کمبود یا نبود داروی مناسب، افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و پایین بودن کیفیت دارو از مشکلاتی است که بسیاری از مردم در ایران با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. برای بسیاری از بیماران، دغدغه اصلی تأمین دارو یک چالش مدام و هر روزه است؛ تلاشی فرساینده که به نظر می‌رسد چشم‌اندازی برای بهبود آن دیده نمی‌شود.
در این گزارش، شماری از مخاطبان بی‌بی‌سی فارسی از تجربه خود در زمینه تهیه و مصرف دارو در ایران می‌گویند. برای حفظ هویت افراد، همه نام‌ها تغییر یافته است.
توجه داشته باشید که هر دارویی باید با تجویز پزشک مصرف شود.
«یک سوم حقوقم» هزینه دارو می‌شود
نرگس ۴۵ سال دارد و بعد از همه‌گیر کرونا آسم گرفته است. بعد از چند روز بستری در بیمارستان به او گفته شد باید همیشه از دستگاه اکسیژن‌ساز و اسپری تنفسی استفاده کند. او هر ماه به یک اسپری تنفسی نیاز دارد که بتواند روزی دو بار، ماهی ۶۰ بار از آن استفاده کند.
قیمت این اسپری تنفسی از زمان کرونا چندین برابر شده است. نرگس می‌گوید نخستین‌بار که آن را خرید، «۵۰ هزار تومان قیمت داشت». «بعدها به ۱۰۰ هزار تومان رسید، سپس ۵۰۰ هزار تومان.» شب عید ۱۴۰۴ قیمت حدود «۸۰۰ هزار تومان» شد و آخرین بار، برای همین اسپری «دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان» پرداخت.
نرگس هر دوازده ساعت باید این اسپری را استفاده کند. اگر این اسپری را مصرف نکند احساس خفگی به او دست می‌دهد.
حقوق نرگس شش میلیون تومان در ماه است و می‌گوید «باید یک سوم حقوقش را برای نفس کشیدن و زنده ماندن بپردازد.»
گرانی، کمبود و بی‌کیفیتی دارو برای بیماران قلبی
مصطفی از جعبه داروهایش عکسی فرستاده و توضیح می‌دهد که برای یکی از آنها مدتهاست به داروخانه‌های مختلف مراجعه کرده است. او داروهای مفصل، قلب و روده را هر روز باید مصرف کند.
او می‌گوید: «روی یک سری از داروها قیمت دیگر درج نمی‌شود چون قیمت هر روز در حال افزایش است.»
مصطفی «خدا را شکر می‌کند» که وقت و تمکن مالی دارد و نگران بیمارانی است که مبتلا به یک بیماری خاص هستند و توان پرداخت هزینه داروی آن را ندارند.
داروهای مفصلی مصطفی به او امکان حرکت می دهد. می‌گوید: «اگر آن را روزانه مصرف نکنم مفصل‌های دستم ورم می‌کند و درد کل بدنم را فرا می‌گیرد طوری که حتی توان برداشتن یک ورق کاغذ از روی زمین را ندارم.»
داروهای قلب هم همینطور. او عمل قلب باز کرده است و اگر روزانه برخی از آنها را مصرف نکند، چربی خونش بالا می‌رود و رگ‌هایش دوباره می‌گیرد. او می‌گوید: «قیمت‌ها هر ماه حدود سی تا چهل درصد بالا می‌رود.»
«مثلا آسپرین بسته صد تایی را ۴۸ هزارتومان خریدم و این دفعه بسته صدتایی آسپرین ۸۰ را هشتاد و پنج هزارتومان خریدم.»
مصطفی زندگی‌اش را وابسته به این داروها می‌داند: «مصرف این داروها برای من حیاتی است.»
«از کانادا» سفارش دارو می‌دهیم
همسر رضا ده سال پیش عمل قلب باز انجام داده و از آن زمان هر ۶۰ روز یک‌بار به داروی وارفارین نیاز دارد. رضا می‌گوید: «حدود سه سال است که نوع فنلاندی این دارو که قبلاً در بازار بود، به‌کلی نایاب شده است.»
به گفته او، داروخانه‌هایی مانند «سیزده آبان» تنها نوع هندی یا لیتوانیایی وارفارین را آن هم برای مصرف دو هفته در اختیار بیماران قرار می‌دهند.
