
کتاب "دریاچه ارومیه" نوشته مهرداد مهرپور محمدی منتشر شد. آنچه در زیر می خوانید پیشگفتار کتاب به قلم نویسنده است. کتاب را می تویند با فرمت pdf بخوانید و یا داونلود کنید.
پیشگفتار:
دریاچهیِ ارومیه در شمالِ غربیِ ایران، در منطقهیِ آذربایجان و در 17 کیلومتری شرقِ شهرِ ارومیه واقع گردیده است. این دریاچه طبقِ آخرین تقسیماتِ کشوری، بینِ دو استانِ آذربایجانِ شرقی و آذربایجانِ غربی تقسیم شده است. دریاچهیِ ارومیه، در شرایطِ عادی، بزرگترین دریاچهی داخلیِ ایران و دومین دریاچهی آبِ شورِ دنیا بوده است. آبِ این دریاچه بسیار شور است و به طورِ عمده از رودهای زرینهرود، سیمینهرود، گدار، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه میشود. تا پیش از بروزِ بحران و خشکیدنِ بخشِ عمدهای از دریاچه، دریاچهی ارومیه بزرگترین آبگیرِ دایمیِ آسیای غربی و پارکِ ملیِ دریاچهیِ ارومیه، از جمله زیستگاههای طبیعیِ مهمِ جانوران در ایران به شمار میرفته است.
رودخانههای مهمِ حوضهی آبریزِ دریاچه عبارتند از: سیمینهرود، زرینهرود، مهاباد چای، گدار چای، باراندوزچای، نازلوچای، روضهچای، زولاچای و شهرچای در آذربایجانِ غربی و آجیچای، لیلانچای، آذرشهرچای، قلعهچای، صوفیچای، مردوقچای در آذربایجانِ شرقی و هفت رودخانهی فصلی در آذربایجانِ شرقی و غربی به نامهای خرخرهچای، شیواسانچای، سنیخچای، طسوجچای، دریانچای و وگبیچای که اغلب در زمستان و بهار جریان دارند. سهمِ آبِ ورودی به دریاچهیِ ارومیه از رودخانههای استان آذربایجان غربی به میزان 85 درصد و از رودخانههای استانِ آذربایجانشرقی 15 درصد است.
حوضهی آبریزِ دریاچهیِ ارومیه، در حدود 52000 کیلومترِ مربع است که در حدودِ سه درصد از کلِ مساحتِ کشورِ ایران را شامل میگردد. این حوضه با داشتنِ دشتهایی مانندِ دشت تبریز، ارومیه، مراغه، مهاباد، میاندوآب، نقده، سلماس، پیرانشهر، آذرشهر و اشنویه، یکی از کانونهای مهمِ فعالیت بخشِ کشاورزی ایران به شمار میآید.
متاسفانه دریاچهیِ ارومیه در طولِ دورانِ حکومت جمهوری اسلامی، آسیبهای متعددی را متحمل شده است و مدتهاست که در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد. با کاهشِ شدید حجمِ آب، بخشِ بزرگی از دریاچه خشک گردیده است و میزانِ غلظت نمک از 150 گرَم در لیتر (در حالت عادی)، به حدود 400 گرَم در لیتر رسیده است. به دلیلِ ایجاد چنین موقعیتی، آرتمیا (تنها موجود زندهی درونِ آبِ دریاچه) قادر به زاد و ولَد نیست. در حالی که تعداد آرتمیا در شرایط عادی میبایست 8 تا 15 عدد در لیتر باشد، در سالِ 1388 که شدت بحران کمتر و میزانِ شوری آبِ دریاچه، 340 گرَم در لیتر بود، به یک تا دو عدددرلیتر رسیده بود!
به هر روی، آیندهی نامعلومی پیشِ روی دریاچهیِ ارومیه قرار دارد و با توجه به سیاستها و عملکرد حکومت جمهوری اسلامی، متاسفانه، فرجامِ خوشی برای دریاچه پیشبینی نمیگردد. به طورِ کلی، ستم بر سرزمین و مردمِ ایران، به فراوانی در عملکرد رژیمِ جمهوری اسلامی به چشم میخورد. اوضاعِ بحرانیِ دریاچهیِ ارومیه، یکی از ستمهای پرشماری است که حکومت جمهوری اسلامی در حقِ کشورِ ما روا داشته است.
مجموعهی دریاچهیِ ارومیه و تالابهای پیرامونیاش که مدتهای طولانی، نقشِ بسیار مهمی در تعادلِ شرایط آب و هواییِ منطقه و شکوفاییِ زندهگیِ مردم داشتهاند، رو به زوال و نابودیاند و حکومت که خود مسببِ بروزِ چنینِ وضعیتی بوده است، اقدامات لازم را در راستای رفعِ مشکلات انجام نمیدهد، در حالی که انجامِ این امور، از وظایف بدیهیِ هر حکومتی به شمار میرود.
چنانکه در این کتاب خواهید خواند، دریاچهیِ ارومیه قربانیِ مطامعِ اقتصادی و نیازهای امنیتیِ رژیمِ ضد انسانیِ جمهوری اسلامی گردیده است. نابودی پوشش گیاهیِ منطقه، استفادهی سوء از منابعِ آب و خاك، غارت تولیدات دریاچه مانند «آرتمیا»، اخداث جاده در داخلِ دریاچه و... همهگی موارد زیانباری بودهاند که به طورِ مستقیم و یا غیرِمستقیم توسط حکومت جمهوری اسلامی صورت گرفته است و پیآمدهای منفیِ آنها، دریاچه و مجموعه تالابهای پیرامونیاش را در شرایط بسیار نامناسب و بحرانی قرار داده است.
در واقع آن چه امروز در خصوصِ دریاچهیِ ارومیه به چشم میآید، نتیجهی عملکرد سالیانِ طولانیِ غارت منابع و نابودی اقلیم توسط حکومت است که چنین خود را نمایانده است.
دریاچهیِ ارومیه از جمله نمونههایی است که تفکرِ حاکمانِ رژیمِ ضد انسانیِ جمهوری اسلامی و مشیِ غارتگرانهی آنها را در برخورد با پدیدههای موجود و منابعِ کشور، نشان میدهد. ضمنِ آن که، ایجاد تغییرات شدید محیطی به منظورِ وادار نمودنِ بخشی از جمعیت ساکن در منطقهی شمالِغربِ کشور به مهاجرت از آنجا، دور از ذهن نیست.
راهکارهای مختلفی برای نجات دریاچهیِ ارومیه از اوضاعِ بحرانیِ موجود پیشنهاد شده است که انجامِ موارد عملی و مثبت، میتواند در جلوگیری از نابودی دریاچه موثر افتد و اگر دریاچه به شرایط مناسب و ایدهآلِ خود در سالهای دور و پیش از وضعیت بحرانی باز نگردد، دستکم از نابودی نجات خواهد یافت. اما چارهی اساسی برای نجات دریاچهیِ ارومیه، تمامیِ ذخایرِ زیست-محیطی و ایران، سرنگونیِ رژیمِ جمهوری اسلامی است؛ چنین باد!
دربارهی دریاچهیِ ارومیه میتوان بسیار بیش از این کتابِ کوچک نوشت اما من در این کتاب تلاش نمودهام بیشتر به مسایلِ مهم و اساسیِ مربوط به دریاچهیِ ارومیه و به ویژه عواملِ بروزِ بحران و اوضاعِ نا بهسامانِ دریاچه، اشاره نمایم و نقشِ حکومت جمهوری اسلامی را در ایجاد مشکلات و رو به نابودی رفتنِ دریاچه نشان دهم. در عینِ حال، برای آشناییِ بهترِ خوانندهگانِ گرامی با موضوع، به مواردی همچون مشخصات طبیعیِ منطقه نیز که ارتباط مستقیمی با بحث دارد، پرداختهام؛ زیرا آگاهی از آنها به دریافت بهترِ مسائل یاری میرساند.
نکتهی دیگر آن که، در منابعِ مختلف، برای نامیدنِ دریاچه، از واژههای متفاوتی چون «ارومیه»، «اورمیه»و «اورومیه» استفاده گشته است اما من، برای یکدستیِ متن، از واژهی «ارومیه» که بیشتر مورد استفاده است، بهره بردهام. همچنین در مواردی، توضیحاتی را در میانِ دو قلاب (کروشه) ارایه نمودهام تا در خواندنِ متن خللی صورت نگیرد.
کتاب
دریاچه ارومیه
نویسنده: مهرداد مهرپور محمدی
ناشر: شورای دانشجویان و جوانان چپ ایران
در این کتاب می خوانید: پیشینه و مفهومِ نامِ دریاچهیِ ارومیه، مشخصاتِ طبیعی و تقسیماتِ کشوریِ استانِ آذربایجانِ غربی، آشنایی با پارکِ ملی و دریاچهیِ ارومیه، حوضهیِ آبریز دریاچهیِ ارومیه، زمینشناسیِ دریاچهیِ ارومیه، ویژهگیها و ترکیباتِ شیمیاییِ آبِ دریاچهیِ ارومیه، اکوسیستمِ دریاچه، کارکردها، تولیدات و خدماتِ دریاچه، دلایلِ کاهشِ حجمِ آب و سطحِ دریاچه، آلودهگیِ دریاچهیِ ارومیه و حوضهیِ آبریز آن، وضعیتِ کنونیِ دریاچهیِ ارومیه، عوارضِ کاهشِ سطح و خشکشدنِ دریاچهیِ ارومیه، زمینخواری در محدودهیِ دریاچهیِ ارومیه، آیندهیِ دریاچهیِ ارومیه و تاثیرِ آن بر منطقه، طرحهایِ نجاتِ دریاچهیِ ارومیه، دولت و بحرانِ دریاچهیِ ارومیه، مجلسِ شورایِ اسلامی و بحرانِ دریاچهیِ ارومیه، اعتراضاتِ مردمی برایِ نجاتِ دریاچهیِ ارومیه، وضعیت و احکامِ معترضانِ زندانی، واکنشها و فعالیتهای افراد و سازمانهایِ مخالفِ حکومت، جمعبندی.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
توجه داشته باشید کامنتهایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید