر برای بسیاری از این افراد ممکن نیست نیازهای جنسی آنها به این شکل بروز می یابد. قرائی مقدم در ادامه می افزاید: اگر چه برخورد با مجرمین راهی قانونی، عقلی و لازم است اما تنها راهکار ممکن نیست و باید در فکر چاره ای ریشه ای بود.۷

همانطور كه گفته شد جدای از مسئله برخورد قضایی با این مسئله، باید به فكر راه چاره ای بود كه از بروز این مشكلات جلوگیری كرد.قطعا نمیتوان این مشكل را به صفر رساند، كما اینكه در جوامعی كه از لحاظ مالی و رفاه دارای سطحی بالا نیز هستند گاها این اتفاق می افتد، اما بروز 3 اتفاق مشابه آنهم به فاصله كمی از هم واقعا تاسف انگیز است.

تاسف بارتر اینكه، اینجا ایران است، سرزمینی كهن، كه همواره دین و اخلاقیات در آن جاری بوده، از زردشت و مانی تا باب وبهاالله همگی پیامبرانی ایرانی بودند كه در این مملكت ظهور كرده اند و واقعا جای تاسف است كه ایرانیان امروز از اصل خود دور شده اند. البته نمی توان تمام تقصیرها را بر گردن مجرمین انداخت و بی دینی یا بی بندوباری را تنها عامل بروز چنین جرائمی دانست. چنانچه حال وهوای امنیتی-پلیسی از مملكت دور شود، نرخ تورم كه روز به روز بالاتر می رود كنترل شود، شرایط تحصیل، كار و ازدواج برای تمام اقشار، نژادها و مذاهب ایران یكسان ومساوی شود، میتوان امیدوار بود كه دیگر شاهد چنین جرائمی نباشیم یا حداقل مقدار آن به 3 مورد در سال برسد نه 3 مورد در یك ماه، مضافا اینكه همانطور كه گفته شد، این 3 مورد مواردی بودند كه گزارش شده اند و تنها مربوط به تهران هستند اگر شهرستانها را نیز حساب كنیم باید شاهد آماری بس تاسف بارتر نیز باشیم.

Antiwar.a@gmail.com

منابع:

۱- http://www.fardanews.com/fa/pages/?cid=95693

۲- http://iusnews.ir/news/42-latest/4082-1388-08-26-…

۳- http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum…

۴- http://rssnews.ir/News-70839.html

۵- همان

۶- http://ettelaat.net/09-november/news.asp?id=42685…

۷- http://www.fardanews.com/fa/pages/?cid=95693