زنی آزاده در مسیر تاریخ میخواند. صدا درکوچه می پیچد و بادش می برد تا دور !شبق گیسوی شب با گیسوان صد هزاران دختر زیبا می آمیزد.دخترانی که  بی پروامی خوانند.در مسیر باد ،در مسیر طوفان ،در مسیر گلوله !سرود بیداری یک ملت را "زن ،زندگی ،آزادی"
حال بیشتر ازیک قرن ونیم از خواندن آن زن در باغ می گذرد .این جا باغ آراسته "دشت بد اشت"است. زنی زیبا آراسته در زیباترین جامه خود نشسته در بین مردان ! نقاب از چهره وحجاب از سر بر گرفته است. 
غلغله ایست ,تعدادی از مردان برمی خیزند .تنی چند به اعتراض سر بر زیر عبا می کشند تا چهره وموی رها گشته در باد «طاهره قرته العین » به گناه آلودشان نکند و ایمانشان بر باد ندهد .اما اورا پروای اعتراض مردان و شریعت سخت عالمان غرق در تزویر نیست. می خواند.
 «دیگر ننشیند شیخ برمسند تزویر ! 
دیگر نشود مسجد دکان تقدس !
ببریده شود رشته تحت الحنک از دم !
 نه شیخ به حا ماند نه زرق ونه تدلیس !" طاهره قرته العین

چندی دیگر باغ «ایلخانی» زنی که می داند اورا زنده نخواهند گذاشت باز زیباترین لباس خود را پوشیده است بی هراس در چشمان ماموران که برای کشتنش آمده اند می نگرد .
"چهره به چهره رو به رو"
 ماموران دستمالی در دهانش فرو می کنند لحظاتی بعد پیکر زنی که در اوج استبداد قاجاری ،قدر قدرتی مذهبی نقاب از چهره بر گرفته وبشارت آزادی و عدالت داده بود. در چاهی عمیق افکنده می شود . زنی که با مردان برابر می نشست. با آنان به چالش بر میخواست.زنی که نامش "قرته العین" بود.

قرنی بعد از او زنی که سال ها وسال ها از جامعه خود جلوتر بود از تاریکی شب می گفت. از خاموشی چراغ های رابطه . از گناه لذت بخشی که کرده بود و جامعه مرد سالار آن را برنمی تافت . زنی که گاه شاد ترین آواز های عاشقانه را می خواند و گاه چون پری غمگینی دل خود را در نی لبکی کوچک می نواخت . زنی که شب هنگام به بوسه ای می مرد وسحر گاه به بوسه ای زنده می شد و به آفتاب سلامی دوباره می داد .
زنی که «تجسم آزادی بود در محبس .» 
زنی که درد کشید از جامعه ای که اورا درک نمی کرد . اورا که برای خانه اش , برای سرزمین مادرش چراغی هدیه می خواست . زنی که دغدغه اش انسان بود ! آزادی انسان وعدالتی انسانی !
زنی که در آرزوی آمدن کسی بود که نان را تقسیم کند , روز اسم نویسی را تقسیم کند و سینمای فردین را ! او رفت با شعرش با صدای محزونش ودرد جامعه ای که افیون مذهب در جانش نشسته بود.جامعه ای نئشه در رویای آزادی .
افسوس که دیو در آمد وآن کرد که مغول نکرد .
عدالتی در کار نبود ! عدالت چون ریسمانی سست بود ونازک .افسوس که صدای او نیز دراین باغ در فصل بی برگی شنیده نشد .
« وقتی اعتماد من از ریسمان سست عدالت آویزان بود
ودر تمام شهر قلب چراغ های مرا تکه تکه می کردند
وقتی چشم های کودکانه عشق مرا با دستمال تیره قانون می بستند
واز شقیقه های مضطرب آرزوی من
فواره های خون به بیرون می پاشید ...» فروغ
او با فوارهای از خون که از شقیقه مضطربش فواره می زد چشم فرو بست .
زنی آزاده که هنوز تصویر کامل او در این سرزمین گرفتار شده در طاعون استبداد ومذهب دیده نمی شود . چهره زنی که نا تمام ما ند.
افسوس ! افسوس در این سرزمین تصویر کامل هیچ زنی دیده نمی شود . نه تصویر مصلحانه "پروین" و نه تصویر "سیمین"که می خواست با خشت جان خویش دوباره بسازد وطن ویران شده بدست حکومت اسلامی را.زنی که تا آخرین لجظه حیات , تا زمانی که تابوت پیکر بی جانش بر دوش دهها زن مبارز حمل می شد دمی از مبارزه دست نکشید . برای آزادی جنگید و کتک خورد ! سوی چشمان خود از دست داد اما هرگز هم سوئی با مادران خاوران !هم سوئی با مادران داغ دیده سال هشتاد وهشت را از یاد نبرد.
زنا نی که پا به پای مردان وبیشتر از مردان در راه پر نشیب و فراز زندگی گام بر می دارند وتلاش می کنند .زنا نی که شور زندگی و آزادی خود را فریاد می زنند .
 زنی , مادری بی هراس از گزمگان رژیم در میدان انقلاب حجاب خود از سر برمی دارد بر بلندای وطن می ایستد واز زنانگی خود , ازآزادی و برابرحقوقی خویشتن دفاع می کند. آن روز آن سکو مرگز جهان بود !
 زنی دیگر شیرزنی ،شیر زنانی از درون شکنجه گاه های رژیم از درون چهار دیواری زندان مهر آزادگی خویش بر پای هر نوشته که صلای آزادی دهد می گذارند. نرگس ،گلرخ ،نسرین .. بی مهابا در مقابل حکومت می ایستند !دختری زیبا که حکومت زن ستیز توان دیدن زیبائی و آزادگی اورا ندارد . مظلومانه بدست جلادان رژیم کشته می شود .دختری که نامش رمز مبارزه سترک یک نسل با حکومت جانیان گردید .
