انتقاداتی از شعارها و وعده های پوپولیسیتی و ادامه انتقادهای اصولگرایان از برجام و سیاست خارجی دولت روحانی از دیگر وجوه این روزنامه هاست.
برندگان و بازندگان مناظره
جواد دلیری در سرمقاله اعتماد نوشته: پدیده مناظره اول، اسحاق جهانگیری بود. معاون نجیب و اصلاحطلب دولت، دیروز یک ستاره واقعی بود که زلزلهای بر تار و پود رقیبان روحانی انداخت. او بدون شک با صراحت و شجاعت و البته صداقت تمام سخن گفت. گفت که رییس خود را روحانی میداند و پاسخ شنیدنی رییسجمهور را هم دریافت کرد (اهلا و سهلا) او با صداقت و شجاعت گفت که آمده است تا صدای اصلاحات را به گوش مردم برساند. آمد و با صلابت گفت که آمدنش برای استفاده از فرصتها جهت بیان مطالبات و دیدگاههای جریانی با اقتدار اجتماعی است.
به نوشته سردبیر این روزنامه: اسحاق جهانگیری دیروز در برابر قالیباف ایستاد تا او خود را رقیب روحانی نخواند. قالیباف تمام تلاش خود را کرد تا نشان دهد او نماد اصلی تغییر در برابر نماد وضع موجود یعنی روحانی است. اما خیلی زود، تاکتیک او بیاثر شد. او زود به روحانی حمله کرد. در مناظره سخنانی را علیه روحانی بیان کرد و خیلی زود مشت خود را باز کرد اما جهانگیری به عنوان چهره مکمل روحانی نقشه او را برهم زد و پاسخی زودهنگام و منسجم و البته باورنکردنی را داد.
اعتماد در نهایت نوشته: رییسی و قالیباف بهجای برنامههایشان، تنها دیدگاهشان را بیان کردند. آنچه از حرفهای آنها ناخواسته به نمایش درآمد جدال آنها در جذب آرای پایگاه پایین جامعه بود. به بیان دیگر آن دو آمده بودند تا سهم بیشتری از پایگاه آرای احمدینژاد را تصاحب کنند و برای این از هم سبقت گرفتند.
دولت جواب نداشت
کیهان در گزارش اصلی خود بدون ذکر دلیل و منبع ادعا کرده: اعلام شده بود که محور اولین دور مناظرههای زنده تلویزیونی اجتماعی- اقتصادی است، چند ساعت مانده به برگزاری اعلام شد محتوا اجتماعی- فرهنگی خواهد بود. این تغییر محتوا در حالی رخ داد که بنا به برخی گزارشها، یک جریان خاص از پررنگ شدن مباحث اقتصادی در مناظرهها گریزان بوده و سعی داشته و دارد تا فضا را به سمت و سوی دیگری سوق دهد.
به نظر این روزنامه تندرو: اما تغییر عنوان مناظره نیز برای این جریان فایدهای نداشت و از همان ابتدای کار مشخص شد، آنچه تکلیف مناظرهها و در نهایت نتیجه انتخابات را روشن میکند، مسئله اقتصاد و معیشت مردم است و نمیتوان از آن فرار کرد و یا آن را کمرنگ جلوه داد.
به گزارش کیهان: دولت که در چهار سال گذشته یکهتاز میدان سخنرانی، گزارش و آماردهی بوده است، دیروز برای نخستین بار در برابر منتقدانی جدی قرار گرفت تا ساعاتی سخت و طاقتفرسا را برای نامزدهایش رقم بخورد. پس از چهار سال انشاخوانیهای یکطرفه، همین چند ساعت کوتاه کافی بود تا مشخص شود دست دولت در زنگ حساب چقدر خالی است و علت آن همه تهمت و فحاشی به منتقدانی که سعی میشد صدایشان در میان انبوه زردنامههای زنجیرهای و بوقهای چاپلوسی و تملقگویی به گوش کسی نرسد، چه بوده است.
