این‌که آژانس نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن فعالیت اتمی جمهوری اسلامی را تضمین کند، به چه معناست؟ چرا اتحادیه اروپا می‌گوید از احتمال وجود مراکز مخفی بیشتری نگران است؟ و بازی هسته‌ای جمهوری اسلامی را چه کسی هدایت می‌کند؟ مهمانان چشم‌انداز با سیما ثابت: مهدی مهد‌وی‌آزاد، روزنامه‌نگار، حسن داعی، فعال و پژوهشگر سیاسی و علیرضا نامورحقیقی، تحلیل‌گر سیاسی

آمریکا و اتحادیه اروپا: پاسخ‌های ایران درباره سایت مریوان در آباده از نظر فنی معتبر نیست

در حالی که رسانه‌های جمهوری اسلامی مدعی شده بودند اختلافات با آژانس در مورد یکی مکان‌های اعلام نشده ایران حل شده، اتحادیه اروپا و آمریکا اعلام کردند که پاسخ‌های ایران درباره سایت مریوان در آباده «از نظر فنی معتبر نیست».

اتحادیه اروپا روز چهارشنبه در بیانیه‌ای در نشست شورای حکام با اشاره به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که آژانس همچنان بر ارزیابی‌های خود در زمینه فعالیت‌هایی که ایران در سایت مریوان انجام داده، می‌ایستد؛ یعنی ایران آزمایش‌هایی انفجاری را برای آماده‌سازی در زمینه استفاده از مواد هسته‌ای انجام داده است.

اتحادیه اروپا همچنین در بیانیه‌ خود تاکید کرد که هیچ پیشرفتی درباره موضوعات پادمانی دو مکان تورقوزآباد و ورامین حاصل نشده است.

اتحادیه اروپا همچنین خواستار تکمیل نصب تجهیزات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سایت‌های ایران و دسترسی آژانس به داده‌های ضبط شده (حافظه دوربین‌ها) شد.

در بیانیه اتحادیه اروپا بار دیگر نگرانی جدی این اتحادیه از عدم اطلاع‌رسانی قبلی ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد تغییرات در پیکربندی و عملکرد مرکز پیشرفته (سانتریفیوژهای تأسیسات فردو) نیز ابراز شده است.

اتحادیه اروپا نوشت: «این بسیار نگران‌کننده است که آژانس هنوز نمی‌تواند صحت و کامل بودن توضیحات ایران را تحت ان‌پی‌تی تأیید کند. بنابراین آژانس در موقعیتی نیست که تضمین دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصرا صلح‌آمیز است.»

همزمان آمریکا با انتشار بیانیه جداگانه‌ای همین نظر اتحادیه اروپا را تایید کرد و نوشت: «پس از سه سال تعامل آژانس و تاخیرهای مکرر ایران، ایران بالاخره یک توضیح احتمالی برای حضور ذرات اورانیوم کشف شده در یکی از این مکان‌های اعلام نشده به نام مریوان ارائه کرده است.»

در بیانیه آمریکا آمده است: «همانطور که گزارش‌های عمومی مدیرکل آژانس حاکی از آن است سؤالات مربوط به آن سایت در این مرحله دیگر مطرح نیست.»

آمریکا تاکید کرده هرچند که این گزارش توضیح ایران را «ممکن» توصیف می‌کند، اما ایران هیچ مدرکی برای توجیه این توضیح ارائه نکرده است.

در بیانیه آمریکا اضافه شده که اطلاعات یا شرایط جدید در این زمینه می‌تواند باعث تحقیقات بیشتر شود.

آمریکا نیز با اشاره به کاهش همکاری‌های تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرده که آژانس قادر نیست صحت و کامل بودن اظهارات ایران در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای خود و این را که برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است، تایید کند.

روز دوشنبه، رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعلام کرد که بازرسان این آژانس به ارزیابی‌های خود درباره دلایل احتمالی وجود آثار اورانیوم غنی‌ شده با منشا انسانی در سه سایت اعلام‌ نشده در ایران ادامه خواهند داد.

گروسی روز دوشنبه ۱۵ خرداد پس از جلسه شورای حکام در یک نشست خبری در این زمینه اضافه کرد: «پاسخ‌هایی از طرف ایران دریافت کردیم اما به ارزیابی‌های خود ادامه خواهیم داد.»

سازمان انرژی اتمی ایران پیشتر مدعی شده بود «هیچ دلیل فنی‌ای»‌ برای وجود ذرات اورانیوم کشف‌ شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این مکان‌های اعلام نشده ایران وجود ندارد و «احتمالا عناصر خارجی (خرابکاری) در آلودگی آن مکان‌ها دخیل بوده‌اند».

پرونده حل نشده این سه مکان یکی از اختلافات اساسی میان تهران و آژانس است و رافائل گروسی بارها خواستار همکاری کامل جمهوری اسلامی در این زمینه شده است.

مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، همچنین در تازه‌ترین گزارش خود به شورای حکام آژانس اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در سه ماهه گذاشته به میزان یک‌چهارم افزایش یافته است.

گروسی روز دوشنبه پانزدهم خرداد در گزارش خود به شورای حکام آژانس که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد تنظیم شده، اعلام کرد که آژانس از دو سال و سه ماه پیش تاکنون قادر به انجام فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی منطبق با برجام نبوده است.

او همچنین گفت که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در سه ماه گذشته بیش از یک چهارم افزایش یافته که این ذخایر شامل اورانیوم با غنای ۲۰ درصد به حدود ۵۰۰ کیلوگرم و دخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد به میزان ۱۰۰ کیلوگرم است.