مقدمه

انسان به عنوان اشرف مخلوقات، امتیازات زیادی نسبت به سایر موجودات دارد. از جمله این امتیازات قدرت تفکر، یادگیری و حفظ اطلاعات است .در واقع این امتیازات انسان وجه تمایز او از حیوانات و نباتات می باشند. ضمن اينكه همین امتیازات هستند که بشر را به حقیقت رهنمون می شوند. و آنطور که عیسی مسیح (ع) فرمودند حقیقت ما را به آزادی می رساند.

عوامل متعددی در ارتقای تفکر، یادگیری و حفظ اطلاعات موثر می باشند. از جمله مهمترین این عوامل مطالعه است. مطالعه فرایندی پویا و فعال است که آنچه در آن اهمیت دارد یادگیری معنا و مفهوم است و نه حفظ کردن مطالب. تنها با تمرکز بر معنا و مفهوم است که می توانیم مطالب جدید را در ذهن خود به مطالب قدیمی ارتباط دهیم و در واقع یاد بگیریم. از طرف دیگر مطالعه علم هم هست. بنابراین کسانیکه به این علم مسلط می شوند می توانند به طور موثرتر مطالعه کرده و موفقتر شوند.

برای مطالعه موثرتر بویژه باید بر روی بهداشت مغز و حافظه خود تمرکز کنید چرا که ذهن آدمی همچون دیگر اعضاء بدن احتیاج به مراقبت دارد. بنابراین

1. تغذیه مناسب یکی از مهمترین عوامل برای سلامتی و جلوگیری از فرسودگی زودرس مغز و حافظه و در نتیجه افزایش کارایی آنها است. کلسیم، منیزیم و فسفر سه عنصر اساسی و ضروری برای مغز و حافظه به شمار می آیند. برای آشنایی بیشتر با تغذیه مناسب "سخن آخر" را بخوانید.
2. نقش اکسیژن را هم نباید در کارایی مغز و حافظه نادیده گرفت. بنابراین– در حین مطالعه – هر چند دقیقه یک نفس عمیق کشیدن بسیار موثر خواهد بود. دخانیات، مواد مخدر و به ویژه استرس کشنده قوای ذهنی و حافظه می باشند.
3. برای داشتن مغز و حافظه ای کاراتر باید آنها را تمرین هم دهيد: مطالعه، حل مسایل و سرگرمی ها و بازی های فکری راههای مناسبی برای تمرین دادن مغز و حافظه هستند.

شرایط اولیه لازم برای مطالعه موثر
1. داشتن هدف: یادتان باشد که نوع هدف شما است که میزان سعی و تلاش شما را مشخص می کند و حتی شخصیت شما را شکل می دهد و به مسیری که در زندگی انتخاب می کنید جهت می دهد. بنابراین هرگز به اهداف کوچک نیندیشید. مثلا "جراح و متخصص مغز و اعصاب شدن" می تواند نمونه اي ازاهدافی باشد كه شما مي توانيد داشته باشيد.
2. علاقه: بدون داشتن علاقه و هدف، انگیزه که موتور محرکه شما خواهد بود را نخواهید داشت. بنابراین قبل از اینکه خود را محکوم به نداشتن استعداد، هوش، وعدم توانایی و سایر موارد کنید بهتر است در پی کشف علایق و استعدادهای خود باشید.
3. اعتماد بنفس: داشتن اعتماد بنفس اولین گام برای موفقیت می باشد. خیلی مهم است که خودتان و پتانسیلی را که خداوند به شما داده است باور کنید.
4. آرامش: هر چه در آرامش روحی و روانی بیشتری مطالعه کنید احتمال یادگیری بیشتر می شود. البته كسانيكه به هر دلیلی آرامش كافي ندارند زياد نگران نباشند: اصل داشتن هدف و اراده پولادين است.
5. برنامه ریزی: داشتن برنامه ای هوشمند و روشمند از دیگر الزامات مطالعه موفق می باشد. در پايان همين مقاله يك نمونه اوليه از يك برنامه درسي ارايه شده است.
6. نظم و ترتیب: نظم و ترتیب ذهنی و محیطی یادگیری را تسهیل می کند، بنابراين از شلختگي پرهيز كنيد.
7. شروع مناسب: از همان ابتدای مطالعه با امید و نشاط به مطالعه نزدیک شوید، به توانائی ها و استعدادهایتان امیدوار باشید. مصمم به مطالعه ای مفید باشید و قبل از هر مطالعه مشخص کنید که چقدر قرار است مطالعه کنید. ضمنا قبل از مطالعه تمام موادی را که احتیاج دارید از قبیل کتاب، دفتر، قلم و کمی شکلات و تنقلات مغذی را هم آماده کنید.
8. دقت و تمرکز: بدون دقت و تمرکز هم نباید انتظار یادگیری داشته باشید. برای نمونه داشتن هدف، علاقه و انگیزه و حتی استفاده از رنگهای متفاوت هنگام مطالعه و نوت برداری می تواند تمرکز و دقت شما را بيشتر كند.
9. تغذیه مناسب و ورزش: عقل سالم در بدن سالم.
10. استراحت و خواب کافی: استراحت و خواب کافی باعث تقویت حافظه شده و کارایی مغز را دو چندان می کند. در واقع موقع خواب است که مطالبی که یاد گرفته ایم در مغز سازماندهی می شوند که این امر خود باعث ماندگارتر شدن مطالب می شود.
11. دوری از دخانیات، مشروبات الکلی و دوستان ناباب: برای رسیدن به اهدافتان باید مراقب سلامتی جسم و روح و روانتان باشید.

موثرترین روش مطالعه
مطالعه موثر شامل شش مرحله زير مي باشد:
1. مرور سریع و کلی مطالب: در مرحله اول مطالعه بايد مروري سریع و کلی بر آنچه مي خواهيد مطالعه كنيد داشته باشيد. هدف از اين مرحله اين است كه ذهنيتي كلي از آنچه مي خواهيد مطالعه كنيد داشته باشيد.
2. طرح چند سوال مهم: در اين مرحله بايد با توجه به دركتان از مرور مطلب در مرحله قبل به ارايه چند پرسش موثر و مرتبط بپردازيد. البته کتاب شما هم ممکن است این سوالات را داشته باشد. به هر حال هدف از اين مرحله اين است كه در مرحله بعد برای رسیدن به پاسخ سوالهایتان با دقت بيشتري به مطالعه بپردازيد.
3. خواندن دقیق مطلب: در اين مرحله بايد با دقت بيشتري به مطالعه مطالب بپردازيد. در ضمن در اين مرحله بهتر است موارد زير را در نظر بگيريد:
1. خط کشیدن زیر نکات مهم
2. علامت گذاری نکات سخت
3. حاشیه نویسی
4. کلید برداری
5. خلاصه نویسی
6. خلاقیت و طرح شبکه ای مغز
4. بازگویی مطلب به خود: بهتر است سعی کنید آنچه را که آموخته اید با بحث و گفتگو به دوستتان تدریس و تفهیم نمایید. اگر اين امكان را نداريد در مقابل آینه با خودتان این کار را کنید.
5. مرور اجمالی: در اين مرحله به مرور نكات مهم و كليدي و خلاصه هاي خود بپردازيد.
6. تست و یا امتحان دادن: شديدا توصيه مي شودکه بعد از مطالعه خود در شرایط استاندارد به حل يك تست و يا امتحان در رابطه با مطلب خوانده شده بپردازید. این کار باعث یادگیری بهتر و نیز شناخت نقاط ضعف و قوت تان می شود.

برخی موارد دیگر که قبل از شروع مطالعه باید بدانید
1. مکانی که مطالعه می کنید باید ساده باشد و تمرکز شما را بر هم نزند. مثلا بهتر است در آنجا تلویزیون، کامپیوتر، عکس و موبایل نباشد. ضمنا فضاي مطالعه بايد از نور مناسب و كافي برخوردار باشد و خیلی گرم یا خیلی سرد نباشد .
2. مطالعه زمان مناسب هم می خواهد. بهتر است برنامه داشته باشید اما در کل این شما هستید که متوجه می شوید چه زمانی برای مطالعه بهتر است.
3. نوع نشستن و رعایت فاصله چشم ها از منبع مورد مطالعه باید استاندارد باشد.
4. در هنگام مطالعه از دروس سخت تر شروع کنید چرا که در ابتدا بیشترین انرژی و انگیزه را دارید.
5. معمولا کشش مغز بیش از 30 دقیقه نیست، بنابراین باید سعی کنید بعد از هر 30 دقیقه مطالعه حدود 5 تا 10 دقیقه استراحت نمایید و سپس مجددا با همین روال به مطالعه خود ادامه دهید.
6. سعی کنید در هنگام مطالعه و یا در کلاس درس از تنقلات مغذی و شکلات استاندارد استفاده کنید و هر از چند گاهي يك نفس عميق بكشيد و یک جرعه آب بنوشید. اين كارها كمك شاياني به كارايي و گيرايي مغز و حافظه شما مي كنند.
7. اگر به تند خوانی و مطالعه با چشم عادت کنید در درک سریعتر مطلب و صرفه جویی در زمان بسیار موثر می باشند.

