بر اساس فایل صوتی که به دست ایران اینترنشنال رسیده، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در جریان یک مصاحبه در اسفندماه گذشته که تاکنون منتشر نشده، با اشاره به حاکمیت نظامیان در جمهوری اسلامی، دخالت‌های قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس، در سیاست خارجی را تایید کرده و گفته دیپلماسی به دلیل فشار‌های او فدای میدان جنگ و نظامی شد.
این گفت‌وگوی بیش از سه ساعته با سعید لیلاز، اقتصاددان حامی دولت، در اسفندماه سال گذشته صورت گرفته و بر اساس محتویات آن به نظر می‌رسد قرار بوده پس از پایان کار دولت منتشر شود.
ظریف در خلال سخنانش در این مصاحبه با به کار بردن کلمه «میدان» به سیاست‌های جنگی و نظامی و دخالت مقام‌های امنیتی در دیپلماسی و نهادهای جمهوری اسلامی ارجاع داده است.
او همچنین بارها در طول مصاحبه از لیلاز خواست بخش‌هایی از گفته‌هایش را منتشر نکند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی درباره تحمیل سیاست‌های سپاه پاسداران به وزارت خارجه، استراتژی جمهوری اسلامی را «جنگ سردی» خواند و گفت: «من دیپلماسی را بیشتر برای میدان هزینه کردم، تا میدان برای دیپلماسی هزینه شده باشد.»
این مقام دولت همچنین همراهی خود با قاسم سلیمانی را تایید کرد و گفت: «هیچ زمانی در دوران کار من، نتوانستم به فرمانده میدان [نظامی] بگویم کاری را بکن چون در دیپلماسی نیاز دارم.»
او افزود: «تقریبا هربار که من برای مذاکره رفتم این سلیمانی بود که می‌گفت می‌خواهم تو این خاصیت یا نکته را بگیری. من برای موفقیت میدان مذاکره می‌کردم.»
ساختار وزارت امور خارجه امنیتی است
رییس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی در پاسخ به سوالی درباره دخالت نیروهای امنیتی در سیاست خارجه و امنیتی بودن سابقه بیشتر سفرای منطقه‌ای حکومت ایران گفت: «بیشتر ساختار وزارت امور خارجه ما هم امنیتی است.»
ظریف درباره امنیتی شدن مسائل جمهوری اسلامی در روابط بین‌الملل گفت: «گروهی در کشور ما در اینکه همه چیز امنیتی شود منافع دارند، چرا که نقش آنها پررنگ می‌شود.»
او اشاره کرد که این گروه اقلیتی هستند که علاوه بر قدرت بر هم زدن شرایط، توان ایجاد موج گسترده را هم دارند.
سلیمانی زیر بار حرف‌هایم نمی‌رفت
ظریف در همین زمینه به نمونه دخالت فرمانده وقت سپاه قدس در مذاکرات وزارت امور خارجه با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه اشاره کرد و گفت سلیمانی فهرستی از امتیازاتی را که باید گرفته می‌شد، تحویل می‌داده است.
در واکنش به این سخنان، وقتی لیلاز به عنوان مجری اشاره کرد که آیا در مقابل سلیمانی هم گفته بود حاضر است کاری برای دیپلماسی بکند یا نکند، ظریف آن را رد کرد و گفت: «نه، این قسمتش نبود.»
ظریف اضافه کرد: «مثلا اینکه من به او بگویم از هواپیمای ایران‌ایر در مسیر سوریه [حین درگیری‌های نظامی] استفاده نکن، او زیر بار نمی‌رفت.»
با فشار سلیمانی، پرواز به سوریه شش برابر شد
ظریف در ادامه سخنانش درباره اعمال نفوذهای سلیمانی برای نخستین‌بار اشاره کرد که پس از رفع تحریم‌های هواپیمایی ملی ایران (هما) از سوی آمریکا جان کری، وزیر وقت وزارت خارجه ایالات متحده، در خرداد ۱۳۹۵ به او تذکر داد که پروازها از ایران به سوریه شش برابر شده است.
او اشاره کرد که وقتی برای پیگیری این موضوع از وزارت راه دولت و وزیر وقت آن عباس آخوندی سوال کرد، او در جریان نبوده است.
ظریف ادامه داد در ادامه پیگیری‌ها، فرهاد پرورش، رییس خطوط هوایی ایران‌ایر، تایید کرد «فشار حاج قاسم» موجب پروازهای هما علاوه بر خط هوایی ماهان شده بود.
وزیر امور خارجه همچنین گفت وقتی در دیدار بعدی‌اش با سلیمانی از او خواست که به جای هما با ماهان پروازها انجام شود، سلیمانی به او پاسخ داد: «هما امن‌تر است.»
برای نظام میدان نظامی اولویت دارد
وزیر امور خارجه درباره برعکس بودن جایگاه نظامیان و دیپلماسی در ایران و ضرورت سپردن مسائل به دیپلمات‌ها گفت: «برای نظام میدان اولویت داشت.»
او درباره دوسویه نبودن رابطه جنگ و دیپلماسی در سیاست‌های حکومت ایران اشاره کرد: «ما بعد از برجام برای اینکه بتوانیم کار میدانی [نظامی] خود را پیش ببریم، بسیار هزینه کردیم.»
ظریف بار دیگر نقش خود در سیاست خارجی کشور را «صفر» دانست و گفت: «سیاست میدان هم باید تابع استراتژی کشور باشد، اما این‌طور نبوده و میدان تعیین کرده که سیاست کشور چه باشد.»
سفر سلیمانی به مسکو برای نابودی دستاورد ما بود
او گفت که پس از نهایی شدن برجام در تیرماه سال ۱۳۹۴ تا روز اجرایی شدن این توافق در دی‌ماه همان سال، اتفاقاتی علیه برجام افتاد که حمله به سفارت عربستان از جمله آنها بود.
ظریف گفت در این شش ماه نخستین اتفاق سفر قاسم سلیمانی به مسکو بود.
او اشاره کرد این سفر با اراده روسیه و بدون کنترل وزارت امور خارجه ایران صورت گرفت و در راستای «نابودی دستاورد وزارت امور خارجه» با اراده روسیه بوده است.
او در پاسخ به سوالی درباره اینکه چرا دولت اجازه دخالت به سلیمانی مثلا در حوزه پرواز به سوریه را می‌داد، گفت وزیر راه و رییس‌جمهور از آن بی‌خبر بوده‌اند.
دیپلماسی فدا شد؛ با ما بازی کردند
او در پاسخ به سوالی درباره چرایی دخالت نظامی در تصمیمات دولت، خطاب به حامیان حکومت گفت: «وقتی میدان [نظامی] تصمیم‌گیر باشد این می‌شود.»
ظریف افزود: «وقتی که میدان بخواهد بر استراتژی کشور حاکم شود، این می‌شود که می‌توانند با ما بازی کنند.»
او در همین زمینه به مثال برخورد دولت روسیه با ایران و فشار به جمهوری اسلامی در جریان پرونده برجام اشاره کرد.
امنیت نظامی‌ها به ضرر دیپلماسی
وقتی سعید لیلاز در این بخش از مصاحبه از او پرسید آیا این تصمیمات و دخالت‌ها ارزش انجام شدن داشت و آیا در مقابل چیزی برای دیپلماسی به دست آمد، ظریف پاسخ داد: «چه چیزی گرفتیم؟ شما بگویید.»
وزیر امور خارجه همچنین در پاسخ به سوالی دیگر تایید کرد که فدا کردن دیپلماسی «نمی‌ارزید.»
ظریف با اشاره به اصرار سلیمانی بر استفاده از پروازهای هما گفت: «او می‌گوید چون میدان اصل است اگر دو درصد هما امن‌تر از ماهان باشد، باید از هما استفاده کند، حتی اگر بخواهد ۲۰۰ درصد به دیپلماسی ضرر بزند، باشد.»
روسیه تلاش کرد برجام به نتیجه نرسد
این مقام دولت همچنین تاکید کرد که روسیه تمام تلاشش را کرد تا امضای برجام به نتیجه نرسد.
ظریف توضیح داد روسیه با وجود درخواست از قبل سلیمانی برای سفر به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور این کشور، درباره جنگ سوریه، زمانی با انجام آن موافقت شد که هفته پایانی امضای برجام بود.
او همچنین به مواردی از تلاش روسیه برای ضربه زدن به برجام طی هفته‌های آخر امضای آن، به خصوص در زمینه سوخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر، اشاره کرد.
با این حال، ظریف گفت از موافقان جدی رابطه با چین و روسیه است
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
انتشار از:
افزودن دیدگاه جدید