"مهسا امینی" نام یک دختر جوان !رمز خیزشی انقلابی !خیزشی که زنان پیشاپیش مردان حرکت می کنند .حماسه می آفرینند جهانی را به تحسین وا می دارند از پارلمان ها تا،دانشگاه ها از هنرمندان تا ورزشگاران . 
دختری روستائی ریز نقش اما پرشور به نام "مسیح "از دهکده ای در شمال بر میخیزد در دفاع از فردیت ،زنانگی و آزادی خود،ازحق پایمال شده میلیون ها زن ابرانی ،"کمپین چهارشنبه های سفید "را براه می اندازد سرتاسر جهان را زیر پا می نهد  تا از ستمی که بر زن ایرانی می رود سخن بگوید.شیر زنی بنام "فاطمه سپهری" با حجاب اختیاری خود !بی هراس در مقابل حاکم قدار می ایستد از حق انتخاب نوع پوشش دفاع می کند .از سرنگونی حکومت اسلامی وحاکم جابر آن می گوید و هجده سال زندان را بجان می خرد ! تا از آزادگی زنان ایرانی دفاع کند .
مادری پیر با عکسی از فرزندش "ستار " با سری سفید که در پیرانه سری در حمایت از جنبش انقلابی ،حمایت از هزاران دختر مبارز در میدان ،حمایت از زیبا ترین دختران این سرزمین که به دستور حکومیتان مطیع حاکم گلوله بر قلب های جوانشان زدند .حجاب از سر بر میدارد و چونان خاری در چشم رژیم هر جا که فریاد آزادست بی مهابا فریاد می کشد .نامش گوهریست عجین شده با عشق و شهامت . مادرمبارزی دیگر "اکرم نقابی "مادر "سعید زینالی" که سال هاست با عکسی از فرزند دانشجوی خود به هر کجا سر می کشد .با دژخیمان گلاویز می شود تا نشانی از فرزند گمشده خود بیابد .اما دریغ از یک جواب .
"امیر تیمور آن خون خواره ترسناک  نشسته بر تخت  خیره بر زنی می نگرد که با چشمانی مملو از خشم وبی هراس در مقابل او ایستاده وفرزند خود را که سرباز اردوی او است از وی طلب می کند.
تیمور فریاد می کشد. منم:" تیمور چگونه جرئت می کنی این چنین بی هراس در چشمانم که امیران توان نگاه کردن ندارند اینگونه خیره شوی ؟ چگونه این راه دراز را پای پیاده پیموده ای ؟چگونه از دشت ها وجنگل ها عبور کردی؟ نترسیدی از پلنگان ؟" زن در امیر نگاه می کند ."راه سختی بود.ماه ها وسال ها از سنکلاخ ها گذشتم .پلنگان بر سر راهم ایستادند .در چشمانشان خیره شدم گفتم که من یک مادرم! در جستجوی پسرخویش . آن ها کنار رفتند راه گشودند. حال از تو نیز باکی ندارم .دستور ده تا پسرم را بمن بر گردانند . تیمور آن خونخواره بپا خاست دستور داد تمامی شهر ها را تمامی لشگرش را بگردند و فرزند آن مادر پیش وی آورند. چنان کردند که او خواسته بود. "بنقل از داستان مادر گورکی آن چه در خاطر مانده است."
اما این خونخواره وطنی حاکم که قلبش سخت تر از تیمور است. نه تنها جوابی به مادران نمی دهد .بلکه مادری عزادار و پیر شده از غم فرزند که کنیتش زیبنده قدرت ایستادگی اوست مادر"پویا بختیاری " "خانم ناهیدشیر بیشه "که بداد خواهی خون فرزند برخاسته است را تبعید زندان زنجان می کند.
 جنایت کارانی بیگانه با ملت .حرامیان شبیخون زده بر سرزمینی که جور و تطاول کم ندیده است . ستمگران کودک کش ،که ابائی از کشتن ومسموم کردن هزاران دختر مدرسه ای ندارند. حکومتی خودی که کارد بر گلوی ملت نهاده! حکومتی که تطاول کنندگان تاریخی، هجوم آورده بر این کشور را رو سفید ساخته اند.
 زنانی رنج کشیده ،داغ دیده  از غم فرزند ،بر افروخته از این همه بیداد وتحقیر زنان .مقابل حکومتیان قد علم می کنند. می خروشند تا به عمق ریشه های ما بروندنجات دهند یک ملت را"تا میراثی را زنده کند که راهزنان زندگی هزاران سال پیش از ما دزدیده اند" "آکتاویو پاز" 
این سرزمین هرگز از صدای زنانی که با چنگ ودندان از سهم خود واز سهم ما دفاع کرداند خالی نبوده است .
همیشه در فضای وطن صدای داد خواهی تاریخی آنان طنین انداز است .
صدای مادرانمان ؛ همسران , خواهران و دخترانمان ! سرزمین پر صلابتی که در آن زنان پا به پای مردان جنگیده اند . با تنی رنجور و سختی کشیده در تمامی ادوار تاریخ بر دروازه وطن ایستاده , آزادی وبرابری را فریاد زده اند .
 فریادشان  رسا تر ,رزمشان  با شکوتر وپیروز ،نامشان افتخار آفرین . روزشان که امروز پرچم زیبای  آنها"زن،زندگی،آزادی" در سر آغاز روز جهانی زن! نه تنها در ایران بل در تمامی جهان در اهتزاز است گرامی باد . ابوالفضل محققی