عربستان آگاهانه قیمت نفت را پایین نگه داشته است

قیمت هر بشکه ۱۵۹ لیتری نفت از ماه‌های میانی سال ۲۰۱۴ تاکنون از ۱۰۰ دلار برای هر بشکه به حدود ۳۰ دلار رسیده است. این کاهش قیمت در حالی است که در عربستان سعودی استخراج نفت همچنان ادامه دارد و گویی در ارتباط با قیمت‌ها هیچ اتفاقی روی نداده است.

بیارن بلاشکه، خبرنگار شبکه اول تلویزیون آلمان در قاهره در گزارشی در این باره می‌نویسد که عربستان مبالغ هنگفتی به گروه‌‌های مسلح در سوریه برای سرنگون کردن بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور کمک می‌کند. عربستان همچنین از مبارزه با شبه‌نظامیان شیعی‌مذهب حوثی در یمن حمایت مالی می‌کند. کمک های این کشور در عین حال به مساجدی در سراسر دنیا می‌رسد که ایده‌های اسلام سنی رادیکال را تبلیغ می‌کنند.

بلاشکه در گزارش خود افزوده که رهبری عربستان سعودی از برخی از نهادها و سازمان‌های اجتماعی در این کشور حمایت مالی می‌کند. هزینه مدارس، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها مورد حمایت مالی دولت قرار دارد. دولت عربستان همچنین با کمک مالی قیمت بنزین در این کشور را پایین نگه می‌دارد. کمک‌های دولتی در عربستان در حالی است که عفو مالیاتی نیز برای بسیاری از کارفرمایان این کشور در نظر گرفته شده است.

کوشش عربستان برای افزایش قیمت نفت

سال گذشته میلادی علی نعیمی، وزیر نفت عربستان سعودی، در این باره گفت: «در سال ۱۹۹۸ قیمت نفت شرایط مشابهی داشت و چون امروز به شدت کاهش یافته بود.»

وزیر نفت عربستان در ادامه تاکید کرد که در آن سال عربستان گفت‌وگوهای بسیاری را با مسئولان نفت کشورهای خارج از حوزه اوپک، سازمان کشورهای صادر کننده نفت، انجام داد: «ما در آن زمان موفق شدیم به تفاهمی در باره قیمت نفت دست یابیم.»

علی نعیمی با اشاره به کوشش‌های ناموفق کنونی می‌گوید: « ما این بار نیز کوشیدیم تا به تفاهم دیگری در باره قیمت نفت دست یابیم، اما این کوشش عربستان ناموفق ماند.»

ایده کاهش قیمت نفت برای مبارزه با ایران؟

بسیاری از کارشناسان نفت منطقه بر این نظرند که عربستان در جهت افزایش قیمت نفت به طور جدی کوششی نمی‌کند و با این کار در نظر دارد تا حد ممکن پیشرفت‌های ایران را که "دشمن شماره یک این کشور به حساب می‌آید"، سد کند.

ایران با اسلام شیعی خود سال‌هاست می‌کوشد قدرت خود را در منطقه افزایش دهد. این کشور با نفوذ خود در لبنان، عراق، بحرین و یمن نگرانی شدید عربستان را برانگیخته و این در حالی است که حدود یک-چهارم شهروندان عربستان مسلمانان شیعی هستند.

با پایان تحریم‌های ایران به خاطر تفاهم گروه ۵+۱ و ایران بر سر برنامه‌های اتمی این کشور کارفرمایان غربی برای ورود به ایران صف کشیده‌اند و این کشور می‌رود تا برنامه‌های اقتصادی خود را به سرعت اجرایی کند.

ایران که چهارمین کشور بزرگ از نظر ذخایر نفتی است، نیروهای جوان تحصیل کرده فراوانی دارد و اگر درگیر معضل تحریم‌های اقتصادی نبود به راحتی نقش رهبری خود را در منطقه نهادینه می‌کرد.

در چنین شرایطی کارشناسان بر این نظرند که عربستان آگاهانه قیمت نفت را پایین نگاه داشته تا سرمایه‌گذاری روی منابع نفتی ایران برای شرکت‌های جهانی سودآور نباشد و از این راه ایران به موفقیت‌های بیشتری در زمینه اقتصادی دست نیابد. پس عربستان با ضررهای هنگفت مالی که پذیرفته، می‌خواهد جلوی پیشرفت‌های اقتصادی دشمن خود ایران را بگیرد.

اما به نظر می‌رسد که ایران نگران قیمت پایین درآمد نفتی‌اش نیست. به گزارش خبرگزاری فارس بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در جمع خبرنگاران با اشاره به مذاکرات مثبت بین ایران و شرکت جنرال الکتریک آمریکا، در مورد احتمال افزایش قیمت نفت به ۷۰ دلار گفت: «اگر قیمت نفت به کمتر از این رقم هم برسد ، مشکلی پیش نخواهد آمد».

سیستم ناکارای اقتصادی در عربستان

عربستان سعودی ۶۲۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی دارد. اما این مقدار که به نظر بسیار عظیم می‌آید، می‌تواند خیلی زود به پایان برسد. در سال ۲۰۱۵ میلادی ۱۲۰ میلیارد دلار از ذخیره ارزی این کشور به خاطر مخارج بسیار و درآمد کم کاهش یافت.

عبدالرحمان راشد، رئیس مرکز تحقیقاتی ابن خلدون در شهر ریاض معتقد است که سیستم اقتصادی عربستان ناکاراست. او می‌گوید ۳۰ سال پیش تنها ۸۵ درصد درآمد کشور از فروش نفت حاصل می‌شد، اما این رقم امروز به بیش از ۹۰ درصد رسیده است.

عبدالرحمان راشد خواستار تجدید نظر رهبری کشور در سیستم اقتصادی شده است. پیشنهاد عبدالرحمان راشد در شرایطی است که سن بیش از نیمی از جمعیت عربستان زیر ۲۵ سال است و مقامات این کشور باید شرایط لازم برای ایجاد موقعیت‌های شغلی جوانان این کشور را نیز فراهم کنند.

علی نعیمی وزیر نفت عربستان سعودی

موسسه بين‌المللی مشاوره مدیریت مک‌کینزی برمبنای همین رشد جمعیت جوان در عربستان اعلام کرده است که در سال‌های آینده باید بیش از چهارمیلیون موقعیت شغلی در این کشور بوجود آید تا نارضایتی در میان جوانان عربستان افزایش نیابد.

اما عبدالرحمان راشد، رئیس مرکز تحقیقاتی ابن خلدون در شهر ریاض نگرانی چندانی برای بیکاری در میان جوانان ندارد و بر این نظر است که کشورش بحران اقتصادی کنونی را با قدرت پشت سر خواهد گذاشت، زیرا "در جریان بحران بسیاری از رقبا شکست خواهند خورد".