مناسبات تجاری ترکیه و اسرائیل؛ پول رفاقت می‌آورد

ترکیه و اسرائیل به لحاظ سیاسی اختلافات جدی و حتی مجادله لفظی دارند، اما مراوادات تجاری آنها به طور مداوم در حال رشد است. مشاور اقتصادی اردوغان این روند را "برد برد" می‌‌خواند.
رابطه ترکیه و اسرائیل همیشه بسیار پیچیده بوده است. ترکیه نخستین کشور مسلمان است که در سال ۱۹۴۸ اسرائیل را به رسمیت شناخت. در دهه‌های اخیر مجموعه‌ای از قراردادهای اقتصادی میان دو کشور منعقد شده است.
خدیجه کاراخان، مشاور ارشد اقتصادی اردوغان در مصاحبه با دویچه وله مناسبات اقتصادی ترکیه با اسرائیل را "برد برد" توصیف می‌کند و برای هر دو طرف سودمند می‌داند. او می‌گوید ترکیه قطعات خودرو، آهن، فولاد و لوازم الکتریکی به اسرائیل صادر می‌کند و سوخت و نفت از این کشور وارد می‌کند.
مشاور ارشد اقتصادی اردوغان می‌گوید در سال ۲۰۱۶ تبادلات تجاری دو کشور به سقف ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو رسید و این مبادلات در ۱۰ ماه گذشته سال جاری هم ۱۴درصد رشد داشته است. اسرائیل در سال ۲۰۱۶ به ارزش یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو و در ۱۰ ماهه نخست ۲۰۱۷ یک میلیارد و ۱۰۰میلیون یورو کالا به ترکیه صادر کرده است.
رویکرد عملگرایانه
در سال ۲۰۱۶ بار دیگر مصالحه در سطح دیپلوماتیک صورت گرفت. باوجود درگیری های لفظی گذشته چرخش کنونی موضوع تعجب برانگیزی برای کرستین براکل پنداشته نمی شود. برانکل می گوید: "رجب طیب اردوغان افزون بر همه اظهارات مختصر، یک سیاستمدار مطلق واقع نگر است. اردوغان از سرگیری گفتگوها را با دقت و ملاحظات صریح روی دست گرفت. بحران با روسیه سبب نگرانی و دغدغه زیادی در انقره گردید چونکه بیش از ۶۰ درصد گاز ترکیه از روسیه وارد می شود. در حالی که مطمین نبود در آینده گاز روسیه به ترکیه فرستاده شود، در صدد دریافت شرکای تازه در منطقه گردید. در این میان یکی آن اسرائیل بود. در میان همه، بهره برداری از میدان های گاز در بحیره مدیترانه در محراق توجه اش قرار داشت."
روابط اقتصادی به گونه پایدار توسعه می یآبد
خدیجه کاراهان از دید عملگرایی خود هیچ رازی را در روابط پنهان نمی کند. برای این اقتصاددان، اعداد اولویت دارند و نسبت به تحولات اخیر راضی به نظر می رسد. کاراهان افزود: «در سال های پسین میزان صادرات به اسرائیل به گونه دوامدار رو به افزایش بوده و در سال ۲۰۱۶ به حدود دو و نیم میلیارد یورو رسیده است. تنها در ده ماه اخیر صادرات به اسرائیل ۱۴ درصد بالا رفته است». با توجه به احصائیه رسمی، اسرائیل به عنوان یکی از ده مارکیت عمده برای تولیدات ترکیه به حساب می آید. کاراهان روند واردات از اسرائیل را هم بهتر توصیف می کند. به گفته او "واردات از اسرائیل در سال ۲۰۱۶ به ۱.۲ میلیارد یورو رسیده بود. تنها از ماه جنوری تا اکتوبر سال ۲۰۱۷ ارزش کالاهای وارد شده به ترکیه ۱.۱ میلیارد یورو را احتوا کرده است."
اظهارات سیاسی به عنوان یک "نمایش"
افزون بر این تحولات مثبت اقتصادی باز هم دیده می شود که در سطح سیاست تنش هایی میان این دو کشور به وقوع می پیوندند. در اخیر هفته گذشته، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در جریان یک نشست خبری کلمات واضحی را به آدرس رجب طیب اردوغان فرستاد. نخست وزیر اسرائیل در برابر دوربین خبرنگاران گفت: "قرار نیست نصیحت های اخلاقی را از رهبری به دست بیاورم که قریه های کردها را در کشور خودش بمباران می کند، خبرنگاران را زندانی می کند و ایران را در دور زدن تحریم های بین المللی همکاری می کند".
از منظر کرستین براکل، این چنین انتقادات شدید لفظی توسط رهبران دو کشور به عنوان بخشی از نمایش سیاسی می باشد. کرستین علاوه نمود: «وقتی هر دو رهبر در مورد دموکراسی جنگ لفظی می کنند، به این می ماند که یک مرغ خانگی به پنگوئین پرواز کردن را بیاموزاند. نه اردوغان و نه نتانیاهو در سال های اخیر عشق شان به دموکراسی و حقوق بشر را نشان داده اند. با این وجود، آنها نیازهای اقتصادی و امنیتی را با هم متصل می کنند.»
دویچه وله/ ا. ج