تلاش آمریکا و اروپا: وادار کردن ایران به مذاکره درباره فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای

پنجمین دور گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و ایالات متحده در وین با هدف احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و میانجیگری اتحادیه اروپا و حضور سایر اعضای باقی‌مانده در توافق این هفته به پایان رسید و با وجود اظهارات مثبت دو طرف در مورد پیشرفت‌های حاصل شده در طول بیش از یک ماه و نیم گذشته، انتظار می‌رود این گفت‌وگوها به دور ششم یا حتی فراتر از آن نیز کشیده شود.

نشریه اینترنتی پولیتیکو در گزارشی به مسائل عمده پیش روی طرفین در مذاکرات پرداخته، که علاوه بر نحوه بازگشت آمریکا به برجام و لغو دوباره تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران و همزمان بازگشت تهران پیروی کامل از مفاد برجام، به تصمیم‌گیری بر سر طرح موضوع فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران در ادامه این مذاکرات نیز به عنوان یک چالش دیگر اشاره کرده است.

در این گزارش که روز جمعه منتشر شده گفته می‌شود، در پایان نشست روز چهارشنبه کمیسیون مشترک برجام، هیئت‌های مذاکره‌کننده ۲۰ صفحه متن توافق احتمالی را تنظیم کرده و برای مشورت به کشورهای خود بازگشته‌اند. نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین پیشتر گفته بود مذاکرات به «مرحله حساس» رسیده و برخی دیپلمات‌ها نیز گفته‌اند برای رسیدن به توافق نهایی، «مهم‌ترین تصمیم‌ها» باید اتخاذ شود.

نحوه به عقب برگرداندن گام‌هایی که ایران در واکنش به خروج آمریکا از توافق و عبور از تعهدات هسته‌ای خود برداشته، مانند استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته برای غنی‌سازی اورانیوم در مقیاس و درجه خلوص فراتر از میزان مقرر در برجام، و همچنین تعلیق اجرای پروتکل الحاقی و محدودیت دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مراکز هسته‌ای ایران، و از سوی دیگر بازگشت دوباره آمریکا به برجام و لغو برخی تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، بخش بزرگی از پیش‌نویس متن توافق را تشکیل می‌دهند.

با این حال یک موضوع دیگر نیز در این میان وجود دارد و آن این که آمریکا و متحدان قدرتمند اروپایی آن در تلاش هستند موضوع ادامه گفت‌وگوها برای رسیدگی به دو موضوع برنامه موشکی بالستیک و رفتار جمهوری اسلامی در منطقه را نیز در آن بگنجانند.

دولت جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا پیشتر گفته است که هدف از مذاکرات وین قوی‌تر کردن و طولانی‌تر کردن مدت برجام و در عین حال استفاده از آن به عنوان زمینه‌ای برای گفت‌وگو درباره سایر مسائل مورد نگرانی جامعه جهانی در ارتباط با فعالیت‌های جمهوری اسلامی است؛ مساله‌ای که تهران با آن مخالفت کرده و گفته درباره توافقی که قبلا بر سر آن مذاکره شده، و همچنین درباره مسائل نظامی و دفاعی خود، مذاکره نخواهد کرد.