عرب‌های اسرائیل چه کسانی هستند؟

این وضعیت نقطه عطفی در روند تشدید تنش بین اسرائیل و فلسطینی‌هاست زیرا این اولین بار از ۱۹۶۶ است که دولت اسرائیل در مناطق عرب نشین این کشور وضعیت فوق‌العاده اعلام می‌کند.

اما شهروندان عرب اسرائیل چه کسانی هستند؟

تاریخچه اعراب اسرائیلی

معمولا از اسرائیل با عنوان کشور یهود یاد می‌شود اما این کشور دارای جمعیت بزرگ غیریهودیان هم هست.

این بخش از جمعیت شامل اقلیت عرب‌های اسرائیلی است که از نظر میراث فرهنگی فلسطینی و از نظر تابعیت و حقوق شهروندی اسرائیلی هستند.

اسرائیل کمی بیش از نه میلیون نفر جمعیت دارد و تقریباً یک پنجم این افراد - یعنی تقریباً ۱.۹ میلیون نفر - عرب‌های اسرائیلی هستند.

آنها فلسطینیانی هستند که پس از ایجاد کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸ آن کشور را ترک نکردند و در محل سکونت خود باقی ماندند در حالیکه پیش از جنگی که کوتاه مدتی پس از آن بین اعراب و اسرائیل روی داد، ۷۵۰،۰۰۰ نفر از فلسطینیان یا فرار کردند یا اخراج شدند.

کسانی که اسرائیل را ترک کردند در کنار مرزهای این کشور در کرانه غربی رود اردن و نوار غزه و در اردوگاه‌های پناهندگان در سراسر منطقه مستقر شدند.

جمعیت باقیمانده در اسرائیل خود را عرب اسرائیلی، فلسطینی اسرائیلی یا فقط فلسطینی می‌نامند.

عرب‌های اسرائیلی اکثرا مسلمان هستند اما مانند بقیه فلسطینیان، مسیحیان دومین گروه بزرگ را در میان آنها تشکیل می‌دهند.

عرب‌های اسرائیلی از زمان برگزاری نخستین انتخابات در اسرائیل در ۲۵ ژانویه ۱۹۴۹ حق رای داشته‌اند اما می‌گویند که برای چندین دهه در معرض تبعیض قرار داشته‌اند.

ادغام در جامعه

جوامع عرب و یهودی در اسرائیل غالبا دارای فضاهای مدنی مشترک نیستند اما یکی از جنبه‌های مثبت بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا در ماه‌های اخیر همکاری نزدیک بین دو جامعه بوده است.

یکی از زمینه‌های ادغام و هماهنگی جوامع یهودی و عرب اسرائیل استفاده مشترک هر دو گروه از همان نظام خدمات بهداشت و درمان بوده زیرا هر دو جامعه از خدمات همان پزشکان و بیمارستان‌ها به طور یکسان برخوردارند.

در نظام خدمات بهداشت و درمان اسرائیل، ۲۰ درصد از پزشکان، ۲۵ درصد از پرستاران و ۵۰ درصد از داروخانه‌داران عرب اسرائیلی هستند.

با اینهمه، دشوار بتوان یک هویت ملی مشترک را که به یکسان مورد شناسایی شهروندان عرب و یهودی اسرائیل باشد شناسایی کرد.

به عنوان مثال، ارتش اسرائیل نقشی اساسی در جامعه این کشور دارد و خدمت سربازی برای تمامی شهروندان یهودی اجباری است اما برای اعراب معافیت از خدمت در نظر گرفته شده است.

تبعیض

عرب‌های اسرائیل می‌گویند در کشور خود در معرض تبعیض قرار دارند و چند سازمان مدافع حقوق بشر نیز وجود تبعیض علیه این گروه از شهروندان را تایید کرده است.

از جمله عفو بین‌الملل گفته است که دولت اسرائیل علیه فلسطینیان مقیم این کشور "تبعیض نهادی" ایجاد کرده است.

بر اساس گزارشی که در آوریل ۲۰۲۱ توسط دیدبان حقوق بشر منتشر شد، مقامات اسرائیلی مرتکب آپارتاید نسبت به فلسطینیان داخل اسرائیل و فلسطینیان سرزمین‌های اشغالی در کرانه غربی و در غزه شده‌اند که یکی از مصادیق جنایت علیه بشریت است.

وزارت امور خارجه اسرائیل این گزارش را "ناآگاهانه و کذب محض" توصیف و آن را رد کرد.

شهروندان عرب اسرائیل می‌گویند که دولت در سلب مالکیت زمین‌های متعلق به آنان دست دارد و مقامات دولتی را متهم می‌کنند که در اختصاص بودجه دولتی، مرتبا علیه آنان تبعیض قایل می‌شوند.

برخی قوانین نیز بین این دو گروه تفاوت می‌گذارد.

به عنوان مثال، قوانین شهروندی اسرائیل برای یهودیان بدون توجه به اینکه از کجا آمده‌اند حق دریافت تابعیت و گذرنامه اسرائیلی قایل شده اما فلسطینیانی که از این سرزمین مهاجرت کرده یا اخراج شده‌اند و فرزندان آنان در صورت بازگشت این حق را ندارند.

در سال ۲۰۱۸، پارلمان اسرائیل "قانون دولت-ملت" را که بسیار بحث برانگیز بود تصویب کرد. طبق این قانون، زبان عربی موقعیت خود به عنوان یک زبان رسمی در کنار زبان عبری را از دست داد و اعلام شد که حق تعیین سرنوشت ملی "منحصر به یهودیان" است.

ایمن عوده، نماینده عرب پارلمان اسرائیل، در مورد این قانون گفت که پارلمان عملا قانون "برتری یهودیان" را تصویب کرده و اسرائیلیان عرب از این پس "شهروند درجه دو" خواهند بود.

در مقابل، نخست وزیر اسرائیل متعهد شد که حقوق شهروندی همگان محفوظ است اما افزود که در این قانون "اکثریت تصمیم می‌گیرد."