حمله جنگنده های آمریکا به مواضع شبه نظامیان مورد حمایت ایران در عراق و سوریه

بمباران حشدالشعبی با عقاب‌های ضربتی و شاهین‌های جنگی نیروی هوایی آمریکا

بابک تقوایی 

بامداد دوشنبه ۷ تیر ۱۴۰۰، حدود ساعت ۰۱:۰۰ به وقت بغداد، جنگنده‌های ضربتی اف-۱۵ئی استرایک ایگل یا عقاب ضربتی (F-15E Strike Eagle) نیروی هوایی آمریکا به همراه شمار نامشخصی از جنگنده‌های همه‌منظوره اف-۱۶سی فایتینگ فالکن یا شاهین شکاری (F-16C Fighting Falcon) گارد ملی هوایی ایالات متحده آمریکا چندین تاسیسات مورد استفاده نیروهای شبه‌نظامی وابسته به سپاه قدس را در جریان یک عملیات هوایی عراق و سوریه بمباران کردند. این عملیات در پاسخ به حمله پهپادی این شبه‌نظامیان به اماکن مورد استفاده دولت و نیروهای نظامی آمریکا شامل ساختمان کنسولگری این کشور در شهر اربیل واقع در منطقه خودمختار کردستانِ عراق در بامداد پنجم تیر ۱۴۰۰ صورت گرفت.

در جریان این حمله هوایی که با چراغ سبز جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، صورت گرفت دو هدف در خاک سوریه و یک هدف در عراق شامل یک مقر فرماندهی و کنترل منطقه‌ای کتائب سید‌الشهدا (تیپ ۱۴) و دست‌کم یک انبار مهمات متعلق به کتائب حزب‌الله (تیپ ۴۶) حشدالشعبی مورد اصابت بمب‌های هدایت ماهواره‌ای جنگنده‌های آمریکا واقع شدند. در نتیجه آن دست‌کم چهار پیکارجوی کتائب سید‌الشهدا به نام‌های حسين علی عبد الحسين صالح البيضانی، كرار سعد حمدان جلوب المحمداوی، كرار عبدالعزيز زينل الشبكی و محمد رومی ماجد محاسن الفرطوسی کشته و سه نفر دیگر نیز زخمی شدند.

پیشتر در بامداد هشتم اسفند ۱۳۹۹، نیروی هوایی آمریکا حمله‌ای مشابه  را علیه شبه‌نظامیان وابسته به سپاه قدس در منطقه القائم واقع در مرز عراق و سوریه به انجام رساند. حمله‌ای که در جریان آن تنها یک شبه‌نظامی از حشد‌الشعبی کشته شد و خسارت جدی به نیروهای این گروه وابسته به سپاه قدس وارد نشد. در نتیجه آن حمله، حملات حشد‌الشعبی به نیروهای آمریکایی کاهش نیافت و در نهایت به حمله ای پهپادی به کنسولگری آمریکا در بامداد پنجم تیر ۱۴۰۰ منتهی شد. این بار جو بایدن در راستای پاسخ‌دهی به این حمله و بازدارندگی دربرابر موارد مشابه فرمان حمله‌ای صادر کرد که به مراتب آسیب جانی، مالی و تجهیزاتی بسیار بیشتری به پیکارجویان مسلح وابسته به سپاه قدس در مناطق مرزی عراق و سوریه وارد کرد.

حمله هوایی به حشد‌الشعبی در پاسخ به حمله پهپادی‌ به کنسولگری آمریکا در اربیل

همان‌طور که در بالا گفته شد، در بامداد پنجم تیرماه، شبه‌نظامیان حشدالشعبی و بر اساس آنچه مقام‌های اطلاعاتی آمریکا معتقدند از کتائب سیدالشهدا (تیپ ۱۴) حمله‌ای پهپادی به کنسولگری ایالات متحده آمریکا انجام شد. این حمله پهپادی پیش از بزرگ‌ترین رژه نظامی حشدالشعبی به مناسبت پنجمین سالگرد تاسیس این نیروی شبه‌نظامی در کمپ اشرف در نزدیکی بغداد اتفاق افتاد. بر اساس تصاویری که نیروهای امنیتی کردستان عراق از لاشه پهپادهای مورد نظر ارائه دادند، آن‌ها دارای ظاهری شبیه به پهپاد ضدهوایی سدید ۳۵۸ داشتند که پیشتر در سال ۱۳۹۸ از سوی سپاه قدس در اختیار شبه‌نظامیان حوثی قرار گرفتند.  

