رادیو آلمان: حاصل ۸ سال حاکمیت یک‌دست در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، که از سوی رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، سپاه پاسداران و بخشی از روحانیان افراطی حمایت می‌شد، بحران سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عمیقی بود که تضعیف جایگاه “ولی فقیه” را در پی داشت.
خامنه‌ای و جناح همسو با او در حکومت، بدون این که به طور رسمی مسئولیت حمایت از احمدی‌نژاد را بپذیرند، مجبور به عقب‌نشینی شدند تا حسن روحانی با پشتیبانی اکبر هاشمی رفسنجانی و اصلاح‌طلبان و با شعار تنش‌زدایی در سیاست خارجی و حل مناقشه هسته‌ای به قدرت برسد.
رهبر جمهوری اسلامی و همراهانش در قدرت بارها به صراحت گفته و نشان داده‌اند که با کنار گذاشتن اختلاف با آمریکا، به عنوان مقتدترین کشور غربی مخالف‌اند و از دست یافتن به توافق هسته‌ای با کشورهای ۱+۵ احساس خطر می‌کنند.
دور تازه‌ی جنگ قدرت
توافق هسته‌ای در قالب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وارد مرحله اجرایی می‌شود و خامنه‌ای و طرفدارانش که به اجبار به آن تن داده‌اند نگران آینده هستند.
این نگرانی پرده از جنگ قدرتی برمی‌دارد که میان روحانی و حامیانش با خامنه‌ای و جریان‌ها و نهادهای وابسته به او درگرفته و از سوی گروه دوم با اسم رمز “مقابله با نفوذ دشمن” دنبال می‌شود.
رهبر جمهوری اسلامی هر گونه گشایش در رابطه با آمریکا را خطری برای گسترش فرهنگ غربی و متزلزل شدن پایه‌های حکومت اقتدارگرای دینی در ایران ارزیابی می‌کند.
سنگ‌اندازی سپاهیان و حامیان افراطی خامنه‌ای در راه مذاکرات هسته‌ای و برآشفتگی آنها از تعامل دولت با غرب بیانگر این نگرانی است که اجرای برجام، دولت مورد حمایت اصلاح‌طلبان و میانه‌روها را تقویت می‌کند و موقعیت رهبر جمهوری اسلامی را به‌خطر می‌اندازد.
در هفته‌ها و ماه‌های گذشته کنایه‌ها و انتقادهای خامنه‌ای و شماری از فرماندهان سپاه و روحانیان نزدیک به او علیه روحانی و رفسنجانی به شکل چشم‌گیری افزایش یافته است.
حمله کم‌سابقه خامنه‌ای به روحانی
تندترین و کم‌سابقه‌ترین حمله رهبر جمهوری اسلامی به رئیس جمهور، همزمان با اوج‌گرفتن تنش‌ها در مجلس هنگام بررسی برجام بود که در آن خامنه‌ای بدون نام بردن از روحانی، اما با دادن آدرس کاملا مشخص او را “ساده‌اندیش” و دارای “نگاه عوامانه” خواند.
حسن روحانی حدود یک سال پیش (۳۰ مهر ۹۳) در جمع مردم زنجان، درس و پیام کربلا را “تعامل سازنده و مذاکره در چارچوب منطق و موازین” خواند.
رئیس دولت یازدهم گفت، در شب تاسوعا سومین امام شیعیان خیمه‌ای برپا کرد و با دعوت از سرکرده سپاه دشمن “ساعت‌ها با عمر بن سعد مذاکره کرد، تا نتیجه رویارویی آنان به جنگ ختم نشود”.
خامنه‌ای یک سال بعد (۱۵ مهر ۹۴) از “افراد سهل‌اندیش و سهل‌انگار” انتقاد کرد که می‌گویند: «چگونه است که حضرت علی و حضرت امام حسین با دشمنان خود مذاکره کردند اما اکنون با مذاکره با آمریکا مخالفت می‌شود؟»
رهبر جمهوری اسلامی در جمع فرماندهان و کارکنان نیروی دریایی سپاه این تحلیل را “نهایت ساده‌اندیسی” خواند و گفت، امام سوم شیعیان با عمر بن سعد “مذاکره به معنای امروز یعنی معامله نکرد” بلکه “نهیب زد” و او را “نصیحت به خداترسی” کرد.
جام زهر “توافق هسته‌ای”
خامنه‌ای در این دیدار مذاکره با آمریکا را ممنوع اعلام کرد و گفت: «متأسفانه عده‌ای برای توجیه مذاکره جمهوری اسلامی ایران با شیطان بزرگ، با نگاهی عوامانه، این‌گونه مسائل را در روزنامه‌ها، سخنرانی‌ها و فضای مجازی مطرح می‌کنند، که کاملاً اشتباه است».
خامنه‌ای که مجبور شده جام زهر توافق هسته‌ای را سر بکشد، برای این که به آن اعتراف نکند و تضعیف موقعیت خود را پنهان کند در شعار دادن علیه غرب و آمریکا تا جایی که می‌تواند اغراق می‌کند.
از نظر دولت با اجرای برجام و تنش‌زدایی در رابطه ایران با کشورهای همسایه و غرب، زمینه ورود سرمایه و فن‌آوری خارجی به کشور فراهم می‌شود و از این طریق می‌توان به رکود اقتصادی خاتمه داد.
برای این منظور و تامین امنیت سرمایه‌گذاران لازم است رانت‌خواری، انحصار و فساد گسترده مهار شود و تنش‌های سیاسی و اجتماعی کاهش یابد.
در چنین شرایطی منافع سپاه پاسداران که بر بخش بزرگی از اقتصاد ایران چنگ انداخته و نهادهای زیر نظر خامنه‌ای که به هیچ نظارتی تن نمی‌دهند به خطر می‌افتد.
واهمه از “مردم‌سالاری انتخاباتی”
نگرانی مهم‌تر خامنه‌ای و نزدیکانش دو انتخابات مهم مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان در اسفند ماه امسال است که احتمال تاثیر اجرای برجام بر نتایج آن کم نیست.
رهبر جمهوری اسلامی ۲۵ شهریور ۹۴ در دیدار با فرماندهان سپاه هشدار داد: «بیگانگان به‌دنبال نفوذ در مراکز تصمیم‌گیری و اگر نشد، نفوذ در مراکز تصمیم‌سازی هستند که در صورت تحقق این توطئه، جهت‌گیری‌ها، تصمیمات و حرکت عمومی کشور، بر اساس خواست و اراده بیگانگان، تنظیم و اجرایی خواهد شد».
این نگرانی را احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد صریح‌تر بیان کرده است: «مردم سالاری انتخاباتی عرصه‌ای است که دشمن از آن وارد می‌شود چرا که نمی‌تواند از دیوار بلند ولایت بالا بیاید».
مصطفی تاج‌زاده، از زندانیان سیاسی حوادث پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز سال ۸۸
امام جمعه مشهد می‌گوید این که با اجرای برجام “بر سر توانمندی هسته‌ای چه بلایی بیاید خیلی مسئله نیست” و مسئله بااهمیت‌تر “مهار کشور از سوی آمریکاست تا ملت و کشور را از مدیریت رهبری بیرون بکشند”.
مصطفی تاج‌زاده، از زندانیان سیاسی حوادث پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز سال ۸۸ در یادداشتی که ۱۲ مهر در سایت “کلمه” منتشر شد، با اشاره به سخنان خامنه‌ای، “جلوگیری از نفوذ آمریکا” را اسم رمز “عملیات مهندسی انتخابات” خواند.
سپاه و “فتنه بزرگ هسته‌ای”
تاج‌زاده و دیگر معترضان سال ۸۸، سپاه پاسداران، نیروهای بسیج، نهادهای اطلاعاتی و امنیتی و دیگر نهادهای تحت امر خامنه‌ای را به کودتای انتخاباتی در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری متهم می‌کنند.
فرمانده کل سپاه پاسداران، محمدعلی جعفری، چندی پیش از “چهار فتنه بزرگ علیه نظام جمهوری اسلامی” خبر داد که به گفته‌ی او توسط آمریکاییها و همکارانشان در داخل طراحی شده است.
به گزارش “سپاه نیوز”، جعفری، ۱۵ مهر گفت: «جنگ تحمیلی هشت ساله، دوم خرداد، فتنه هشت ماهه سال ۸۸ و فتنه بزرگ هسته‌ای از جمله این‌ها هستند».
منظور فرمانده سپاه از دوم خرداد، انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ است که در آن محمد خاتمی با کسب آرای بیش از ۶۹ درصد از شرکت‌کنندگان در انتخابات پیروز شد.
سخنان جعفری بیشتر آشکار می‌کند که هشدارهای خامنه‌ای و حامیانش درباره خطر نفوذ دشمن به “مراکز تصمیم‌سازی”، بی‌ارتباط با انتخابات دو مجلس شورا و خبرگان در هفتم اسفند ماه نیست.
انتخابات هر دو مجلس از نظر دو بلوک اصلی قدرت از اهمیت زیادی برخوردار است، اما مجلس خبرگان به علت نقش احتمالی در انتخاب جانشین خامنه‌ای حساسیت بیشتری دارد.
منصوبان رهبر جمهوری اسلامی در شورای نگهبان ظاهرا خود را آماده کرده‌اند با رد گسترده صلاحیت داوطلبان شرکت در انتخابات امکان پیروزی جناح متشکل از نزدیکان رفسنجانی و روحانی، به عنوان اصول‌گرایان میانه‌رو و اصلاح‌طلبان را به حداقل برسانند.
دبیر شورا، احمد جنتی به صراحت این برنامه را علنی کرده و می‌گوید: «شورای نگهبان اجازه نخواهد داد عده‌ای که به نظام و قانون اساسی جمهوری اسلامی، خط امام و ولایت فقیه اعتقاد قلبی ندارند وارد مجلس شورای اسلامی شوند و پست‌های مهم نهادهای تصمیم گیر کشور را در اختیار گیرند».
جنتی بدون تشریح مبنای سنجش میزان “اعتقاد قلبی به ولایت فقیه” گفته است که این پست‌ها “حق بچه‌های حزب‌الهی، انقلابی و مومن” است.
بر همین اساس سعید حجاریان که زمانی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان اصلاحات بود ۲۶ مهر در گفت‌وگو با خبرگزاری “تسنیم” پیش‌بینی کرد که اعضای شورای نگهبان در انتخابات آینده “همه اصلاح‌طلب‌های نشان‌دار را از دم رد می‌کنند”.
برجام و گذشتن از خطوط قرمز
با این همه، امیدواری‌های زیادی وجود دارد که محافظه‌کاران میانه‌رو و اصلاح‌طلبان با استفاده از چهره‌های کمتر شناخته شده بتوانند اکثریت کرسی‌های مجلس دهم را از آن خود کنند.
این امیدواری درباره مجلس خبرگان، به دلیل جایگاه آن کم‌رنگ‌تر است؛ به ویژه آنکه رفسنجانی در دو سال گذشته چند بار در فرصت‌های مختلف بر امکان برکناری رهبری توسط خبرگان تاکید کرده است.
در توافق هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵ که اجرای آن در قالب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) کلید خورده، تمام خط قرمزهای ترسیم شده از سوی خامنه‌ای، از هم‌زمانی لغو تحریم و اجرای برجام تا عدم بازرسی از مراکز نظامی، نادیده گرفته شد.
این توافق موقعیت خامنه‌ای و حامیانش را به شدت تضعیف کرد و پرخاش‌گری‌های سپاهیان و تندخویی نهادهایی چون شورای نگهبان بیانگر نگرانی عمیق آنها از آینده‌ی معادله قدرت در جمهوری اسلامی است.
پس از اعلام آمادگی زودهنگام رفسنجانی برای شرکت در انتخابات خبرگان، برخی رسانه‌ها از احتمال بازگشت او به صندلی ریاست این مجلس خبر دادند و جنتی نسبت به فعال شدن کسانی هشدار داد که “اساسا چشم دیدن ولایت فقیه را ندارند”.
در این میان برخی نزدیکان و منصوبان خامنه‌ای احتمال رد صلاحیت رفسنجانی در انتخابات و حتی بازداشت خانگی‌اش را مطرح کرده‌اند. از سوی دیگر رفسنجانی و جبهه همسو با او توافق هسته‌ای را گام اول پیروزی‌های آینده می‌دانند و در هر فرصتی به حریف یادآور می‌شوند که اکثریت قاطع مردم از نتیجه مذاکرات هسته‌ای پشتیبانی می‌کنند و انتخابات باید مطابق خواست آنها برگزار شود.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید