نیکلاس یونگ

یک عکس ظاهراً بی‌خطر بود که باعث سقوط ژنگ شیائوکینگ، کارمند سابق شرکت انرژی جنرال الکتریک پاور شد. بر اساس کیفرخواست وزارت دادگستری آمریکا، این شهروند آمریکایی فایل‌های محرمانه‌ای را که از کارفرمایانش به سرقت برده بود، در کد باینری یک عکس دیجیتالی از غروب خورشید پنهان کرده بود و سپس برای خود پست کرده بود. 

این تکنیکی بود به نام پنهان‌نگاری (steganography)، شیوه‌ای برای پنهان کردن یک فایل داده در کد یک فایل داده دیگر. آقای ژنگ در موارد متعدد از این شیوه برای به چنگ آوردن فایل‌های حساس از جنرال الکتریک استفاده کرده بود. 

جنرال الکتریک یک شرکت چندملیتی است که به دلیل فعالیت در بخش‌های بهداشت، انرژی و هوافضا شناخته شده است و همه چیز می‌سازد، از یخچال گرفته تا موتور هواپیما. 

اطلاعاتی که ژنگ به سرقت برد، مربوط به طراحی و ساخت توربین‌های گاز و بخار، از جمله پره‌های توربین و آب‌بندی‌های توربین بود. این اطلاعات با ارزش چندین میلیونی، برای همدست او در چین ارسال شد. این کار در نهایت به نفع دولت چین و همچنین شرکت‌ها و دانشگاه‌های مستقر در چین بود. 

ژنگ اوایل این ماه به دو سال زندان محکوم شد. این آخرین مورد از یک سری پرونده‌های مشابه است که مقامات آمریکایی تحت پیگرد قانونی قرار داده‌اند. در ماه نوامبر، شهروند چینی شو یانجون، که گفته می‌شود جاسوس حرفه‌ای است، به دلیل توطئه برای سرقت اسرار تجاری از چندین شرکت هوانوردی و هوافضای ایالات متحده - از جمله جنرال الکتریک، به ۲۰ سال زندان محکوم شد. 

این بخشی از یک مبارزه گسترده‌تر است زیرا چین تلاش می‌کند تا دانش فنی برای تقویت اقتصاد خود و به چالش کشیدن نظم ژئوپلیتیکی را به دست آورد، در حالی که ایالات متحده تمام تلاش خود را می‌کند تا از ظهور رقیب جدی جلوگیری کند. 

به گفته نيک مارو واحد اطلاعات اکونومیست در مصاحبه با بی‌بی‌سی سرقت اسرار تجاری جذاب است چون به کشورها اجازه می‌دهد که «با سرعت نسبتاً زیادتری به سطوح بالاتر زنجیره ارزش جهانی صعود کنند – بدون هزینه‌های زمانی و مالیِ اتکای محض به توانایی‌های بومی». 

ژوئیه گذشته کریستوفر ری، مدیر اف‌بی‌آی، در یک گردهمایی از رهبران تجاری و دانشگاهیان در لندن گفت که چین قصد دارد مالکیت معنوی شرکت‌های غربی را «غارت کند» تا بتواند به توسعه صنعتی خود سرعت بخشد و در نهایت بر صنایع کلیدی تسلط یابد. 

او هشدار داد که چین از شرکت‌ها در همه جا جاسوسی می‌کند، «از شهرهای بزرگ گرفته تا شهرهای کوچک - از «فورچون ۱۰۰»‌ها تا استارت‌آپ‌ها، افرادی که روی هر چیزی تمرکز می‌کنند، از هوانوردی، هوش مصنوعی تا داروسازی». 

در آن زمان، ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه وقت چین گفت که آقای ری «به چین تهمت می‌زند» و «ذهنیت جنگ سرد» دارد.

«چین دنبال برانداختن موقعیت ماست»

در بیانیه وزارت دادگستری درباره ژنگ، آلن کوهلر جونیور از اف‌بی‌آی گفت که چین «نبوغ آمریکایی» را هدف قرار داده و به دنبال «برانداختن موقعیت ما» به عنوان رهبر جهانی است. 

ژنگ یک مهندس متخصص در فناوری آب‌بندی توربین بود و روی فناوری‌های مختلف مهار نشت در مهندسی توربین بخار کار می‌کرد. وزارت دادگستری گفت، چنین آب‌بندی‌هایی عملکرد توربین را «چه از طریق افزایش توان یا کارایی و چه افزایش عمر قابل استفاده موتور» بهینه می‌کنند. 

توربین‌های گازی که نیروی هواپیماها را تأمین می‌کنند، در توسعه صنعت هوانوردی چین نقش اساسی دارند. 

هوافضا و تجهیزات هوانوردی از جمله ۱۰ بخشی هستند که مقامات چینی برای توسعه سریع آنها را هدف قرار داده‌اند تا وابستگی این کشور به فناوری خارجی را کاهش دهند و در نهایت از آن پیشی بگیرند. 

اما جاسوسی صنعتی چین طیف وسیعی از بخش‌های دیگر را نیز هدف قرار داده است. 

به گفته ری وانگ، پایه‌گذار و مدیر اجرایی شرکت مشاوره کانستلیشن ریسرچ در سیلکیون ولی، این‌ها شامل توسعه صنایع دارویی و فناوری نانو – مهنسی و فناوری انجام شده در مقیاس نانو برای استفاده در زمینه‌های از قبیل پزشکی، نساجی و پارچه و خودرو – می‌شوند. يک نانومتر يک ميلياردم متر است. 

این‌ها همچنین شامل داروها، مهندسی زیستی نیز هستند - تقلید از فرآیندهای بیولوژیکی برای اهدافی مانند توسعه پروتزهای زیست سازگار و رشد بافت احیاکننده. 

آقای وانگ حکايتی را از يکی از رؤسای سابق تحقیق و توسعه يک شرکت فورچون ۱۰۰ نقل می‌کند که به او گفته بود «کسی که بیش از همه به او اعتماد دارد» - کسی که آنقدر به او نزدیک است که بچه‌های‌شان با هم بزرگ شده‌اند – معلوم شد که حقوق‌بگیر حزب کمونيست چین بوده است. 

او گفت: «او با مهربانی به من توضیح داد که جاسوسان همه جا هستند.»

آقای مارو گفت که در گذشته جاسوسی صنعتی از کشورهایی مانند ژاپن، کره جنوبی، تایوان و سنگاپور نگران کننده بود. با این حال، هنگامی که شرکت‌های بومی خودشان به‌عنوان رهبران نوآور بازار ظاهر می‌شوند - و در نتیجه شروع به محافظت از مالکیت معنوی خود می‌کنند - دولت‌های مربوطه شروع به تصویب قوانینی برای جدی‌تر گرفتن این موضوع می‌کنند. 

آقای مارو گفت: «از آنجایی که شرکت‌های چینی در دهه گذشته نوآورتر شده‌اند، ما شاهد تقویت قابل‌توجه حمایت از حقوق مالکیت معنوی هم‌زمان با این اتفاق بوده‌ایم.» 

چین همچنین با واداشتن شرکت‌های خارجی به واگذاری فناوری تحت قراردادهای سرمایه‌گذاری مشترک در ازای دسترسی به بازار چین، تخصص کسب کرده است. علیرغم شکایات، دولت چین همواره اتهامات اجباری بودن این موضوع را رد کرده است.

توافق برای هک نکردن «شوخی‌» است

تلاش‌هایی به طور خاص برای مهار هک صورت گرفته است. 

در سال ۲۰۱۵ ایالات متحده و چین توافقی را منعقد کردند که در آن هر دو طرف متعهد شدند که «دارایی معنوی، از جمله اسرار تجاری یا سایر اطلاعات تجاری محرمانه برای مزیت تجاری را سرقت سایبری نکنند.» 

در سال بعد، آژانس امنیت ملی ایالات متحده چینی‌ها را به نقض این توافق متهم کرد، اگرچه اذعان کرد که تعداد تلاش‌ها برای هک کردن داده‌های دولتی و شرکت‌ها «به طور چشمگیری» کاهش یافته است. 

اما ناظران می‌گویند که تاثیر کلی این توافق بسیار کم بوده است. آقای وانگ گفت که این توافق به دلیل اجرایی نشدن یک «شوخی» بود. جاسوسی سایبری چین در ایالات متحده «فراگیر» بوده و به آزمایشگاه‌های دانشگاهی نیز کشیده شده است. او به بی‌بی‌سی گفت: «این جاسوسی در تمام جنبه‌های کسب‌وکارهای غربی جریان داشته است.» 

با این حال لیم تای وی از دانشگاه ملی سنگاپور خاطرنشان کرد که هیچ «بررسی قطعی و بلامنازعی» در مورد وسعت این پدیده وجود ندارد. 

او گفت: «برخی بر این باورند که جاسوسی سایبری چین علیه ایالات متحده مدت کوتاهی کاهش یافت اما پس از آن به سطح سابق خود بازگشت. برخی دیگر معتقدند که این توافق به دلیل فروپاشی کلی روابط ایالات متحده و چین شکست خورد.» 

در همین حال، ایالات متحده اکنون مستقیماً در تلاش است تا مانع از پیشرفت چین در صنایع کلیدی نیمه‌رساناها شود - که برای همه چیز از تلفن‌های هوشمند گرفته تا سلاح‌های جنگی حیاتی است - و می‌گوید استفاده چین از این فناوری تهدیدی برای امنیت ملی است. 

در ماه اکتبر، واشنگتن نظارت‌های بسیار گسترده و بی‌سابقه‌ای را بر صادرات اعلام کرد که بنا به آن شرکت‌هایی که تراشه‌ها را با استفاده از ابزارها یا نرم‌افزارهای ایالات متحده به چین صادر می‌کنند، بدون توجه به اینکه در کجای دنیا ساخته شده‌اند، احتیاج به مجوز دارند. اقدامات واشنگتن همچنین مانع از کار شهروندان آمریکایی و دارندگان گرین کارت برای برخی شرکت‌های تراشه چینی می‌شود. دارندگان گرین کارت، افراد دارای اقامت دائم ایالات متحده هستند که حق کار در این کشور را دارند. 

آقای مارو می‌گوید در حالی که این اقدامات پیشرفت تکنولوژیکی چین را کند می‌کند، اما تلاش‌های چین برای حذف محصولات آمریکایی و خارجی از زنجیره تأمین فناوری خود را نیز تسریع خواهد کرد. 

او گفت: «چین سال‌ها تلاش می‌کرد تا این کار را انجام دهد، و موفقيتی بی سر و صدا داشته است، اما در نتیجه کنترل‌های اخیر ایالات متحده این اهداف سیاستی اکنون فوریت بیشتری دارند.» 

با توجه به استناد چین به امنیت ملی خود، تقلا برای برتری تکنولوژیکی بین دو اقتصاد بزرگ جهان احتمالاً بیشتر تشدید خواهد شد. 

اما آقای وانگ بر این باور است که ایالات متحده همچنان از برتری برخوردار است. 

او گفت: «دوستان امنیت سایبری من وقتی سایت‌های چینی را هک می‌کنند به من می‌گویند، تنها فناوری ارزشمند [که می‌توانند در آنجا پیدا کنند] مالکیت معنوی ایالات متحده است.»