پهپاد سدید ۳۵۸ که شبه‌نظامیان حوثی نخستین‌بار برای انهدام یک پهپاد اسکن ایگل (Scan Eagle) ارتش عربستان سعودی در دومین سالگرد انهدام یک پهپاد آر کیو-۴آ گلوبال هاک بامز‌ـ‌‌دی (RQ-4A Global Hawk BAMS-D) نیروی دریایی آمریکا توسط یک سامانه سوم خرداد یعنی روز ۳۰ خرداد ۱۴۰۰ استفاده شد مجهز به یک سنسور تلویزیونی و فروسرخ بود که قادر به شناسایی و قفل روی هدف پروازی بود و موشک را به سمت آن هدایت می‌کرد. به نظر می‌رسد که این سنسور روی پهپادهای انتحاری مورد استفاده سپاه قدس برای هدف قرار دادن دقیق ساختمان‌های کنسولگری آمریکا در اربیل استفاده شده است.

اگرچه از نظر ظاهری پهپادهای انتحاری مورد استفاده علیه کنسولگری آمریکا در بامداد پنجم تیر شبیه به موشک‌های زمین به هوای سدید ۳۵۸ است اما تفاوت‌های عمده‌ای نیز با آن دارد. مهم‌ترین تفاوت استفاده از بدنه‌ای ساخته‌شده از فیبر کربن در پهپادهای انتحاری به جای نمونه ساخته‌شده با آلیاژ آلومینوم (تک کابین) در موشک ضدهوایی سدید ۳۵۰ است، امری که متعاقبا سبب سبک‌تر شدن موشک و امکان حمل سوخت بیشتری در بدنه آن برای افزایش برد عملیاتی و شعاع رزمی آن شده است.

آشنایی با جنگنده‌های آمریکایی شرکت‌کننده در عملیات بمباران حشدالشعبی

بر اساس نخستین اطلاعات منتشرشده وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا، جنگنده‌های ضربتی اف-۱۵ئی و جنگنده‌های همه‌منظوره اف-۱۶سی در این حمله هوایی استفاده شدند. اف-۱۵ئی ها متعلق به اسکادران ۴۹۴ شکاری نیروی هوایی آمریکا است. در فروردین امسال (۱۴۰۰) این اسکادران ۱۸ فروند از مجموع ۲۷ جنگنده‌اش را از پایگاهش یعنی لیکن هیت در انگلستان به خاورمیانه اعزام کرده است تا در عملیات «عزم راسخ» (Inherent Resolve) علیه داعش شرکت کنند در حالی که جنگنده‌های اف-۱۶سی متعلق به اسکادران ۱۵۷ «روباه مرداب» (Swamp Fox) گارد ملی هوایی آمریکا است که به تازگی از پایگاه مشترک گارد ملی مک اِنتایر (McEntire) در ایالات کارولینای جنوبی به پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در عربستان سعودی اعزام شده‌اند.

احتمال شرکت داشتن جنگنده‌های اف-۱۶ در این حمله هوایی ممکن است به علت کمبود تعداد جنگنده‌های ضربتی اف-۱۵ئی نیروی هوایی آمریکا در خاورمیانه باشد، جنگنده‌هایی که پیشتر در ابتدای سال جاری به تعداد ۳۶ فروند متعلق به دو اسکادران شکاری در دو پایگاه هوایی الظفره در امارات متحده عربی و شهید موفق السلطی در اردن مستقر بودند اما حال تنها ۱۸ فروند و آن هم جمعی اسکادران ۴۹۴ شکاری بین دو پایگاه گفت ه‌شده تقسیم شده‌اند.

دقیقا مشخص نیست که جنگنده‌ها از چه تسلیحاتی برای بمباران اهدافشان استفاده کرده‌اند، اما بر اساس تصاویر و فیلم‌های منتشرشده حشدالشعبی و خبرگزاری‌های وابسته به آن، ساختمان غیرنظامی مورد استفاده به عنوان یک ستاد فرماندهی منطقه‌ای کتائب سیدالشهدا در نزدیکی قائم به کلی تخریب شده است. همچنین در محلی دیگر که به نظر می‌رسد محل نگهداری تسلیحات نظامی کتائب حزب‌الله باشد بسیاری از تجهیزات نظامی به کلی تخریب شده‌اند که شامل شماری از توپ‌های کششی ۱۲۲ میلی‌متری اِچ اِم-۴۰ ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران است. توپ‌هایی که در سال‌های اخیر توسط سپاه پاسداران به حشد‌الشعبی تحویل داده شده است.

تهدید حشد‌الشعبی به انتقام

دقایقی پس از حمله هوایی تلافی‌جویانه آمریکا که منجر به مرگ چهار پیکارچوی عضو تیپ ۱۴ (کتائب سیدالشهدا) شد، حشدالشعبی در یک بیانیه رسمی به آمریکا اعلام جنگ کرد و مدعی شد از این پس همه هواپیماهای آمریکایی بر فراز عراق ساقط خواهند شد. پیشتر مقام‌های آمریکایی پیش‌بینی می‌کردند که این شبه‌نظامیان در پاسخ از دست دادن نیروها و تجهیزات و تسلیحاتشان در شرق استان دیرالزور سوریه و غرب الانبار عراق دست به یک حمله راکتی به سفارت آمریکا در منطقه سبز بغداد بزنند و به همین دلیل به آن‌ها هشدار داده بودند تا از این کار صرف‌نظر کنند.

معلوم نیست که آیا شبه‌نظامیان حشدالشعبی واقعا قادر به انجام آنچه نیروهای آمریکایی را تهدید به اجرایش کرده‌اند خواهند بود یا خیر. مشخص نیست که چه سامانه‌های ضدهوایی اعم از میان‌برد چون طبس-۱ یا سوم خرداد و همچنین موشک‌های دوش‌پرتابی چون میثاق-۲ در اختیارشان قرار گرفته است. سامانه‌هایی که بیش از آنکه بتوانند تهدیدی برای هواپیماها و هلیکوپترهای نظامی آمریکا بر فراز عراق باشند، می‌توانند مخاطراتی جدی برای صنعت هوانوردی غیرنظامی و در کل پروازهای تجاری ایجاد کنند. در زمان تهیه این گزارش، شماری از جنگنده‌های اف-۱۶سی گراد ملی هوایی آمریکا مسلح به موشک‌های هوا به هوا در حال گشت‌زنی بر فراز آسمان عراق بودند تا در صورت انجام حمله‌ای پهپادی علیه تاسیسات مورد استفاده نیروهای آمریکایی از وقوع آن جلوگیری کنند.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

هفته گذشته یک پهپاد حامل مواد منفجره به یک پایگاه آمریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد حمله کرده بود.

جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا در بیانیه ای گفت: ''همان طور که در حملات امروز عصر نشان داده شد، رییس جمهوری بایدن نشان داده است که برای دفاع از نظامیان آمریکایی اقدام خواهد کرد. با توجه به حملات مداوم گروه های مورد حمایت ایران علیه منافع ایالات متحده در عراق، رییس جمهوری دستور عملیات نظامی را با هدف مختل کردن و بازدارندگی از چنین حملاتی صادر کرده است. ''

بر این اساس، در این حملات انبارهای تسلیحات و قرارگاه های عملیاتی شبه نظامیان مورد حمایت ایران در دو نقطه در خاک سوریه و یک نقطه در عراق هدف قرار گرفته است.

مواضع مورد حمله برای عملیات پهپادی علیه منافع آمریکا مورد استفاده قرار گرفته اند و در اختیار گروه های کتائب حزب‌الله و کتائب سیدالشهدا بوده اند.

به گفته جان کربی، این عملیات ضروری و متناسب حاوی پیام بازدارندگی است در عین حال به گونه ای بوده که خطر بالا گرفتن تنش را محدود کند.

این بار دوم از آغاز ریاست جمهوری جو بایدن است که ارتش آمریکا به تلافی حملات صورت گرفته علیه نیروهایش، مواضع گروه های مورد حمایت ایران را مورد هدف قرار می دهد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، حملات صورت گرفته به وسیله جنگنده های اف-۱۵ و اف-۱۶ صورت گرفته است و همه جنگنده ها با سلامت به پایگاه های خود بازگشته اند.

این حملات در حالی صورت می گیرد که دولت مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق با محدود کردن شبه نظامیان مورد حمایت ایران تلاش می کند.

در شش ماه نخست سال ۲۰۲۱ دست کم ۴۵ حمله علیه منافع آمریکا در عراق صورت گرفته است که هفت مورد آن به وسیله پهپاد بوده است.

آمریکا شبه نظامیان مورد حمایت ایران را مقصر این حملات می داند.

درگیری نظامی در عراق در حالی صورت می گیرد که دولت های ایران و آمریکا در حال گفت وگوی غیرمستقیم در وین برای احیای توافق نامه هسته ای هستند