برگزیت؛ شکست تاریخی محافظه‌کاران در پارلمان بریتانیا و تشدید تردیدها

شکست دولت در این رای‌گیری فراتر از یک شکست است، چرا که نشان می‌دهد احتمال دارد خانم می در رای‌گیری روی توافق پیشنهادی با اتحادیه اروپا نیز شکست بخورد.

به این ترتیب چشم‌انداز تصویب توافق برگزیت در پارلمان با ابهام روبرو است و احتمال دارد بریتانیا درگیر یک بن‌بست سیاسی بی‌سابقه در دهه‌های اخیر شود.

اهمیت شکست روز سه‌شنبه در آن است که احزاب کارگر، لیبرال دموکرات و حزب ملی‌گرای اسکاتلند، با وجود آن که در مجموع اکثریت را ندارند، توانستند نظر خود را به دولت تحمیل و آن را به انتشار متن کامل برآورد حقوقی توافق پیشنهادی وادار کنند.

روز چهارشنبه دولت ناچار شد متن کامل برآورد حقوقی توافق پیشنهادی را منتشر کند.

متنی که منتشرشده توصیه مشاور حقوقی ارشد دولت است، و می‌گوید سازوکار توافق پیشنهادی برای مرز ایرلند، می‌تواند به طور همیشگی ادامه داشته باشد و عملا به باقی ماندن ایرلند شمالی در اتحادیه گمرکی با اتحادیه اروپا منجر می‌شود، و ضمنا دادگاه‌های اروپایی صلاحیت قضایی برای رسیدگی به دعاوی مربوط به آن را خواهند داشت.

پیشتر متن این توصیه حقوقی با این توجیه که انتشار کاملش "خلاف منافع ملی" است، به طور چکیده منتشر شده بود.

به دنبال انتشار توصیه حقوقی دولت، حزب اتحادگرای ایرلند شمالی، و حزب ملی‌گرای اسکاتلند، هرکدام از دیدگاه خود به ترزا می و طرحش برای برگزیت تاختند.

حق نشر عکسREUTERSImage captionبیش از دو سال پس از همه‌پرسی برگزیت، مخالفان آن خود را قوی‌تر از قبل می‌دانند

رهبر حزب دی‌یوپی ایرلند شمالی در پارلمان بریتانیا گفته است که توافق پیشنهادی خانم می نمی‌تواند برگزیت را برای "یک بریتانیای واحد" تامین کند و به منزله "ورود به وضعیت گرگ‌ومیشی است که اتحادیه اروپا تسلط بی‌سابقه‌ای بر بریتانیا خواهد داشت."

یکی از نمایندگان حزب ملی‌‍گرای اسکاتلند هم خطاب به خانم می گفت شرایط ویژه توافق فعلی برای ایرلند شمالی، به منزله نقض حقوق اسکاتلند است.

حزب محافظه‌کار در پارلمان اکثریت ندارد و باید برای تصویب طرح‌هایش نظر نمایندگان حزب دست راستی اتحادگرای دموکراتیک از ایرلند شمالی (دی‌یوپی) را جلب کند.

از آنجا که وضعیت مرز ایرلند شمالی (بخشی از بریتانیا) و جمهوری ایرلند (بخشی از اتحادیه اروپا) در کانون اختلاف نظرها است، جلب حمایت نمایندگان دی‌یو‌پی برای خانم می آسان نیست.

به دلیل سابقه ناآرامی‌ها و درگیری‌های ایرلند، حساسیت‌های زیادی در مورد برقراری محدودیت بین دو ایرلند وجود دارد و برخی نگران به خطر افتادن توافق صلح ایرلند هستند.

یکی از شرایط اتحادیه اروپا برای توافق آن است که دوباره مرزی بین دو ایرلند کشیده نشود.

علاوه بر این، از یک سو برخی از نمایندگان جناح راست خود حزب محافظه‌کار هم توافق پیشنهادی خانم می را "سازشکارانه" می‌دانند، و از سوی دیگر عده‌ای از جناح‌ میانه‌روی آن، اساسا مخالف برگزیت هستند.

حق نشر عکسAFPImage captionبرخی از طرفداران حزب کارگر امیدوارند که با شکست احتمالی طرح ترزا می برای برگزیت، جرمی کوربین به قدرت برسد

ترزا می در رای‌گیری‌های روز سه‌شنبه با ۲۱ و ۱۸ اختلاف رای شکست خورد، برای شکست طرح برگزیت او تنها یک رای بیشتر هم کافی است.

خانم می می‌گوید طرح موجود بهترین توافقی است که اتحادیه اروپا حاضر است بپذیرد و عدم تصویب آن می‌تواند به معنی خروج از اتحادیه اروپا بدون توافق بر سر روابط آتی باشد، یا آنکه از اساس خروج از اتحادیه را برای بریتانیا منتفی کند.

کارشناسان می‌گویند خروج از اتحادیه اروپا بدون توافق درباره روابط آتی آثار منفی شدیدی برای بریتانیا خواهد داشت. باقی ماندن در این اتحادیه هم، علیرغم رای دو سال پیش اکثریت مردم به خروج، می‌تواند به بحرانی سیاسی منجر شود.

چه خواهد شد؟

رای‌‎گیری روی توافق پیشنهادی ترزا می سه‌شنبه هفته آینده (۱۱ دسامبر) انجام می‌شود و به نظر نمی‌‎رسد که تهدیدهای "خروج بی توافق یا ماندن در اتحادیه" منتقدان را به حمایت از خانم می مجاب کرده باشد.

در صورتی که طرح او رای نیاورد احتمال‌های مختلفی وجود دارد.

خانم می‌ می‌تواند طرح فعلی را دوباره به پارلمان ارائه کند، به این امید که نظر برخی نمایندگان عوض شود. ممکن است که او بتواند دوباره با سران اروپایی مذاکره کرده و طرح جدیدی را به پارلمان ارائه کند.

برخی از نمایندگان منتقد طرح فعلی، ممکن است از توافق دیگری حمایت کنند که ضمن خروج از اتحادیه اروپا، آن را در بازار مشترک اروپایی نگه می‌دارد.

ممکن است پارلمان به تعویق یا تعلیق مهلت قانونی خروج از اتحادیه اروپا رای بدهد و به این ترتیب بریتانیا برای خود زمان بخرد، تا با بحران‌های ناشی از خروج بی توافق روبرو نشود.

اما حتی احتمال تحولات بزرگتری هم وجود دارد که همه‌پرسی دوباره، یا انتخابات زودرس از آن جمله هستند.

همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا، بریتانیا را به جامعه‌ای دوپاره تقسیم کرده است. خیلی‌ها از طرف بازنده، یعنی هواداران ماندن در اتحادیه، هنوز از مخالفت کامل با برگزیت دست برنداشته‌اند.

در حالی که خیلی‌ها پیشتر موضع آنها را به عنوان موضعی ضددموکراتیک توصیف می‌کردند، به تازگی نمایندگان بیشتری می‌گویند خواهان همه‌پرسی دوباره هستند و حتی مقام‌های حزب کارگر هم دیگر احتمال حمایت از همه‌پرسی دوم را رد نمی‌کنند.

احتمال دیگر آن است که ترزا می استعفا دهد، یا با رای عدم اعتماد هم‌حزبی‌های خودش روبرو شود.

بسیاری در حزب کارگر می‌گویند راه خروج از بن بست فعلی برگزاری انتخابات زودرس پارلمانی است. انتخاباتی که آنها امیدوارند در آن پیروز شده و با نخست وزیری جرمی کوربین، بتوانند مشکل برگزیت را به شکلی متفاوت از خانم می حل کنند.

ولی این گزینه‌های دیگر هم، مانند طرح ترزا می برای برگزیت، بدون اما و اگر نیستند. حتی اگر حزب کارگر پیروز انتخابات فرضی باشد، جرمی کوربین در حزب خود با منتقدان جدی روبرو است.

اگر همه‌پرسی دومی هم برگزار شود، تضمینی نیست که خروج از اتحادیه اروپا دوباره رای نیاورد.

در این صحنه سیاسی آشفته بریتانیا، شاید تنها چیزی که می‌توان از آن مطمئن بود، ادامه نااطمینانی است.