چند ساعت بعد از حمله آمریکا به متحد منطقهای ایران - هرچند که این کشور اقدام آمریکا را محکوم کرده است - هنوز نشانهای از عکسالعمل احتمالی ایران دیده نمیشود.
محسن میلانی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک در دانشگاه فلوریدای جنوبی، به بیبیسی فارسی گفت واکنش ایران، و همچنین روسیه، به این بستگی دارد که آیا از نظر آنها حمله موشکی آمریکا آغاز یک روند جدید و تبدیل سرنگونی بشار اسد به اولویت آمریکا در سوریه است یا صرفا حملهای یک باره است.
آقای میلانی میگوید: "اگر این حمله همین جا تمام بشود فکر نمیکنم که عکسالعمل جدی از طرف جمهوری اسلامی و طرفدارانش در منطقه داشته باشد."
آمریکا پیش از حمله، روسیه را از تصمیم خود آگاه کرد و به این ترتیب نشان داد نمیخواهد نیروها یا تجهیزات روسیه به طور تصادفی در حمله به پایگاه سوری آسیب ببینند.
سوریه خود به تنهایی توان نظامی چندانی ندارد که بخواهد در واکنش به حمله آمریکا اقدام متقابلی انجام دهد و شاید تنها روسیه، قدرتمندترین حامی بشار اسد باشد که بتواند مانع از تکرار چنان حملاتی شود
از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ عربستان سعودی، اسرائیل و ترکیه لحن تندی علیه ایران داشتهاند. چند کشور عرب هم صراحتا امیدواری خود برای افزایش فشار به ایران را ابراز کردهاند.
به تازگی فرماندهی ائتلاف "ضد تروریسم" به رهبری عربستان سعودی به یک ژنرال پاکستانی سپرده شده است. پاکستان پیشتر در مداخلههای نظامی به رهبری عربستان محتاط عمل کرده بود. هرچند که پاکستان اعلام کرده علیه ایران اقدامی نخواهد کرد، پیوستن یک همسایه دیگر ایران به ائتلاف عربستان میتواند به تضعیف ایران در منطقه تعبیر شود.
میثم بهروش میگوید در زمینه چنین تحولاتی "این روند علیه ایران است. حمله آمریکا به پایگاه ارتش سوریه هم شکافهای منطقهای را تشدید خواهد کرد. اگر پیش از این برای برخی امیدواری بهبود روابط با ایران وجود داشت، دیگر به نظر نمیرسد این طور باشد. همسایگان ایران خیلی منتظر بودند که ببینند سیاست ترامپ چیست و ببینند با او چه طور میشود کار کرد، حال همسایگان ایران جسور میشوند و تصور میکنند که دونالد ترامپ اهل عمل است."
روندی علیه ایران
از اواخر بهار سال ۱۳۹۰ که اعتراضات در سوریه به درگیریهای مسلحانه و سپس جنگ داخلی کشید، جمهوری اسلامی ایران از بشار اسد و نیروهای مدافع او حمایت کرده است. حمایت ایران از بشار اسد به تنش فزاینده با عربستان سعودی و ترکیه، حامیان منطقهای مخالفان، منجر شده است. در این چند سال بیش از هزار نیروی ایرانی در سوریه کشته شدهاند.
حق نشر عکسAFPImage caption
اگرچه ایران میگوید به طور اصولی حمله شیمیایی هر کسی علیه هر کس دیگر را محکوم میکند، اما در بحران حمله شیمیایی استان ادلب همچنان کنار بشار اسد ایستاده است.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، با "ساختگی" دانستن اتهام حمله شیمیایی خان شیخون، آمریکا را به "جوسازی و فرافکنی" متهم کرده و گفته است "کمتر از دو دهه بعد از ۱۱ سپتامبر، ارتش آمریکا دارد در یمن و سوریه در کنار القاعده و داعش میجنگد."
وقتی یک سرتیپ سپاه در حمله اسرائیل به جولان کشته شد، ایران واکنشی عملی نشان نداد. آیا حال جبهه سوریه باعث میشود ایران و آمریکا در مقابل هم بایستند؟
میثم بهروش میگوید: "کار به جایی نمیکشد که ترامپ ناگهان تصمیم بگیرد که ایران را بزند، اما عوامل ایران در منطقه، یا آن طور که آمریکاییها میگویند 'فعالیتهای بیثباتکننده ' ایران را هدف خواهند گرفت. بعد از این حمله مقامهای ایرانی حالا فکر میکنند که اگر برجام به جایی نرسد و شکست بخورد ممکن است ترامپ علیه ایران اقدامهایی بکند."
تاثیر سوریه بر انتخابات ایران
اقدام نظامی آمریکا علیه ارتش سوریه در حالی انجام شده که تنور انتخابات ایران کم کم گرم میشود.
حسن روحانی، رئیس جمهور عملگرایی که تابوی مذاکره علنی با آمریکا را شکست و در رسانههای ایرانی لقب "شیخ دیپلمات" گرفته، نشان داده است که به دنبال کاهش تنش با آمریکا است. در مقابل منتقدان محافظهکار او متهمش میکنند که زیادی به آمریکا اعتماد دارد.
میثم بهروش معتقد است که در آستانه انتخابات هر دو جناح سیاسی در ایران میتوانند از حمله آمریکا به سوریه برای طرح شعارهای خودشان استفاده کنند؛ اصلاحطلبان و اعتدالیها میتوانند بگویند که این حمله ضرورت دیپلماسی هوشمندانه و بهانه ندادن به آمریکا را نشان میدهد و اصولگراها هم میتوانند آن را نشانهای برای بیثمر بودن مماشات با آمریکا بدانند.
البته آقای بهروش معتقد است "علیرغم شواهد موجود برای مسئولیت حکومت بشار اسد در حمله شیمیایی، در افکار عمومی ایران این سوال وجود دارد که چرا حکومت سوریه باید الان چنین کاری بکند و به نوعی این فکر مطرح است که این توطئهای است و اسد این کار را نکرده. با توجه به این مساله این احتمال هست که اصولگرایان بهتر بتوانند از این موج استفاده کنند."
مقامهای ارشد ایران در چند ماه اخیر عموما برخوردی محتاطانه با دونالد ترامپ داشتهاند. یک روز پس از آن که آقای ترامپ دستور حمله به پایگاه متحد نزدیک ایران را داده، از سخنرانیهای امامان جمعه برمیآید که این احتیاط هنوز ادامه دارد
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
افزودن دیدگاه جدید