یک کارشناس اسرائیلی در باره خطر جنگ با ایران در ماه های آینده

رادیو بین المللی فرانسه - "راز زیمت" کارشناس مسائل ایران در "مؤسسۀ مطالعات امنیت ملی" اسرائیل معتقد است که با افزایش تنش های جاری در مناسبات تهران و واشنگتن خودداری فعلی آمریکا از به کارگیری گزینۀ نظامی طی ماه های آینده ضعیف تر و خطر درگیری نظامی میان دو کشور قوّی‌تر خواهد شد.

"راز زیمت" Raz Zimmt پژوهشگر ارشد "مؤسسۀ مطالعات امنیت ملی" اسرائیل در گفتگو با خبرنگاران "رادیو بین المللی فرانسه" (بخش فارسی)، روزنامۀ "لوموند" و هفته نامۀ "لوپوئن" ملاحظات خود را دربارۀ تنش های کنونی در مناسبات آمریکا و ایران در منطقه و پی آمدهای آنها ارایه کرده است.

"راز زیمت" در این گفتگوی اختصاصی تأکید کرده است که سخنان او نه موضع دولت اسرائیل، که اظهارنظرهای وی به عنوان پژوهشگر مسائل ایران است. با این حال "راز زیمت" از جمله نادر پژوهشگران مسائل ایران در اسرائیل است که نظرات اش از سوی دولت این کشور مورد توجه قرار می گیرد.ج

"زیمت" در این گفتگوی اختصاصی اظهار داشته که برخلاف برخی ارزیابی‌ها، بنیامین نتانیاهو خواستار درگیری نظامی با ایران نیست، به ویژه اینکه نخست وزیر اسرائیل می داند که درگیری نظامی با ایران به منزلۀ رویارویی با گروه های مسلح تحت حمایت تهران نظیر حزب الله لبنان نیز هست.

به گفتۀ "راز زیمت" اسرائیل در صورتی به مقابلۀ نظامی با حزب الله لبنان روی خواهد آورد که جمهوری اسلامی ایران بخواهد آن را علیه اسرائیل به کار بگیرد. به گمان پژوهشگر اسرائیلی، دولت اسرائیل برنامه های اتمی و موشک های بالستیکی تهران و همچنین حمایت رژیم ایران را از حزب الله لبنان و گروه های فلسطینی "حماس" و "جهاد اسلامی" به عنوان سه خطر مهم تلقی می کند. "راز زیمت" می گوید : اسرائیل قادر است تهدید موشک های بالستیکی تهران و حمایت ایران از گروه هایی نظیر حزب الله را به تنهایی مهار کند، اما، مقابله با تهدید اتمی ایران را به حمایت جامعۀ بین المللی و به ویژه آمریکا واگذار کرده، هر چند اسرائیل قادر است حتا به تنهایی تأسیسات اتمی ایران را آماج حملات خود قرار بدهد.

راز زیمت" در عین حال می افزاید : "اگر چه بنیامین نتانیاهو جلوگیری قطعی از دستیابی ایران را به سلاح اتمی بر عهدۀ ترامپ نهاده، اما، او قصد ندارد رئیس جمهوری آمریکا را به سوی حملۀ نظامی به ایران سوق دهد."

پژوهشگر اسرائیلی مسائل ایران، در توضیح چرایی حمایت اسرائیل از سیاست "فشار حداکثری" آمریکا علیه ایران و خروج یکجانبۀ آمریکا از برجام می گوید : "از نگاه اسرائیل برجام توافقی ناقص است." او می افزاید : "اگر چه این توافق دستیابی رژیم اسلامی ایران را به سلاح اتمی به تاخیر می اندازد، اما، مانع از دستیابی تهران به سلاح اتمی بعد از انقضای برجام یعنی بعد از سپری شدن دوره ای ده، پانزده ساله نمی شود."

"راز زیمت" معتقد است که فشارهای جامعۀ بین المللی نهایتاً ایران را به عقب نشینی از مواضع اش و حتا چشم پوشی از برنامۀ اتمی اش وادار خواهد کرد، اما، این احتمال مانع از سه نگرانی عمدۀ اسرائیل نمی شود.

به گمان "راز زیمت"، نگرانی اول اسرائیل وقوع درگیری نظامی این کشور با ایران و سپس با حزب الله لبنان در نتیجۀ تنش های جاری است. نگرانی دوم اسرائیل، به گفتۀ "راز زیمت"، تداوم تنش های جاری میان ایران و آمریکا است که می تواند به خروج تهران از برجام در سایۀ انفعال جامعۀ جهانی منجر شود. این احتمال به گفتۀ "راز زیمت" اسرائیل را در مقابل تهدید اتمی ایران تنها خواهد گذاشت. و بالاخره، نگرانی سوم اسرائیل، به گمان "راز زیمت"، موافقت آیت الله خامنه ای با انجام مذاکره و سازش با دولت ترامپ است که می تواند به توافقی شبیه برجام در دورۀ باراک اوباما بیانجامد.

از نظر "راز زیمت" حتا فشارهای سیاسی داخلی، چیزی نظیر یک قیام محتمل از سوی مردم ایران، نه می تواند به سقوط رژیم ایران منجر شود و نه تهدیدهای حکومت ایران را در منطقه از میان بردارد. "راز زیمت" می گوید : حکومت اسلامی قدرت خود را در سرکوب و مهار اعتراض های عمومی نشان داده است. افزون بر این در نبود یک بخش خصوصی مستقل، طبقۀ متوسط ایران از نظر اقتصادی شدیداً وابسته به حکومت اسلامی است و این وابستگی مانع از مشارکت این طبقه در شورش های شهری می شود. "راز زیمت" می افزاید که در چنین وضعیتی قدرت های خارجی بر وقوع اعتراض های شهری جهت مهار حکومت اسلامی ایران یا تغییر رفتار آن حساب باز نمی کنند. دلیل آن هم به گفتۀ "راز زیمت" روشن است : آنچه در تحلیل نهایی مناسبات بین المللی را رقم می زند در وهلۀ اول نه مسئلۀ حقوق بشر، بلکه منافع درازمدت و راهبردی کشورها است.

پژوهشگر اسرائیلی، برنامۀ اتمی ایران را مهمترین تهدید از نگاه اسرائیل می داند و می افزاید : اسرائیل وضعیت فعلی، یعنی فاصلۀ ده ماهه یا یک سالۀ ایران با سلاح اتمی را، نسبت به ادامۀ برجام ترجیح می دهد. زیرا، با وجود برجام، جمهوری اسلامی ایران در سال ٢۰٢۵ یعنی در پایان اعتبار این توافق تنها چند هفته با تولید سلاح اتمی فاصله خواهد داشت مضاف بر اینکه در این فاصله رژیم ایران می تواند در سایۀ لغو یا تعلیق تحریم ها به منابع مالی هنگفت دست یابد و اقدام آن در تولید سلاح اتمی از نوعی پشتوانۀ بین المللی نیز برخوردار شود.

"راز زیمت" سپس می افزاید : مسئله اینجاست که مهار وضعیت موجود و جلوگیری از وقوع درگیری نظامی در نتیجۀ تشدید تنش ها نیز بسیار دشوار است. پژوهشگر اسرائیلی مسائل ایران می گوید که تبعات اقتصادی "فشارهای حداکثری" آمریکا برای جمهوری اسلامی ایران غیرقابل انکار و بسیار سنگین و شکننده بوده است. در نتیجۀ این فشارها اقتصاد ایران در آستانۀ فروپاشی است و بنیه آن در حمایت مالی از گروهایی نظیر حزب الله نیز تحلیل رفته است. با این حال، "راز زیمت" تصریح می کند که "معلوم نیست تبعات مهم اقتصادی فشارهای حداکثری آمریکا به تغییر رفتار ایران و یا تغییر رژیم در ایران منجر شود."

این ابهام و ناروشنی از نگاه "راز زیمت" خود منشاء یک نگرانی بزرگ است. زیرا، به گفتۀ پژوهشگر اسرائیلی، در صورت ناکامی آمریکا در رسیدن به اهداف خود از طریق تشدید فشارها و تحریم ها علیه ایران، دولت واشنگتن و رژیم اسلامی ایران هیچ طرح جایگزینی ندارند و فقدان طرح جایگزین تنها خطر جنگ را تقویت می کند.

"راز زیمت" می گوید : در فقدان لغو یا تعلیق تحریم های آمریکا، آیت الله خامنه ای با انجام مذاکره با واشنگتن موافقت نخواهد کرد و بعید است که آمریکا تحریم ها و فشارهای خود را علیه ایران ولو به طور موقت به حال تعلیق درآورد. این بن بست، به گفتۀ "راز زیمت"، وضعیت تنش آلود فعلی را بسیار خطرناک می کند.

پژوهشگر اسرائیلی می گوید : در چنین وضعیتی رژیم ایران به فعالیت های ناامن کننده اش در خلیج فارس ادامه می دهد تا اولاً ثابت کند که از اهرم های فشار قدرتمند برخوردار است، به ویژه اگر تهران تصمیم بگیرد به مذاکره با آمریکا روی آورد. ثانیاً تهران با اقدام های ناامن کننده اش در خلیج فارس می خواهد نشان بدهد که تبعات منفی فشارهای حداکثری آمریکا می تواند دامان دیگر کشورها را نیز بگیرد.

به گفتۀ "راز زیمت" ادامۀ این وضع می تواند خودداری آمریکا را از به کارگیری گزینۀ نظامی در ماه های آینده ضعیف تر و خطر درگیری نظامی را قوّی تر کند