کنفرانس ورشو

برنامۀ دولت آمریکا برای برگزاری کنفرانسی با عنوان صلح و ثابت و امنیت در خاورمیانه در ماه آینده در ورشو اتفاق مهمی به نظر می‌رسد.

اهمیت کنفرانس نه لزوماً به دلیل تمرکز آن بر ایران بلکه گردهم آمدن علنی و رسمی سران برخی کشورهای عرب با نخست وزیر اسرائیل در همایشی عمومی است.

بنیامین نتانیاهو گویا دو هفته پیش از این، در جریان دیدارش با مایک پمپئو وزیر خارجۀ آمریکا در برزیل به این کنفرانس دعوت شده است، اما او هنوز پاسخی به این دعوت نداده است.

تردید احتمالی نتانیاهو برای شرکت در کنفرانسی با حضور رهبران عرب که همواره مشتاق و بی‌قرار آن بوده است، بسیار تأمل برانگیز می‌نماید.

از این رو به نظرم می‌رسد که مقصود آمریکا از برنامه‌ریزی کنفرانس ورشو، تنها تشدید تحریم علیه ایران نیست، بلکه همانطور که در عنوان کنفرانس هم مطرح شده است، هدف کلی، کمک به صلح و ثبات و امنیت خاورمیانه است.

صلح و ثبات در خاورمیانه اما بدون راه حلی برای مسئلۀ فلسطین، خواب و خیالی بیش نیست و طبعاً رهبران آمریکا نیز از این موضوع بی‌خبر نیستند.

بدین لحاظ تصور من این است که کنفرانس ورشو در واقع مرحلۀ نخست افشای «معاملۀ قرن» است، معامله‌ای که علاوه بر دولت خودگردان فلسطین، جناح راستگرای اسرائیل نیز از آن بیم دارد. معاملۀ قرن گویا به گونه‌ای تنظیم شده است که هیچکدام از طرف‌های درگیر از آن رضایت نخواهند داشت و ظاهراً به همین دلیل نتانیاهو برای حضور در کنفرانس ورشو به تردید افتاده است.

با این حال، آمریکا با به میان کشیدن مقابله با «فعالیت‌های ایران در منطقه» به عنوان یکی از اهداف اصلی کنفرانس، می‌کوشد تا جاذبۀ لازم را برای حضور اسرائیل و کشورهای عرب در کنفرانس به وجود آورد.

البته از زوایه‌ای دیگر، معاملۀ قرن حتی بیش از تشدید نظام تحریم‌ها بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی اثر می‌گذارد. به عبارت دیگر، جمهوری اسلامی سیاست خارجی خود در خاورمیانه را بر پایه‌ای بنا نهاده است که معاملۀ قرن نه فقط به طور مستقیم آن را هدف قرار می‌دهد بلکه در صورت موفقیت، ممکن است اساساً آن را بی‌معنا سازد.

این در حالی است که به صورتی تناقض‌آمیز، معاملۀ قرن از قضا با بهره‌گیری از نوع سیاست ایران در خاورمیانه زمینۀ ظهور یافته و امکان همکاری بین اسرائیل و کشورهای عرب را علیه آنچه «تهدید مشترک ایران» می‌نامند، فراهم کرده است.

به هر حال، ایران در مقام «وجه‌المصالحه» بین کشورهای عرب و اسرائیل برای تن دادن احتمالی آنها به معاملۀ قرن در آمده است و کنفرانس ورشو نمایشی از این ماجراست.

من قبلاً در این باره هشدار لازم را داده بودم، اما گوش شنوایی حتی ظاهراً در وزارت خارجه نیز یافت نمی‌شود. در کشور ما رسم برآن شده است تا به جای جدی گرفتن هشدارها، هشداردهنده را محدود و محکوم کنند!