رضا می‌افزاید: «این دارو تقریباً دیگر در بازار پیدا نمی‌شود. یکی از دوستانم هر چند ماه، چند بسته وارفارین برایم می‌فرستد به قیمت هر بسته ۲۵ دلار. هزینه حمل هم جداگانه حساب می‌شود.»بیزنسی به نام «حمل دارو با مسافر» به ایران
مژگان، دکتر داروساز و فرزند کوچک خانواده است. مادر ۸۰ ساله‌اش در ایران زمین خورده و لگنش شکسته است. مژگان از خانواده‌اش در لندن می‌خواهد دارویی برای دو هفته درمان مادرش پیدا کنند.
دارو پیدا می‌شود اما نه به‌آسانی. اغلب داروخانه‌ها نسخه ایرانی را نمی‌پذیرند. برخی داروخانه‌ها در بریتانیا در صورت ارائه نسخه ایران، دارو را با نرخ آزاد می‌فروشند. اگر نسخه‌ای در کار نباشد، حدود ۱۰ پوند به قیمت دارو افزوده می‌شود.
اما چالش اصلی تازه شروع می‌شود: دارو را چه کسی به ایران ببرد؟ پرواز مستقیم وجود ندارد و ارسال پستی دارو هم ممکن نیست.
یکی از اعضای خانواده مژگان به دنبال افرادی می‌گردد که به ایران بار می‌برند. گاهی درنقاطی که ایرانی‌ها رفت‌و‌آمد دارند یا گروه‌های پیام‌رسان، شماره‌هایی بین افراد رد و بدل می‌شود. این افراد واسطه‌هایی هستند میان مسافران و کسانی که نیاز دارند چیزی به ایران بفرستند.
با چند نفر تماس گرفته می‌شود. بسته به حجم و نوع دارو، قیمت‌ها متفاوت است. در صورت تأیید واسطه پس از دیدن دارو، هزینه حمل مشخص می‌شود؛ مثلاً برای یک بسته کوچک دارو ۲۵ پوند دریافت می‌شود.
کیفیت برخی از داروهای ایرانی «پایین آمده است»
پرویز دیابت نوع دو دارد و باید روزانه انسولین تزریق کند. او می‌گوید انسولین‌های ایرانی برایش کارایی ندارند و «نتیجه‌ای از آنها نمی‌گیرم.» به گفته او، این انسولین‌ها باعث «حساسیت پوست، قرمزی، خارش و جوش‌های ریز در محل تزریق» می‌شوند.
پرویز ترجیح داده از داروخانه‌های خصوصی انسولین خارجی تهیه کند که به گفته خودش «عوارض کمتری دارد و تأثیر بهتری بر کنترل قند خون می‌گذارد.» با این حال، تأمین این نوع انسولین به میزان واردات دارو بستگی دارد.
او می‌گوید: «اگر واردات قطع شود یا پخش محدود شود، قیمت‌ها دو برابر می‌شود؛ مثلاً یک بسته انسولین به جای قیمت مصوب، تا ۸۰۰ هزار یا حتی یک میلیون تومان هم فروخته می‌شود؛ یعنی هر قلم انسولین چیزی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان تمام می‌شود.»
کیفیت برخی از داروهای ایرانی «پایین آمده است»
پرویز دیابت نوع دو دارد و باید روزانه انسولین تزریق کند. او می‌گوید انسولین‌های ایرانی برایش کارایی ندارند و «نتیجه‌ای از آنها نمی‌گیرم.» به گفته او، این انسولین‌ها باعث «حساسیت پوست، قرمزی، خارش و جوش‌های ریز در محل تزریق» می‌شوند.
پرویز ترجیح داده از داروخانه‌های خصوصی انسولین خارجی تهیه کند که به گفته خودش «عوارض کمتری دارد و تأثیر بهتری بر کنترل قند خون می‌گذارد.» با این حال، تأمین این نوع انسولین به میزان واردات دارو بستگی دارد.
او می‌گوید: «اگر واردات قطع شود یا پخش محدود شود، قیمت‌ها دو برابر می‌شود؛ مثلاً یک بسته انسولین به جای قیمت مصوب، تا ۸۰۰ هزار یا حتی یک میلیون تومان هم فروخته می‌شود؛ یعنی هر قلم انسولین چیزی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان تمام می‌شود.»
کیفیت برخی از داروهای ایرانی «پایین آمده است»
پرویز دیابت نوع دو دارد و باید روزانه انسولین تزریق کند. او می‌گوید انسولین‌های ایرانی برایش کارایی ندارند و «نتیجه‌ای از آنها نمی‌گیرم.» به گفته او، این انسولین‌ها باعث «حساسیت پوست، قرمزی، خارش و جوش‌های ریز در محل تزریق» می‌شوند.
پرویز ترجیح داده از داروخانه‌های خصوصی انسولین خارجی تهیه کند که به گفته خودش «عوارض کمتری دارد و تأثیر بهتری بر کنترل قند خون می‌گذارد.» با این حال، تأمین این نوع انسولین به میزان واردات دارو بستگی دارد.
او می‌گوید: «اگر واردات قطع شود یا پخش محدود شود، قیمت‌ها دو برابر می‌شود؛ مثلاً یک بسته انسولین به جای قیمت مصوب، تا ۸۰۰ هزار یا حتی یک میلیون تومان هم فروخته می‌شود؛ یعنی هر قلم انسولین چیزی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان تمام می‌شود.»
کیفیت برخی از داروهای ایرانی «پایین آمده است»
پرویز دیابت نوع دو دارد و باید روزانه انسولین تزریق کند. او می‌گوید انسولین‌های ایرانی برایش کارایی ندارند و «نتیجه‌ای از آنها نمی‌گیرم.» به گفته او، این انسولین‌ها باعث «حساسیت پوست، قرمزی، خارش و جوش‌های ریز در محل تزریق» می‌شوند.
پرویز ترجیح داده از داروخانه‌های خصوصی انسولین خارجی تهیه کند که به گفته خودش «عوارض کمتری دارد و تأثیر بهتری بر کنترل قند خون می‌گذارد.» با این حال، تأمین این نوع انسولین به میزان واردات دارو بستگی دارد.
او می‌گوید: «اگر واردات قطع شود یا پخش محدود شود، قیمت‌ها دو برابر می‌شود؛ مثلاً یک بسته انسولین به جای قیمت مصوب، تا ۸۰۰ هزار یا حتی یک میلیون تومان هم فروخته می‌شود؛ یعنی هر قلم انسولین چیزی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان تمام می‌شود.»
درباره مزیت‌های اجرایی طرح «دارویار» گفته شد که «این طرح شامل توزیع یارانه دارو متناسب با نیاز بیماران، بهره‌مندی همه دهک‌ها از یارانه، تغییر نکردن پرداخت از جیب بیماران، اجرای بیمه همگانی برای آحاد مردم، برقراری پوشش بیمه‌ای برای داروهایی که پیش از این تحت شمول حمایت‌های بیمه‌ای نبوده‌اند، اصلاح الگوی مصرف دارو و کاهش تقاضای القایی، کنترل قاچاق معکوس و رشد صادرات رسمی دارو، حمایت ویژه از داروهای مصرفی بیماران خاص و صعب‌العلاج، می‌شود.»
با این حال روزنامه اعتماد در پایان دوسالگی طرح دارویار در مقاله‌ای از «شکست» این طرح صحبت کرد و نوشت «قیمت دارو، هم زیاد شد هم نایاب شد.»
برخی از مقامات ایران معتقدند که این طرح توان کمک به بیماران را ندارد.
محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اخیرا گفت: «مردم در طرح دارویار به اندازه کافی تاوان افزایش قیمت دارو را داده‌اند و دیگر توان پرداخت ندارند. دولت باید در کنار حمایت از تولید، از مردم نیز حمایت کند و راهکار آن هم تخصیص منابع کافی به بیمه‌ها است و اگر این حمایت‌ها صورت نگیرد، ناچار به واردات دارو با هزینه بسیار بیشتر خواهیم بود.»
محمد جمالیان به موضوع کیفیت داروهای تولید ایران هم اشاره کرده و گفته است: «مردم به داروهای با کیفیت نیاز دارند.»
«شرکت‌های دارویی کشور با وجود تمامی مشکلات و سختی‌ها، همچنان داروی با کیفیت تولید می‌کنند و برای حفظ برند خود تلاش دارند اما ادامه این روند بدون حمایت منطقی ممکن نیست.»
« نمی‌دانیم چه کنیم»
به نظر می‌آید با توجه به کمبود دارو، افزایش بی‌وقفه قیمت‌ها و نگرانی از کیفیت، جان بسیاری از بیماران در ایران در خطر قرار گرفته است. تأمین دارو به چالشی روزمره و طاقت‌فرسا بدل شده و بسیاری از بیماران و خانواده‌هایشان در وضعیتی بلاتکلیف و فرساینده گرفتارند.
پیام مشترک بیشتر مخاطبانی که با ما تماس گرفتند، یک جمله بود: «نمی‌دانیم چه کنیم.»
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید