کمک به خویشاوندان، کمک به خویش؟

دست‌گیری از خویشاوندان نزدیک برای هر فردی به راحتی قابل توجیه است چون از نظر تکاملی شانس انتقال ژن ها به نسل های بعد را افزایش می دهد.

آقای جونز استاد دانشکده مردم‌شناسی دانشگاه یوتا می گوید که نظریه کلاسیک "انتخاب خویشاوندی" می گوید که لازم نیست "خیلی با خویشاوندان دور خود خوب باشید چون فایده ژنتیکی آن ناچیز است. با این حال مردم‌شناسان بارها و بارها مشاهده کرده اند که خیلی از مردم نسبت به قوم و خویش دور از خود گذشتگی نشان می دهند."

او طی یک شبیه‌سازی کامپیوتری از یک جامعه در ابعاد کوچک شامل ده ها تا صدها نفر سعی کرد به این سوال پاسخ دهد.

دکتر جونز این رفتار را به آنچه "قوم و خویش پرستی تحمیل شده از سوی اجتماع" می خواند نسبت می دهد.

او به بی بی سی فارسی گفت: "از خود بپرسید چند بار آخری که کار خوبی برای بستگان خود کردید، آیا به خاطر علاقه خاص به آن شخص بوده یا بیشتر به خاطر اینکه سایر بستگان چه فکر می کنند؟ مثلا به خاطر اینکه عمه‌تان به شما غر نزند یا پدر و عموهایتان را خوشحال کنید؟"

به گفته دکتر جونز یک یافته مطالعه این است که علت کمک به خویشان از جمله بستگان دور لزوما نه به خاطر علاقه و دوستی بلکه به دلیل احساس وظیفه و مسئولیت است و دیگران به این رفتار شما اهمیت می دهند.

به گفته محققان فداکاری در مورد قوم و خویش همان چیزی است که اقتصاددان‌ها "خیر عمومی" می خوانند.

این مطالعه نشان می دهد که براساس نظریه "قوم و خویش‌پرستی تحمیلی از سوی اجتماع" افراد به دلیل فشار و پاداش اجتماعی اقدام به کمک می کنند:‌ "این کار وجهه شما را تقویت می کند، و با بهبود وجهه می توانید انتظار کمک بیشتری را از دیگران داشته باشید."

در جوامع کوچک سنتی که براساس روابط خویشاوندی شکل گرفته دست‌گیری از دیگران رایج است؛ مثلا تقسیم غذا و سایر مایحتاج بدون چشم‌داشت انجام می شود.

مطالعه تازه می گوید این احتمال وجود دارد که عواطف و احساسات شکل گرفته در این نوع جوامع یکی از ریشه های برخورد افراد در جوامع مدرن با خویشاوند دور باشد.

به علاوه به نظر می رسد که این رفتار در تکامل هم ریشه داشته باشد.

آقای جونز می گوید شبیه‌سازی کامپیوتری نشان می دهد کسانی که مسیر فداکاری بدون چشم‌داشت را انتخاب می کنند برنده "بازی تکاملی" می شوند:‌ "یعنی افرادی که به خویشاوند دور کمک می کنند حتی وقتی بستگان نمی توانند این محبت را جبران کنند، بچه های بیشتری از کسانی دارند که بر دریافت کمک متقابل اصرار دارند."

او می گوید:‌ "بعضی مردم‌شناسان استدلال می کنند که رابطه خویشاوندی، تا جایی که از سوی جامعه تحمیل شده، منفک از بیولوژی است. استدلال ما برعکس این است که رابطه خویشاوندی برای گونه ما نقشی ظریف و مهم دارد چون همان عرف اجتماعی که باعث می شود با خویشاوند دور مثل خویشاوند نزدیک برخورد کنیم در روند انتخاب طبیعی هم برتری داشته است."