قالیباف نامزد اصولگرایان
نادر کریمی جونی در مقاله ای در جهان صنعت نوشته در توصیفی از مناظره اول نوشته: قالیباف نامزد تهاجمی اصولگرایان از هماهنگی میان دو نامزد اصلاحطلب نه فقط شگفتزده که نگران هم شده بود تا آنجا که نتوانست نگرانیاش را پنهان کند و از جهانگیری به خاطر نامزد شدن انتقاد کرد. این شگفتزدگی و به عبارت بهتر غافلگیری قالیباف به کانالهای تلگرامی و توئیتری اصولگرایان و چهرههای اصولگرا نیز سرایت کرد و در فضای مجازی از اینکه جهانگیری در حمایت از اقدامات دولت و بالطبع در حمایت از حسن روحانی صحبت کرده، ابراز نارضایتی میکردند.
بنا به این گزارش: اصولگرایان در واقع حمله خود را علیه جهانگیری سامان دادند و از اینکه جهانگیری با جسارت و شهامت، اتهامها را پاسخ داده و نارساییهایی که در رفتار و مدیریت اصولگرایان بوده را به چالش کشیده است، ناراحت شده بودند. شدت حملات و عبارتهایی که پایگاههای اطلاعرسانی اصولگرا، کانالها تلگرامیشان و توئیتهایی که چهرههای اصولگرا برای حمله به جهانگیری انتخاب کرده بودند، عمق غافلگیریشان از رفتار معاون اول روحانی را نشان میدهد چنانکه برخی از ایشان از هماکنون یکی از عوامل پیروزی روحانی در انتخابات حاضر را جهانگیری معرفی کردهاند.
نویسنده جهان صنعت در نهایت تاکید کرده: در مناظره دیروز دو نامزد اصلی اصلاحطلب دست بالا را در جریان گفتوگو داشتند و این دستبالا نه فقط در رفتار و نمایش مناظره که در استدلال نیز به چشم میخورد. از امروز اصولگرایان که رییسی و قالیباف را حمایت میکنند، تلاش زیادی برای تبلیغ قالیباف و تمرکز بر این نامزد نه فقط در مقابل اصلاحطلبان که حتی در مقابل رییسی خواهند کرد.
ظهور حمایت اصلاحطلبی
الهه کولایی در مقاله ای در اعتماد مناظره نامزدها را یکی از مهمترین مسائل در کشورهای مختلف جهان برای اجرایی کردن استانداردهای انتخابات آزاد و عادلانه، بالا بردن آگاهیهای مردم نسبت به سازوکارهای این روند به ویژه افزایش شناخت آنها از نامزدهایی است که برای انتخاب شدن به آنها عرضه میشوند و این هدف جز از طریق برگزاری مناظرات امکانپذیر نیست. برگزاری مناظره و در واقع عرضه ملی آن، تاثیر بسیار تعیینکنندهای خواهد داشت. به ویژه اینکه مردم در طول سالهای گذشته نتایج عملی اجرای سیاستهای برخی از این نامزدها را لمس و تجربه کردهاند و بنابراین به خوبی میتوانند در مورد صحت سخنان آنها و درستی ادعاهای آنان قضاوت کنند.
اعتماد تاکید کرده: این مباحثات بخوبی نشان داد که مناظره انتخاباتی این دوره، رویارویی تفکر و رویکرد مبتنی بر روشهای سنتی ولو در سوال یا در متن باورهای هریک از نامزدها در برابر رویکردی مدرن و مبتنی بر عقلانیت و پذیرش حق حاکمیت مردم و ضرورت بهکارگیری ایدهها و خواستهها و مطالبات آنها است.
به نوشته این نماینده پیشین مجلس: مشخص شد که ما با دو جریان متفاوت سیاسی و اقتصادی برای مدیریت جامعه روبرو هستیم که در حوزههای مختلف به بیان دیدگاههای خود پرداختند. بر همین اساس فضای ایجاد شده امکان گزینش آگاهانهتر و متناسبتر را برای مردم فراهم خواهد کرد. هرچند نباید از این امر مهم به راحتی عبور کرد که این مناظره برخورد رویکردهای شعاری و پوپولیستی در برابر رویکرد علمی و مبتنی بر تجارب واقعگرایانه در جهت مطالبات و خواستههای مردم هم بود.
رقبای بیبرنامه و شکیبایی روحانی
کامبیز نوروزی در مقاله ای در شهروند نوشته این دوره از انتخابات ویژگی اش این است که ناگزیر از ارایه برنامه خواهند بود؛ چرا که رئیسجمهوری برنامههای معین خود را در خلال انواع اقدامات و تصمیمها و قوانین جاری کشور عملا ارایه داده است. قاعدتا هر نامزد باید بتواند از برنامههای خود سخن بگوید، اما همانطور که پیشبینی میشد بهخصوص رقبای اصلی رئیسجمهوری کنونی که شامل دو نامزد اصولگرا هستند، به هیچ عنوان برنامهای ارایه نکردند.
این حقوقدان تاکید کرده: در مناظره روز جمعه شاهد بودیم که محمدباقر قالیباف و ابراهیم رئیسی به جز شعارهای بسیار کلی و بیپشتوانه، سخنی برای گفتن نداشتند. آنها میخواهند چنین القا کنند که در طول ٤سال ریاستجمهوری احتمالی آنها بهشت به مردم تحویل داده میشود. بیکاری و آلودگی هوا را از بین میبرند، تمام جوانان را به ازدواج هم در میآورند و خیلی چیزهای دیگر. آنها خود را درحد معجزهگرها نشان میدهند. اما واقعیت این است که این قبیل سخنان کلی و بیبرنامه در هر جایی اعم از نشریات، رادیو، تلویزیون و حتی پیامرسانهای موجود قابل گفتن و نوشتن است و میتوان به جرأت گفت فاقد ارزش انتخاباتی است و نمیتوان آنها را موجه دانست.
نویسنده مقاله شهروند نوشته: اگرچه پارهای انتقادات به دولت کنونی وارد باشد، اما شکیبایی و ادب حسن روحانی در مناظره نشان داد او در برابر امواجی از سخنان غیرمستند و نسبتهای ناروا و حتی کلماتی که از نظر عرف عمومی ناشایست است، شکیبایی نشان داد.
جوابهای عالی
فریور خراباتی در ستون طنز روزنامه ایران نوشته: بعضی ها همچنان به روشهای سنتی در وعده دادن اعتقاد دارند و البته یک مقدار هم روشهای صنعتی را چاشنی کار کرده اند مانند اصل تخریب و تضعیف روحیه. البته این بار در کنار تخریب دولت، به تخریب مردم هم روی آوردهاند. مثلاً یک نامزدی پشت بلندگو میرود و میگوید: «یه نگاه به قیافه مردم بندازید؟ رنگ به صورتشون نیست، همه معتادن، همه بیخانهمان هستن، از گرسنگی دارن پس میفتن، همه شون بیپدر...» ادامهاش را نمیگویم.
به نوشته این طنزنویس: ما توی خانه نشستهایم با قاشق هندوانهمان را میخوریم، به شما چه کار داریم؟ همین یک ذره و تتمه میل به زندگی ما را لطفاً دست نخورده باقی بگذارید. حل سه سوته مشکلات: خب این دیگر عین موم توی مشت ماست. به این صورت که شما در یک برنامه زنده تلویزیونی شرکت میکنید، مجری که قیافه دلواپسی هم به خود گرفته، از شما میپرسد: «برنامه شما برای حل مشکل بیکاری چیست؟» شما با صدای بلند میگویید: «ضمن اینکه ما سیاستهای دولت فعلی رِ از اساس رد میکنیم، باید خدمت ملت عزیز و شریف ایران بگویم که برنامه ما برای حل مشکل بیکاری، حل مشکل بیکاری است!».
طنزنویس روزنامه ایران افزوده: در مورد حل مشکل مسکن سؤال میکنند، بزرگواری پاسخ میدهد: «برنامه ما که کلی کار دانشگاهی هم روی آن صورت گرفته این است که برای حل مشکل مسکن، باید مشکل مسکن را حل کرد.»بعد هم مانند رحیم خالقی نازنین به دوربین خیره میمانید. روش جذابی هم است، در گذشته رئیس دولتی داشتیم که سؤال را با سؤال جواب میداد، الان سؤال را با محتوای سؤال قبلی جواب میدهیم فقط لحنش سؤالی نیست!
حق نشر عکساعتمادImage caption
مردم چه می شوند
مسعود سلیمی در جهان صنعت نوشته: مناظره دیروز، فارغ از شکل و نوع برخورد نامزدها به نظر نمیرسد باری از دوش مردم داشته باشد چراکه مدعیان فتح پاستور، دست بالا باز هم به دادن وعده اکتفا کردند.آخر اینکه اسحاق جهانگیری به قول ورزشیها در روزی که در فرم ایدهآل قرار داشت، بهترین بازیکن میدان بود؛ او ضمن اینکه رفتار انفعالی و گاه عصبی روحانی را پوشش میداد در جدال با قالیباف هم موفق بود.
به نوشته این مقاله قالیباف سعی میکرد در قالب یک مخالف پرگو و موجه ظاهر شود، درست برخلاف رییسی که انگار فراموش کرده بود برای چه به مناظره آمده بود، کار خود را درست انجام داد و پیروز از میدان بیرون آمد.از طرفی روحانی مانند انتخابات ۹۴ که با به میان کشیدن ماجراهای دانشجویی سال ۷۸، قالیباف را از میدان به در کرد، این بار هم لبه تیغ حملاتش بیشتر متوجه شهردار پایتخت بود.
در نهایت مقاله جهان صنعت به این رسیده: به هر حال پرسش این است که مانند تمام آنچه بهعنوان مبارزات انتخاباتی خوانده میشود، حاصل این مناظره برای مردم چیست؟ از شرح این همه مصائب چه گیر مردم میآید. مردم دیگر گوششان از این حرفها پر شده و دنبال حرف حساب هستند.
سیاست خارجی و دفاعی در انتخابات
عباس حاجی نجاری در مقاله ای در جوان با بیانی انتقاد آمیز ار هواداران دولت روحانی نوشته: جنگنمایی و خط ایجاد ارعاب در مردم برای کسب رأی در انتخابات دوازدهم این روزها به محور اصلی گفتمانی و فضاسازی طیفی از فعالان سیاسی داخل و رسانههای ضد انقلاب و بیگانه تبدیل شده و آنها این عرصه را بستری یافتهاند تا مردم ایران را تحقیر و ترسو معرفی و به تبع آن اهداف خود را برای زمینهسازی جهت تحمیل برجامهای بعدی دنبال کنند.
روزنامه سپاه پاسداران بر اساس سیاست دایمی خود تاکید کرده که اصرار مکرر مقامات امریکا بر اینکه یکی از اهداف حمله به سوریه پیام به ایران است، مشخص میکند که از منظر آنها مسائلی نظیر هستهای بهانهای بیش نیست، بلکه همانطور که ترامپ تأکید کرد هدف آن است که ایران با امریکا باشد و مانند دیگر کشورهای منطقه سلطه آنان را بپذیرد.
جوان در نهایت به دولت یازدهم رسیده که: بهرغم وعده و وعیدها، اکنون در روزهای پایانی کار خود با یک سؤال بزرگ در مورد نتایج برجام مواجه است و این امر به شدت به پایگاه اجتماعیاش لطمه وارد کرده است. تهدیدنمایی نسبت به وقوع جنگ، شاید بدترین برداشت از این توافق است، که متأسفانه بر آن اصرار میشود. ناکارآمدی در دیگر عرصهها و رهایی از پاسخگویی به مطالبات معیشتی و اقتصادی مردم بهرغم فهرست بلند وعدههایی که در آستانه انتخابات ۹۲ داده شده بود، عامل دیگری است که مشاوران در بهرهگیری از دوگانه «جنگ و صلح» برای جبران ناکارآمدی روی آوردهاند.
اما محمدعلی وکیلی در ابتکار نوشته: امروز که جهان محل ناآرامی و بی ثباتی شده است، ضرورت حضور کسی مانند روحانی دوچندان حس می شود. کسی که هم متخصص امنیت ملی و هم در دیپلماسی تبحر دارد. از این حیث روحانی بر رقیبانش تقدم فضیلت دارد. در داخل نیز ضرورت حضور روحانی حس می شود. او کارهای نیمه تمام بسیار دارد. کارهایی که می تواند اقتصاد ایران را ترمیم کند.
به نوشته این روزنامه: مهمترین کاری که دولت روحانی انجام داد این بود که اقتصاد ایران را به ریل «قاعده» آورد. تیم اقتصادی دولت، در این حوزه کارهایی انجام داد که عموماً در دراز مدت آثار ملموس خود را نشان می دهد و به هوسِ تبلیغات و «هورا» های زودگذر و تشویش آفرین، آینده اقتصاد ایران را قربانی نکرد.
مدیر ابتکار نظر داده که در مقابله با همین سیاست است که روحانی شعارهای پوپولیستی نمی دهد و وعده های نجومی از او شنیده نمی شود. چرا که او قاعده اقتصاد را می داند و اقتصاد را هم به قاعده می خواهد. از قضا، یکی از جاهایی که باید روحانی را بر رقیبش ترجیح داد، در همین دقیقه است. اینکه او وعده تولید چند میلیونی شغل نمی دهد یعنی او هم می داند شغل چیست و هم معنای چند میلیون شغل را درک می کند و هم واقعیت های اقتصاد را می فهمد و از این حیث نیز بر رقیبانش تقدم فضل دارد.
حق نشر عکسقانونImage caption
وعده های آسان
محسن جلالپور در سرمقاله دنیای اقتصاد به عملکرد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری پرداخته و نوشته: روی کاغذ خیلی کارها شدنی است. میشود برای حل همزمان بیکاری و مسکن مردم، دستور داد تا در تمام بیابانهای کشور، شهرهای جدید احداث کنند. میشود دستور داد که بیابانهای اطراف تهران بهطور کامل به واحدهای کشاورزی مدرن تبدیل شود. میشود آب خلیج فارس را به بیابانهای خراسان و کرمان برد و کشاورزی را رونق داد. میشود وعده توزیع عادلانه منابع داد. میشود به همه وعده شغل و زندگی بهتر داد. همه این ایدهها مانند ایده مائو برای ایجاد کورههای خانگی فولاد شدنی هستند. شدنی از این جهت که دولتها میتوانند منابع مالی و توان اجرایی کشور را بسیج کنند تا چنین ایدههایی را عملی کنند، اما نتیجه چه خواهد شد؟
به نوشته رییس اتاق بازرگانی ایدههای کاغذی و رویاهای بعضا خیرخواهانه سیاستمداران کم نیستند، اما راهحلهای اقتصادی بسیار اندکند. آن قدر اندک که معدود راههای موجود حوصله سیاستمدار را سر میآورد. آن گونه که در برابر عقلانیت علم اقتصاد قیام میکنند. تجربه به حاشیه راندن منطق اقتصادی و جایگزینی رفتارهای احساسی و عوامپسندانه تا امروز هزینههای گزافی به کشور تحمیل کرده است.
نویسنده اقتصاددان در نهایت ابراز امیداری کرده که: در تداوم رقابتهای انتخاباتی، نامزدها نسبت به طرح شعارهای خیالی حساسیت بیشتری داشته باشند. اقتصاد ایران پیش از این چند بار در آتش کوره پوپولیسم سوخته و قطعا بیش از این تحمل شوکهای ناشی از عوامگرایی در سیاستگذاری را ندارد.
دولت وعده بیجا می دهد
محمد بلوری در یادداشت روز کیهان انتقاد کرده که: در همین چند روزی که فضا رسما انتخاباتی شده و مناظرهها تنور انتخابات را گرمتر کردهاند، برخی نامزدها به همراه جریانهای نزدیک به آنها به طور مرتب، دم از پوپولیستی بودن وعدههای رقبا زده و عملی شدن آنها را غیر ممکن اعلام میکنند.
به نوشته این روزنامه تندرو: تا اینجای کار مشکلی وجود ندارد؛ اما نکته اینجاست که، چنین برچسبهایی دقیقا از سوی همان کسانی به رقبا زده میشود که با وعدههای پوپولیستی و خلاف واقع، عوام را فریفتند، به قدرت رسیدند، به داشتههای ارزشمندی مثل هستهای و مسکن مهر و... چوب حراج زدند و در نهایت چوب آن را هم خود خوردند و هم مردم.
کیهان تاکید کرده: این عده حتی پس از برگزاری انتخابات نیز دست از دادن چنین وعدههایی برنداشتهاند و مثلا در مقطعی که مجلس در حال بررسی برجام بود ادعا کردند: «روزی ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار هزینه تاخیر در اجرای برجام خواهد بود.»(!) تا بدین ترتیب افکار عمومی را با این وعده که در صورت اجرای برجام روزانه ۱۵۰ میلیون دلار به جیب ملت خواهد رفت، بفریبند. با این حساب امروز با گذشت حدود یک سال و ۴ ماه از اجرایی شدن برجام میبایست چیزی نزدیک ۷۳ میلیارد دلار از اجرای برجام به جیب ملت واریز شده باشد!
شانسی ندارند
حمید تقویفر در سرمقاله همدلی بر اساس نظرسنجی فضای مجازی تاکید کرده که روی کاغذ، شانس چندانی برای رقبای رئیس جمهور فعلی وجود ندارد و بر همین اساس امیدهای جناح اصولگرا را چنین برشمرده بخشی از طبقه متوسط جدید و تحصیلکردگان تحولخواه که دور اول به خاطر فضای متشنج کشور و سوءمدیریت اجرایی و خطرات ناشی از تحولات جهانی احساس خطر کرده و رای دادهبودند، در این دوره آن خطرات را آنقدر بزرگ نمیدانند. بنابراین بخشی از آرای روحانی ریزش خواهد داشت. چون روحانی حالا در موضع دفاعی باید از عملکرد دولت دفاع کند.
بخش دیگر از امیدواری اصولگرا به نوشته مقاله آن جاست که: -تهیدستان و فرودستان معنی و مفهوم ثبات اقتصاد کلان دولت روحانی را - که انصافاً با پارهای از ملاحظات قابل دفاع است - درک نمیکنند. از طرفی برخی از متفکران و عقلای جامعه ممکن است به این نتیجه رسیده باشند که حل و فصل مناقشات بینالمللی و بهخصوص برجام برای نظام سیاست کلی و تعیینشدهای است و کلیت آن مورد تایید همه سطوح نظام است، ولی محافظهکاران نمیخواهند این مهم بهدست دیگران عملی شود.
و بالاخره نویسنده همدلی درباره امیدواری اصولگراها تاکید کرده: در صورتیکه بتوان انتخابات را به دور دوم کشانید، بخش اعظمی از آرای آقای روحانی و شرکت کنندگان در انتخابات شوراها ریزش کرده و امیدواری اردوگاه محافظهکاران با پیروزی با حداقل آراء بیشتر می شود. -تطمیع تهیدستان و روستائیان از طریق وعدههای شعاری انتخابات و کسب آراء شهرهای کوچک و روستاییان فرصت بالقوهای است که میتوانند مخالفان دولت از آن استفاده برند.
پا توی کفش اهالی سیاست
حق نشر عکسشهروندImage caption
شهرام شهیدی در ستون طنز شهرونگ با برخی اهالی سیاست گفتگو کرده اول از قول باقر قالیباف نوشته: جناب آقای روحانی این مردم نه صبر ایوب دارند و نه عمر نوح و بر این جمله افزوده: جناب شهردار لطفا بفرمایید حافظه چی؟ حافظه دارند؟ حافظه تاریخی که میدانیم، ندارند اما حافظه کوتاهمدتشان تا همین سه، چهارماه پیش را جواب میدهد؟ یعنی خلاصه زمستان شهرداری را یادشان مانده یا نه؟
جلیلی گفته: برخی ازنامزدهای حاضر درعرصه رقابتهای ریاستجمهوری توفیقی دراین عرصه نخواهند داشت، چون رویکرد آنها قدیمی است، واقعبین نیستید و رمانتیک عمل میکنند.
طنزنویس افزوده: بفرمایید کدام عزیزان رویکرد رمانتیک دارند؟ اگر رویکرد رمانتیک این است، رویکرد خشن را با ترسیم شکل توضیح میفرمایید ببینیم چقدر بیشتر از رویکرد رمانتیک درد دارد؟
صادق زیباکلام گفته بود: در زمینه توسعه سیاسی و جامعه مدنی به روحانی نمره ۱۱ را هم نداده و ردش میکنم و میگویم برو شهریور بیا و دوباره امتحان بده، چون از وی انتظاراتی داشتم. طنزنویس رونگ افزوده: ما هم نمره خوبی نمیدهیم اما دوست داریم نمرات قالیباف، رئیسی و میرسلیم را هم پیشبینی بفرمایید. درست است دیکته ننوشته غلط ندارد، اما بالاخره دوستان جاهای دیگری انشا نوشتهاند که! نقاشی هم کردهاند. درس جبر را هم گذراندهاند. نه؟
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
افزودن دیدگاه جدید