شکست اردوغان، پیروزی ملی گرایی کرد و ترک

اما این بار بخش عمده رای همین کردها نصیب حزب دموکراتیک خلقها شد.

نمونه قابل توجهی از این تغییر، دیاربکر بزرگترین شهر کردنشین ترکیه است. در انتخابات چهار سال پیش، از یازده کرسی نمایندگی دیاربکر شش کرسی نصیب حزب عدالت و توسعه شد اما این بار حزب دموکراتیک خلقها ده کرسی از یازده کرسی را از آن خود ساخته و تنها یک کرسی نصیب حزب عدالت و توسعه شده است.

در طرف مقابل، حزب حرکت ملی هم موفقیت چشمگیری کسب کرده و شمار کرسی هایش در مجلس از پنجاه و دو به هشتاد و پنج افزایش یافته است. این حزب، جریان راستگرا و محافظه کار ملی گرای ترک را نمایندگی می کند. بخشهایی از محافظه کاران و مذهبیهای ترکیه که پیشتر به حزب عدالت و توسعه رای می دادند، به دلیل عدم رضایت از سیاستهای این حزب، در انتخابات یکشنبه رای خود را به نفع حزب حرکت ملی به صندوق ریختند.

اما شماری دیگر از آرای تازه ای که نصیب حزب حرکت ملی شد، از آن بخشی از جامعه ترکیه بود که از قدرت گرفتن کردها در ترکیه احساس خطر می کنند. نتیجه انتخابات دیروز نشان می دهد که رای حزب حرکت ملی در مناطق کردنشین افزایش یافته است. دلیل این افزایش، سرازیر شدن رای ترکهای ساکن این مناطق به نفع حزب حرکت ملی بسوی صندوقهای رای است، یعنی آن بخش از ترکهایی که بیش از بقیه، قدرت گرفتن جریانهای کرد را لمس کرده و نسبت به آن احساس خطر کرده اند.

سیاست حزب حاکم عدالت و توسعه در قبال کردها، در عین آزادیهایی که برای این اقلیت فراهم آورد، در نهایت این حزب را هم آماج اعتراض کردها قرار داد و هم ترکهای ملی گرا

یکی از عوامل اصلی این قطب بندی در ترکیه، ماجرای کوبانی در سال گذشته است که در ریزش شدید آرای حزب عدالت و توسعه در مناطق کردنشین نقش داشت. نارضایتی از عملکرد دولت ترکیه در قبال جنگی که میان داعش و چریکهای کرد در کوبانی جریان داشت به نا آرامیهای خونبار خیابانی انجامید و اعتراض بسیاری از مردم دیگر مناطق ترکیه را هم نسبت به دولت برانگیخت. در حالی که برخی با کردها همدلی کردند، اعتراض خیلیها هم احساس خطر از این بود که چرا باید وضعیتی در ترکیه برقرار شود که تظاهرکنندگان کرد با پرچم حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و رهبرش عبدالله اوج آلان به خیابانها بریزند. کسانی که عملا در خیابانها با کردهای تظاهرکننده درگیر شدند یا کردهای اسلامگرای افراطی (معروف به حزب خدا یا خدا پارتی) بودند یا هواداران حزب حرکت ملی.

در نتیجه، سیاست حزب حاکم عدالت و توسعه در قبال کردها، در عین آزادیهایی که برای این اقلیت فراهم آورد، در نهایت این حزب را هم آماج اعتراض کردها قرار داد و هم ترکهای ملی گرا.

در شرایطی که عدم دستیابی هیچیک از احزاب به اکثریت لازم برای تشکیل دولت، احتمال برقراری خلأ سیاسی و بحران در ترکیه را تشدید کرده، این قطب بندی هم در ترکیه می تواند مزید بر علت شود و مشکل آفرین شود. عاملی تعیین کننده در مهار این قطب بندی، فاصله ای است که حزب دموکراتیک خلقها نسبت به پ ک ک برای خود تعیین کند.

پس از اعلام موفقیت حزب دموکراتیک خلقها در انتخابات، بسیاری از هواداران این حزب با پرچم پ ک ک به خیابانها ریختند و شادی و پایکوبی کردند اما انتظاری که دیگر رهبران سیاسی کشور دارند این است که حزب دموکراتیک خلقها، از امرالی (زندان عبدالله اوج آلان) و قندیل (کوهستان پایگاه پ ک ک در عراق) دوری بگزیند و روند حل «مسئله کرد» در ترکیه را مستقل از پ ک ک پی بگیرد. برآورده نشدن این انتظار می تواند بحران آفرین شود.

پی گرفتن روند حل «مسئله کرد» از دستاوردهای مهم رجب طیب اردوغان بود که می توانست برگ برنده موثری برای پیروزی در انتخابات دیروز باشد اما به عکس، همان کسانی شکست او را رقم زدند که از حل این «مسئله» سود می بردند. چنین ناسازواره ای نتیجه مستقیم سیاست آقای اردوغان در سوریه است.

رجب طیب اردوغان دخالت مستقیم در همسایه جنوبی خود با هدف سرنگونی بشار اسد را برگزید اما نتیجه این دخالت، همان گونه که پیش بینی می شد نه تنها او را به چنین هدفی نرساند بلکه باعث قدرت گرفتن کردها و تبدیل آنها به نیرویی در مقابل خود او شد و ماجرای کوبانی را رقم زد که شمارش معکوس شکست او از همان جا آغاز شد.