رفتن به محتوای اصلی
شنبه 24 آبان 1404 - Saturday, 15 November 2025

ناصر تقوایی، فیلمساز نامدار، درگذشت

ناصر تقوایی، فیلمساز نامدار، درگذشت

ناصر تقوایی،کارگردان و فیلمساز نامدار ایرانی در ۸۴ سالگی درگذشت. مرضیه وفامهر همسرش در شبکه اجتماعی فیسبوک نوشت: «ناصر تقوایی، هنرمندی که دشواری آزاده زیستن را برگزید به رهایی رسید.»

ناصر تقوایی متولد ۱۳۲۰ در آبادان بود.

او قبل از انقلاب، در کنار مستندها و فیلم‌های کوتاهش، سه فیلم داستانی درخشان و تحسین‌شده «آرامش در حضور دیگران»، «صادق کرده» و «نفرین» را در کنار سریال بسیار محبوب «دایی جان ناپلئون» در کارنامه‌اش ثبت کرده بود، بعد از انقلاب با دشواری‌های بسیار برای کار روبه‌رو شد.

سریال دایی‌جان ناپلئون که بر اساس رمان پرخواننده، جذاب و طنزآمیز ایرج پزشک‌زاد ساخته شد، یکی از آثار ماندگار سینمایی و تلویزیونی در ایران است.

آقای تقوایی پس از انقلاب، یکسال بر روی فیلمنامه ۱۵ قسمتی کوچک جنگلی کار کرد و دو سال را صرف مراحل پیش‌ تولید این سریال تلویزیونی کرد اما در نهایت در سال ۱۳۶۱ از کارگردانی و تولید سریال کنار گذاشته شد و فیلمنامه او هرگز ساخته نشد.
او با وجود موانعی که پس از انقلاب با آن مواجه شد، در سال ۱۳۶۵ فیلم «ناخدا خورشید» را ساخت که جایزه یوزپلنگ برنز جشنواره لوکارنو را برد.

این فیلم که اقتباسی از «داشتن و نداشتن» ارنست همینگوی است، در جنوب ایران ساخت شد.

آقای تقوایی در سال ۱۳۶۸ نیز فیلم «ای ایران» را این‌بار در شمال ایران و در روستای ماسوله ساخت.

او در سال ۱۳۸۰ پس از ۱۲ سال فیلم «کاغذ بی‌خط» را ساخت. این آخرین اثر سینمایی بود که از او به نمایش درآمد.

ناصر تقوایی در سال ۱۳۸۲ فیلم چای تلخ را بر اساس فیلمنامه‌ای از خودش در خوزستان شروع کرد. فیلمی با داستانی در دل جنگ ایران و عراق که هرگز به پایان نرسید. دلایل به اتمام نرسیدن این فیلم مشکل مالی و عدم حمایت از او عنوان شده است.

او که همواره از منتقدان جدی فضای فرهنگی هنری حاکم بود، تنها یک بار جایزه ویژه هیئت داوران فستیوال فیلم فجر را کسب کرد اما در مراسم حاضر نشد و جایزه را نگرفت.

او مستندهای برجسته‌ای هم ساخت که در تاریخ سینمای ایران ماندگار شد از جمله «باد جن» و «اربعین».

مستند «بادِ جن» به کارگردانی ناصر تقوایی و با صدای احمد شاملو، در سال ۱۳۴۸ در بندر لنگه ساخته شد و به آیین زار در جنوب ایران می‌پردازد.

ناصر تقوایی با بسیاری از چهره‌های فرهنگی دوران خود از جمله غلامحسین ساعدی، داستان‌نویس، رابطه نزدیکی داشت.

آقای تقوایی فیلم «آرامش در حضور دیگران» را از روی داستان «واهمه‌های بی‌نام و نشان» غلامحسین ساعدی ساخت.

این دو بعدها با یکدیگر سفرهایی به جنوب ایران داشتند که نتیجه آن مستند «بادِ جن» آقای تقوایی و کتاب «اهل هوا» آقای ساعدی بود که گزارش‌هایی است از فرهنگ زار و مراسم پیرامون آن در جنوب ایران.

سال گذشته در تجلیل از ناصر تقوایی، بزرگذاشتی با عنوان «جشن ناخدا سینما» برگزار شد.

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

کیانوش توکلی
برگرفته از:
بی بی سی

تصویر

تصویر

تصویر

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!