حمله تند محمدجواد لاریجانی به ظریف؛ چرا؟

محمدجواد لاریجانی در یادداشتی با اشاره به صحبت‌های افشا شده محمدجواد ظریف اظهار داشت این سخنان به جایگاه داخلی و خارجی وزارت خارجه جمهوری اسلامی آسیب جدی زده و پیش‌بینی کرد که در آینده جمهوری اسلامی شاهد تهاجمات وسیع‌تر نظامی ـ سیاسی ـ امنیتی باشد.

لاریجانی که سابقه معاونت در وزارت خارجه را دارد، در یادداشتی برای تسنیم، تلاش کرد تا نظرات جواد ظریف را از سایر کادر فعال در وزارت خارجه تفکیک کند. او با ادبیاتی تهاجمی درباره ظریف گفته است: «در ادبیات فقهی ـ اصولی حداقل "استفراغ وسع" در استنباط از مبانی شرط است! لیکن مباحث برادر ما بسیار شبیه ادبیات فرقه کیو ای‌ نان (QAnon) در آمریکا است که عمدتاً خیالبافی‌های توهم توطئه است.»

وی در بخشی دیگر ضمن دفاع از حضور نظامی جمهوری اسلامی در عراق و سوریه، همسو با رهبر جمهوری اسلامی مدعی شد که منافع ملی ایران منبعث از پدیده‌ای شگرف به نام دکترین "مقاومت" است.

اشاره جواد لاریجانی به بخشی از فایل صوتی آقای ظریف است که در آن می‌گوید دست‌وپای وزارت خارجه در تصمیم‌گیری بسته است و نیروهای نظامی و امنیتی حرف آخر را در این زمینه می‌زنند. او همچنین توضیح می‌دهد که قاسم سلیمانی، فرمانده کشته شده نیروی قدس سپاه پاسداران، چگونه در عمل سیاست ایران در مورد سوریه را تعیین می‌کرد. آقای ظریف در این فایل صوتی می‌گوید: «تقریباً هر بار که من برای مذاکره رفتم این سلیمانی بود که می‌گفت می‌خواهم تو این خاصیت یا نکته را بگیری. من برای موفقیت میدان مذاکره می‌کردم.»

محمدجواد لاریجانی خود پیش از این متهم شده بود که منافع جناحی را بر منافع ملی ترجیح داده است. گفته می‌شود در انتخابات سال ۷۶ که رقابت بین علی‌اکبر ناطق نوری، کاندیدای اصول‌گرایان با محمد خاتمی، کاندیدای اصلاح‌طلبان در جریان بود؛ محمدجواد لاریجانی به‌عنوان ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس، پیش از انتخابات در سفر به بریتانیا در ملاقاتی محرمانه با نیک براون، یکی از مدیران کل وقت وزارت خارجه بریتانیا گفته بود که پیروزی ناطق نوری در انتخابات می‌تواند منافع انگلیس و غرب را تأمین کند و از او خواسته بود تا از جناح اصول‌گرا حمایت کند.

اگرچه لاریجانی این موضوع را تکذیب کرد و گفت که با نماینده وزارت خارجه انگلیس در راستای مسائل عادی دیپلماتیک و به‌منظور بحث در مورد سفیر آینده انگلیس در تهران، دیداری در محیط سفارت و با حضور کارشناسان مختلف انجام داده است.

به نظر می‌رسد این سخنان لاریجانی در ادامه مجادلات جناحی بین دو گروه سیاسی داخل جمهوری اسلامی و در راستای انتخابات ریاست‌جمهوری باشد.

لاریجانی که سابقه حضور در مذاکرات قطعنامه ۵۹۸ را نیز در کارنامه خود دارد، در ادامه متن خود، با حمله به جناح اصلاح‌طلب، اقدام به انتشار این فایل صوتی را عملی سیاسی و جناحی عنوان کرد و در این باره نوشت: «جناح اصلاحات که باید پاسخگوی ناکارآمدترین دولت تاریخ انقلاب باشد و شکست‌های دیپلماتیک خود را بپذیرد، نعلی وارونه زده است و محور بحث را می‌خواهد به حوزه دیگری منتقل نماید.»

پیش‌تر، مجمع ملی جبهه اصلاحات با انتشار لیستی اعلام کرد که محمدجواد ظریف با ۳۷ رأی بیشترین اقبال را در داخل اصلاح‌طلبان برای تصدی ریاست‌جمهوری دارد.

اما به نظر می‌رسد پس از سخنرانی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و با این شرایط، محمدجواد ظریف، عملاً به یک ‌مهره سوخته تبدیل شده است.

اصلاح‌طلبان امیدوار بودند که با آمدن بایدن و به نتیجه رسیدن مذاکرات وین، بتوانند چهره تخریب شده او را مجدداً بازسازی کنند و در انتخابات ۱۴۰۰ هم حکومت را قانع کنند که آنها را بپذیرد، هم مردم را مجدداً به حضور در انتخابات تهییج کنند؛ موضوعی که با توجه ‌به پارامترهای موجود و بحران جانشینی آیت‌الله خامنه‌ای، کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد.

مضاف بر آن، ظریف طی دو سال اخیر به شدت تحت‌فشار افکارعمومی قرار داشته و بارها در مصاحبه‌های بین‌المللی خود سخنانی خلاف واقع گفته است. مسئله‌ای که دستکم برای طبقه متوسط، روشنفکران و گروه‌های پیشرو جامعه دردناک است. زمانی که ظریف نبودِ آزادی بیان، زندانی سیاسی، محدودیت برای بهائیان و اقلیت‌های مذهبی، فشار بر خانواده‌های فعالان سیاسی و ... را انکار می‌کرد، هر بار خشم بخشی از جامعه را برمی‌انگیخت. به عبارت دیگر، ظریف در جدال بین مردم و حاکمیت، گزینه دوم را انتخاب کرد، اما حتی در این انتخاب نیز شکست خورد.