راههاي ديگر براي ارتقای کیفیت مطالعه
واقعیت این است که آنچه را در مرحله اول بعد از مطالعه یا کلاس احساس می کنید یاد گرفته اید در واقع در حافظه کوتاه مدت خود جای داده اید. اما برای انتقال مطالب از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت و ارتقای قدرت به یاد آوری آنها بعد از مدت زمان طولانی باید موارد زیر را هم در نظر بگیرید:
1. بیش از ۹۰% از مطالب خوانده شده بعد از ۲۴ ساعت فراموش می شوند و این مرور و تکرار است که مانع از فراموشی مطالب می شود. پس نباید مرور و تکرار مطالب را بعد از مطالعه یا کلاس فراموش کنید. نکته مهم این است که باید توجه داشته باشید که مرور اول باید در اولین فرصت بعد از مطالعه و یا ارایه معلم باشد .این امر خیلی مهم است.
2. به محتوي ذهن خود با خواندن مطالب مشابه پشت سر هم نظم بدهيد.
3. از علائم ونشانه ها براي ياد آوري مطالب استفاده كنيد.
4. برای یادگیری بعضی از دروس توضیحی و حفظی می توانید قسمتی از مطالب یا کتاب را بخوانید، سپس آنچه را که فهمیدید توضیح داده و صدايتان را ضبط كنيد. پس از آن، آنچه را که گفته اید گوش کنید. با این کار هم مطالب را خوب یاد می گیرید وهم اینکه پی به مشکلات ونقاط ضعف خود می برید و برای از بین بردن آنها تلاش بیشتری می کنید .
5. روش G5روشی دیگر برای یادگیری است: مطالبی را که خلاصه ونوت برداری کرده اید به صورت سوال وجواب در آورید و در برگه های کوچکی (فیش های مخصوص) یاد داشت کرده وآنها رادر معرض دید خود قرار دهید. وزمانیکه چشمتان به این مطالب افتاد آنها را مرور کنید تا هرگز آنها را فراموش نکنید.

توصیه هایی برای حضور موفق تر در کلاس درس
قبل از پرداختن به اين توصيه ها بايد توجه داشته باشيد كه كيفيت شركت شما در كلاس هاي درس در ارتقاي درك مطالب در مطالعه هاي بعدي شما بسيار موثر مي باشد. بنابراين
1. همانطور که یک پزشک و یا یک مهندس باید با ابزار کار خود در محل کارش حاضر شود شما هم باید این کار را بکنید. بنابراین لوازم ضروري مثل كتاب، دفترچه، يادداشت، خودكار، مداد و غیره را هميشه با خود به همراه داشته باشيد.
2. به موقع سر كلاس حاضر شويد تا دقایق اوليه كلاس را از دست ندهيد.
3. با مطالعه سر کلاس حاضر شوید. قبل از ورود به كلاس مروري بر مطالب جلسات قبلي و نيز درس جديد داشته باشيد.
4. هنگام تدریس معلم با دقت گوش دهيد، نت برداري كنيد و در فعالیت ها و بحث های کلاسی فعالانه شرکت کنید.
5. جزوه و يادداشت‌هاي خود را در اولین فرصت پس از اتمام كلاس مرور كنيد و موارد مهم را تا زماني كه هنوز در ذهنتان تازه هستند خط كشي كنيد.
6. مطمئن شويد كه مطالب را فهميده‌ايد. اگر مطلبي را نفهميده‌ايد از پرسش سر كلاس نهراسيد و از دوستان و معلم خود كمك بگيريد.
7. سعي كنيد در کلاس ها غیبت نکنید. درصورتي كه سر كلاس حاضر نبوديد جزوه كلاس را حتماً از همكلاسيهاي خود بگيريد هر چند یاد داشت ها و جزوه هيچكس به اندازه یاد داشت ها و جزوات خود شما مفيد و مؤثر نخواهد بود.

برخی روش‌های مؤثر برای به خاطر سپاری لغات (زبان انگلیسی، ادبیات فارسی و ...)
"گرامر" به‌عنوان اسکلت زبان و "لغات" به‌عنوان اجزای سازنده (معنا بخش) آن می‌باشند. بهتر است هم‌زمان با یادگیری لغات که خیلی هم مهم هستند به یادگیری گرامر هم بپردازیم. برخی راههای یادگیری لغات:
1. همان‌طور که یک ماهی خارج از آب بی‌معنی و مرده است، لغات هم خارج از متن بی‌معنی می‌باشند. بنابراین همیشه باید سعی کرد که لغات را در متنی که در آن به‌کار رفته‌اند آموخت. برای این کار توصیه می‌شود که ابتدا به ‌مرور لغات هر درس - که در آخر هر درس لیست شده‌اند - بپردازید و بعد سعی کنید که به کاربرد آن لغات در متن درس توجه کرده و به ترجمه آن متن با استفاده از معنای لغات مربوطه بپردازید. در انتها سعی کنید که دوباره به‌مرور لغات لیست شده در آخر درس بپردازید.
2. در هنگام مطالعه لغات، لغاتی را که در به یادآوری معنای آن‌ها مشکل دارید با ماژیک فسفری (زرد) برجسته نمایید تا بتوانید در مرورهای بعدی تمرکز بیشتری روی آن‌ها داشته باشید. لغاتی را که خیلی مشکل دارید با ماژیک قرمز مشخص کنید. لغات مهم را هم با ماژیک فسفری سبز مشخص کنید. این تکنیک را در مطالعه کردن مطالب هم بکار ببرید.
3. می‌توانید تلفظ لغات سخت را با موبایلتان ضبط کنید و بعد از پنج ثانیه مکث برای هر لغت معنای آن را نیز بگویید. بعد از اینکه تمام لغات مربوطه را به این ترتیب ضبط کردید، در اوقات فراغت و یا هنگام غذا خوردن و یا در اتوبوس و غیره به تلفظ هر لغت – از طریق موبایلتان - گوش دهید و در پنج ‌ثانیه‌ای که برای به یادآوری معنای هر لغت برای خودتان منظور کرده‌اید سعی کنید معنای آن را به یاد آورید و بعد گوش کنید ببینید درست گفتید یا نه؟ تکرار را هم در این تمرین فراموش نکنید.
4. می‌توانید برای مرور لغات، فلش کارت هم درست کنید؛ به این صورت که کارت‌هایی از جنس مقوا به‌اندازه جیب پیراهنتان درست کنید و بعد در یک طرف آن کارت لغت مهم مورد دلخواهتان و در طرف دیگر آن مترادف و یا متضاد و یا ترجمه دیکشنری آن را (به انگلیسی) بنویسید. می‌توانید معنی فارسی آن را نیز ریز در گوشه سمت چپ کارت بنویسید. نکته مهم در استفاده از فلش کارت‌ها این است که وقتی لغتی را در فلش کارت مربوطه می‌بینید نباید بلافاصله کارت را برگردانید و معنی آن را نگاه کنید بلکه باید تا 20 ثانیه فکر کنید و اگر در این فاصله معنی لغت را یادتان نیامد فلش کارت را برگردانده و مترادف و یا متضاد و یا ترجمه انگلیسی آن را نگاه کنید و بعد سعی کنید معنی فارسی آن را بگویید. در انتها اگر معنی فارسی آن لغت یادتان نیامد می‌توانید آن را در گوشه سمت چپ کارت ببینید. فلش کارتهایتان را در اتوبوس و تاکسی و مطب دکتر و صف انتظار و اوقات فراغت مطالعه کنید.
5. می‌توانید لغات سخت و پرکاربرد را با ماژیک‌های رنگی روی کاغذهایی نوشته و آن‌ها را روی در و دیوار اتاق‌ها و هال و یا حتی دستشویی‌تان بچسبانید تا همیشه در برابر چشمانتان باشند تا بتوانید هرچند وقت یک‌بار مروری ذهنی بر آن‌ها داشته باشید.

اصول کلی در تست زدن و امتحان دادن
قبل از ادامه بحث باید یاد آور شوم که پرداختن به نمونه سوال و تست زدن در شرایط استاندارد نه تنها بعد از هر مطالعه بلکه قبل از هر امتحانی هم از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و نباید از این کار مهم غفلت کنید. بنابراین نمونه سوالهای امتحانی سالهای گذشته راپیدا کنید و به حل آن بپردازید. اين كار مهم است چرا که درصد قابل توجهی از سوالهای امتحان پیش روی شما از سوالهای سالهای گذشته است و دیگر این که شما بانمونه سوال ها آشنا می شوید و مي فهميد كه نکات مهم کدام قسمتها هستند و هنگام مطالعه چه قسمت هایی را باید بیشتر مطالعه کنید .یادتان باشد شب امتحان فقط نکات کلیدی را مرور کنید و خوب بخوابید. در هر صورت در جلسه امتحان باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
1. قبل از رفتن به جلسه امتحان دوش بگیرید و سپس یک عطر و همین طور آدامس خوشبو استفاده کنید. این کارها به آرامش و شادابی بیشتر شما و نیز به فعال شدن سلول های مغزی و حافظه تان کمک زیادی می کنند.
2. تقسیم درست زمان بین سوالات امتحان و داشتن سرعت عمل بالا هم نبايد ناديده گرفته شود. به عبارت دیگر دقت و سرعت را فدای یکدیگر نکنید.
3. در مرحله اول امتحان تست ها و سوالات ساده را پاسخ دهید و در ضمن این کار تست ها و سوالات سخت تر را علامت بزنید تا در فرصت مناسب به حل آنها بپردازید.
4. پاسخ همه سوالات را در برگه امتحانی بنویسید وهیچ سوالی را بدون پاسخ نگذارید هر چند که اشتباه پاسخ بدهید چرا که همین پاسخ شما از هیچی بهتر است. اگر هم ندانستید که چه بنویسید هر چه در رابطه با سوال به ذهنتان می رسد توضیح دهید. حداقل کاری که می توانید کنید این است که در باره کلمه های کلیدی و مهم سوال توضیح دهید.
5. در جلسه امتحان تا آخرین لحظه بنشینید وخوب هم فکر کنید چرا که بعضی پاسخ ها ممکن است در دقایق پایانی به یاد شما بیاید.
6. به ویژه در جلسه امتحان هر 10 دقیقه یک شکلات کوچک استاندارد میل کنید و یک نفس عمیق بکشید. یک بطری کوچک آب هم با خود داشته باشید تا حدودا هر 15 دقیقه مقدار کمی آب بنوشید. این کارها کارایی مغز و حافظه شما را دو چندان می کنند.
ضمنا در تست ها (که حاوی آیتم های چهار گزینه ای هستند) موارد زیر را هم در نظر بگیرید:
7. خواندن دقیق همه بخش های تست و درک آن قبل از اقدام به پاسخ گویی مهم است. ضمن اینکه باید در پاسخ دهی به سوالات دقت کنید و فریب سرنخ های انحرافی را نخورید.
8. پیش بینی و حدس زدن جواب قبل از نگاه کردن به گزینه ها در تشخیص پاسخ صحیح موثر هستند.
9. توجه داشته باشید که در آیتم های چهار گزینه ای "معمولا" گزینه بلندتر درست است. بویژه اگر تست نمره منفی ندارد این مطلب و سه مطلب بعدی را در نظر بگیرید.
10. در آیتم های چهار گزینه ای "معمولا" گزینه های "هیچ کدام"، "همه موارد" و یا مثلا "گزینه الف و ب" درست هستند.
11. در آیتم های چهار گزینه ای "معمولا" گزینه هایی که کلماتی که قطعیت را نشان می دهند (مثل "هرگز" و یا "به هیچ عنوان") دارند اشتباه هستند.
12. در آیتم های چهار گزینه ای "معمولا" گزینه هایی که کلمات ملایمی مثل "معمولا" و "بعضی وقتها" دارند درست هستند.

نمونه برنامه اي انعطاف پذير براي مطالعه
اسکلت برنامه درسی پیشنهادی زیر می تواند به عنوان یک مدل انعطاف پذیر مورد استفاده شما قرار گیرد. به عنوان مثال شما می توانید برخلاف پیشنهاد ارایه شده در این برنامه در جمعه ها بعد از ظهرها به تفریح بپردازید و صبح ها مطالعه کنید. از ساعت 21 به بعد هم فرصت شام، تلویزیون، اینترنت، نظافت و استراحت دارید.

متاسفانه نشد جدول را اینجا پیست کنم!

توجه داشته باشید که در این برنامه باید اوقات بیشتری برای دروس سخت تر در نظر بگیرید. همینطور بهتر است برای دروسی که حافظه محور هستند (مثل زبان) در اوایل روز وقت بگذارید. ضمن اينكه باید در نظر داشته باشید که یک درس خاص را بطور متوالی (پشت سر هم) در این برنامه جای ندهید چرا که این کار باعث خستگی زودرس شما و ذهن شما می شود. البته باید توجه داشته باشید که به یکباره نمی توانید این برنامه را بطور کامل عملیاتی کنید. در اوایل اوقات فراغت بیشتری برای خود در نظر بگیرید و به تدریج برنامه را کامل کنید. ضمنا یادتان باشد که 30 تا 90 دقیقه بعد از غذا خوردن به مطالعه بپردازید و 30 دقیقه قبل از خواب هم مطالعه کردن را تعطیل کنید.

عوامل مؤثر بر یادگیری موفق
عوامل زیادی در یادگیری فراگیران مؤثر هستند که معلم یکی از آن‌ها هست. بنابراین بالا و یا پایین رفتن نمودار پیشرفت فراگیران نمی‌تواند ارتباط خیلی زیادی با تبحر معلمان داشته باشد. برخی از این عوامل عبارت‌اند از
1. نوع هدف‌گذاری سیاست‌گذاران آموزشی
2. مواد آموزشی از قبیل کتاب و جزوه و ...
3. روش تدریس مدرس
4. انگیزه و نوع هدف‌گذاری فراگیر
5. میزان تلاش و پشتکار فراگیر
6. فرهنگ و شرایط روحی و روانی حاکم بر فراگیر و خانواده او
7. نوع تغذیه فراگیر
8. میزان اشراف و تسلط فراگیر به روش‌های مؤثر مطالعه و نیز استراتژی‌های یادگیری
9. عوامل وراثتی و ژنتیکی در فراگیر همانند میزان هوش و استعداد او

سخن آخر
به خاطر بسپارید که استفاده از منابع، فیلم ها و کلاس های آموزشی و کمک آموزشی استاندارد بیرونی در بالا بردن درک و فهم شما از مطالب مورد مطالعه و ارتقای مهارت های تست زنی شما بسیار موثر می باشند. نکته دیگر اینکه گوش دادن به موزیکی ملایم و هم‌ریتم ضربان قلب در حین مطالعه سبب می‌شود هر دو نیم‌کره مغز فعال شده و درنتیجه یادگیری تسریع و عمیق‌تر شود.– البته باید به این کار عادت کنید. نکته بسیار مهم دیگر این است که برای حذف عوامل مزاحم فکری در حین مطالعه باید همواره هدف نهایی خود را به یاد آورید. ضمنا سعی کنید در هنگام مطالعه تمام حواس 5 گانه خود را درگیر نمایید. مثلا نوت برداری و گوش دادن به موزیک (بدون كلام) – در حین مطالعه - راه حل مناسبی در این راستا می باشد. توصیه آخر اینکه سعی کنید در پایان هر موفقیت (مثلا نمره عالي گرفتن در امتحان) به خودتان جایزه دهید – مثلا به پارک، سینما و يا رستوران بروید. اما یادتان باشد که پرخوری و معده سنگین فعالیت ذهنی را سست و محدود می کند. در فعالیتهای شدید ذهنی باید از مصرف زیاد چربی، نان، و قند پرهیز کرد و تا حد امکان از غذاهای دارای پروتئین مانند تخم مرغ، گوشت، جگر سیاه و ماهی استفاده کرد. استفاده از جوانه گندم، لبنیات، بادام، گردو، فندق و سبزیجات هم مواد مورد نیاز مغز و حافظه را تامین می کنند. خوردن عسل و کندر و یا استفاده از آدامس کندر هم باعث تقویت حافظه می شود.
در پايان ياد آوري مي شود كه بکارگیری توصیه های اینجانب در این مقاله مزایای عمده زیر را به دنبال دارد:
1. زمان مطالعه شما را کاهش میدهد.
2. میزان و کیفیت یادگیری شما را افزایش میدهد .
3. مدت نگهداری مطالب در حافظه شما را طولانی تر می کند.
4. به یاد آوری اطلاعات شما را آسانتر می سازد.
5. اعتماد بنفس، امید و شخصیت شما را ارتقا می دهد.
6. موفقیت علمی و به تبع آن موفقیت اجتماعی شما را تضمین می کند.
=============================================
مقالات بیشتر در وبلاگ نویسنده (دکتر حسینی):

http://beyondelt.blogfa.com